Μετά τα μέσα του 19ου αιώνα η αρχιτεκτονική στα σπίτια της Σύρου αρχίζουν να εμφανίζουν ένα πολύ πιο μνημειακό χαρακτήρα. Αυτό οφείλεται φυσικά στην άνοδο του οικονομικού, επαγγελματικού, βιοτικού και πολιτιστικού επιπέδου των Συριανών.
Ένα από αυτά τα κτήρια είναι το «Ακίνητον Κληροδοτήματος Άννες Λ Κουτσοδόντη, προς προίκισιν απόρων κορασίδων συσταθέν εν έτει 1931».


Παλαιότερα υπήρχε σε ένα από τα μπαλκόνια του η χρονολογία από το όνομα του πρώτου ιδιοκτήτη. Στην συνέχεια υπήρξαν δυο νεότερες επιγραφές.
Η διάσημη στην εποχή της, Mabel Bent, γράφει στο ημερολόγιο της που αργότερα έγινε και βιβλίο. Η Syra διαθέτει δύο πολύ γνωστά και καλά ξενοδοχεία, διάσημα στην Ελλάδα, όπου οι ταξιδιώτες που ταξιδεύουν πέρα από την πρωτεύουσα, δεν περιμένουν πολυτέλειες. Σε αυτά όμως βρίσκουν την απαραίτητη πολυτέλεια.
Ένα από τα ξενοδοχεία είναι το Grand Hotel d'Angleterre στη νοτιοδυτική γωνία της κεντρικής πλατείας, την Πλατεία Μιαούλη, με θέα στο Δημαρχείο.
Το ξενοδοχείο γνώρισε μεγάλες δόξες στην εποχή του.

Το κτίριο εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά είναι σε εγκαταλελειμμένη κατάσταση.
Η συνέχεια του καταπληκτικού αυτού οικοδομήματος υπήρξε τραγική όπως όλα τα κληροδοτήματα (όχι μόνο στην Σύρο) αλλά και σε όλη την Ελλάδα. Εγκαταλείφτηκε και μόνο μερικά διαμερίσματα του υπήρξαν κατοικίες ιδιωτών ή χρησιμοποιήθηκαν από διάφορες υπηρεσίες καθιστώντας το σε ακόμα πιο τραγική κατάσταση.
Το κτήριο κτίστηκε το 1885 από τον μάστορα Λεοντή Γεωργίου.


Η Mabel Bent γράφει στο ημερολόγιο της: «Το πρώτο διώροφο σπίτι χτίστηκε το 1825 και ανήκε στον πρώτο δήμαρχο της πόλης, τον Πετρίτζι και θεωρήθηκε ένα πραγματικό φαινόμενο για την εποχή του σε ολόκληρη την Ελλάδα (που πρέπει να το δεις...) από τότε που ο Demarch Petritzi έχτισε το διώροφο σπίτι του το 1825, η πόλη έχει υιοθετήσει το δυτικό στιλ και για όλο τον κόσμο μοιάζει με πόλη της Γαλλίας ή της Ιταλίας.
Βάση της αρχιτεκτονικής αυτού του κτιρίου κτίστηκαν πολλά παρόμοιο στην συνέχεια στην Ερμούπολη.
Έχει μια ιδιαίτερη συμμετρική όψη με μια καμάρα πιο ψηλή στο κέντρο, μικρά μπαλκόνια, ενώ στον δεύτερο όροφο τα μπαλκόνια είναι διαφορετικά.
Στους ορόφους του στεγάστηκε ένα από τα γνωστότερα ξενοδοχεία της εποχής. Το «Ξενοδοχείον της Αγγλίας» («Grand Hotel d` Angleterre»)».
Κάτι που αξίζει να προσέξετε στην ονομασία του ξενοδοχείου είναι: Η μετάφραση του παραπέμπει στην πολυτέλεια του «Μέγα ξενοδοχείον…».


Το ξενοδοχείο το 1920 συνέχισε και μετονομάστηκε σε «Κυκλαδικόν». Το ξενοδοχείο και με την πρώτη και την δεύτερη ονομασία του φιλοξένησε σπουδαίες προσωπικότητες που πέρασαν από την Σύρο.
Ποια όμως είναι η ιστορία του κληροδοτήματος και ποια ήταν η σπουδαία αυτή οικογένεια Κουτσοδόντη και ειδικά η Άννα Κουτσοδόντη που κληροδότησε το οίκημα αυτό «Προς οφέλειαν των συμπολιτών» της;
Από τα παλαιά ληξιαρχικά βιβλία και δημοτολόγια του Δήμου Ερμούπολης που σήμερα έχουν περιέλθει στην Υπηρεσία των Γενικών Αρχείων του Κράτους (ΓΑΚ) πληροφορούμαστε τα εξής:
Ο Γεώργιος {Αγγελ.} Γιαννίκογλου εγγράφεται στο δημοτολόγιο της Ερμούπολης το 1834. Είναι από τους πρώτους πρόσφυγες που ήρθαν στη Σύρο. Δηλώνει έγγαμος, 26 ετών από τον Αίνο, έμπορος στο επάγγελμα και ότι κατοικεί στην Ερμούπολη από το 1827. (αρ. δημοτ. 392). Από τα πρόχειρα βιβλία γεννήσεων προκύπτει η πληροφορία πως η σύζυγος του ήταν η Σμαράδα Μαλκότζη. Μαζί της αποκτούν τέσσερα παιδιά. Τον Δημήτρη, τον Αλκιβιάδη, Τον Αριστείδη, και την Ανέτα.
Προσέξτε σε αυτό το σημείο άλλη μια σημαντική λεπτομέρεια. Το όνομα της ήταν Ανέτα και όχι Άννα. Στα επόμενα χρόνια το άλλαξε σε Άννα (Αν θέλετε την γνώμη μου το Ανέτα ήταν πιο όμορφο και αριστοκρατικό).

Η οικογένεια Γιαννίκογλου ήταν καλοί άνθρωποι και σεβαστή οικογένεια με συμπάθειες από όλους τους Συριανούς. Αγαθοεργίες και φιλανθρωπίες χαρακτηρίζουν το βίο τους στην Ερμούπολη ενώ η επαγγελματική τους ενασχόληση, τους αποφέρει αρκετά χρήματα βοηθώντας τους στο να δημιουργήσουν ένα υπόβαθρο περιουσίας που θα κληροδοτήσουν στα παιδιά τους, ενώ παράλληλα οι αγαθοεργίες και φιλανθρωπίες τους ήταν πάντα σε πρώτο πλάνο στην κοινωνική τους παρουσία στο νησί.
Ο Γεώργιος Γιαννίκογλου πεθαίνει στην Ερμούπολη το 1886 σε ηλικία 80 ετών (λ.πρ.αποβ.399/1882) ενώ η σύζυγος του Σμαράγδα φαίνεται να αποβιώνει και εκείνη στην Ερμούπολη λίγα χρόνια νωρίτερα από εκείνον το 1882 σε ηλικία 78 ετών.
Ας δούμε τώρα την σύντομη πλην όμως σπουδαία πορεία των παιδιών τους.
Ο Δημήτρης γεννήθηκε στην Ερμούπολη το 1841 (αρ. προχ, β,γεν.194/1841)
Ο Αλκιβιάδης γεννιέται στην Ερμούπολη το 1843 (αρ.προχ.β γεν. 199/1843).
Εγγράφεται στο δημοτολόγιο το 1868 σε ηλικία 24 ετών και δηλώνει έγγαμος και ασχολούμενος με το εμπόριο στο επάγγελμα. (αρ. δημοτ. 12140).
Το 1881 νυμφεύεται την Μαρία Πλατή, κόρη του Ηρακλή Πλατή και της Ελένης Πλατή Κοντού. (λ.πρ.γαμου 82/1881). Ενώ φαίνεται ότι αποβιώνει σε ηλικία 68 ετών στην Ερμούπολη. (λ.πρ.αποβ. 61/1911)
Ο Αριστείδης γεννήθηκε στην Ερμούπολη το 1846 (αρ.προχ.βγεν.168/1846) και εγγράφεται στο δημοτολόγιο Ερμούπολης το 1868 σε ηλικία 21 ετών. Αυτός δηλώνει άγαμος μεν, αλλά έμπορος, όπως όλοι στην οικογένεια του.
Το 1881 ο Αριστείδης παντρεύεται την Σμαράγδα Νικολαΐδη, κόρη του Χρήστου Νικολαΐδη και της Αικατερίνης Εμμ. Χατζηαδάμ, μιας από τις σημαντικότερες και διαπρεπέστερες Ερμουπολίτικες οικογένειες της εποχής εκείνης.
Ο Αριστείδης πεθάνει σε ηλικία μόλις 40 ετών το 1888. (λ.πρ.αποβ.613/1888)

Και φτάνουμε στο κορίτσι της οικογένειας και την πιο διάσημη λόγω των κληροδοτημάτων που θέλησε να δωρίσει στον τόπο της.
Η Ανέτα (… Ανέτα ήταν το κανονικό της όνομα και προσέξτε παρακάτω άλλη μια σημαντική λεπτομέρεια…) γεννήθηκε στην Ερμούπολη το 1849 (αρ.προχ.β.γεν.356/1849). Ήταν ένα όμορφο κορίτσι, ευγενικό, συνεσταλμένο, μορφωμένο, με καλούς τρόπους και σπουδές.
Το 1872 παντρεύεται τον Λεωνίδα Κουτζοδόντη (και όχι Κουτσοδόντη όπως αργότερα άλλαξε) γόνος μιας σπουδαίας οικογένειας από την Χίο που διέμενε στη Σύρο από τις πρώτες ημέρες των Χιωτών προσφύγων από την καταστροφή της Χίου.
Ο πατέρας του Λεωνίδα ήταν ο Χριστόφορος Κουτζοδόντης και η μητέρα του η Μαριγώ Κουτζοδόντη. Ο Λεωνίδας, σύζυγος της Ανέτας, στην ληξιαρχική πράξη δηλώνει «Διευθυντής» στο επάγγελμα.
Μαζί δημιουργούν μια θαυμάσια σεβαστή οικογένεια που χαίρει του σεβασμού της εκτίμησης και της αγάπης του Συριανού κόσμου. Κυρίως λόγω της καλής τους ψυχής, της αγάπης προς τον συνάνθρωπο και της ευγενικής τους φύσης.
Ο Λεωνίδας πεθαίνει το 1897 σε ηλικία 60 ετών (λ.πρ.αποβ.341/1897).
Το 1920 η Ανέτα (που έχει μετονομαστεί χαρισματικά σε Άννα) αρχίσει να συντάσσει την διαθήκη της όπου διαφαίνεται καθαρά η φιλάνθρωπος τάση της να προσφέρει το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας της στους άπορους, και τους έχοντας ανάγκη δοκιμαζόμενους συμπολίτες της.

.jpg)



Στις 23 Ιανουαρίου 1929 η διαθήκη της παίρνει την τελική της μορφή και υπογράφεται ιδιοχείρως από την ιδία και τους νομικούς συμβούλους και δικαστές της εποχής. Τονίζει σε αυτήν ότι το δωρίζει προς τις άπορες κορασίδες της Σύρου.


Αυτή λοιπόν ήταν η ιστορία ενός από τα πιο πολυσυζητημένα κτήρια των τελευταίων ετών στην Σύρο και ειδικότερα στην Ερμούπολη.


Ακριβώς έτσι με μόνο ημερομηνίες και ονόματα να αλλάζουν είναι η ιστορία των περισσοτέρων μνημειακών αριστοκρατικών νεοκλασικών κτηρίων της Ερμούπολης που δυστυχώς καιρό με τον καιρό καταρρέουν όσο το βάρος των χρόνων και το βάρος των μοναδικών αναμνήσεων και της ιστορίας τους.
Παναγιώτης Κουλουμπής
Syros Stories

Πήγες και ευχαριστίες
Κάποιες φωτογραφίες προέρχονται από Ιντερνετικές συλλογές στις οποίες διαφαίνεται καθαρά η προέλευση τους.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες και την εκτίμηση μου στις κυρίες Αμαλία Παππά, Αμαλία Γιαννακά, την Κυρία Κλήμη, και τον Κύριο Αντώνη Δούκα.
Παρακάτω παρατίθεται ολόκληρη η αλληλογραφία με τα Γενικά Αρχεία του κράτους για την συλλογή τω πληροφοριών του άρθρου. Δεν συμπεριλαμβάνονται για αυτονόητους λόγους ονόματα.
Ευχαριστώ θερμά τα Γενικά Αρχεία Του Κράτους Στην Σύρο και την Αθήνα και τους αξιότιμους εργαζόμενους στο τμήμα της Σύρου για τις ενέργειες τους ώστε να μου δοθεί η επίσημη έγκριση της δημοσίευσης των σπουδαίων αυτών αρχείων προς ιστορικής ενημέρωση των Συριανών και όσων άλλων μελλοντικών ερευνητών και ιστοριογράφων ενδιαφερθούν για την ιστορία της Σύρου. Για τη δημοσίευση αυτών έχουν δοθεί οι απαραίτητες εγκρίσεις από την Υπεύθυνη Προστασίας Δεδομένων των Γ.Α.Κ.

