Ναι! Είναι ένα μνημείο πασίγνωστο. Χιλιάδες κάτοικοι, επισκέπτες περιηγητές περνούν καθημερινά από την διάσημη κυκλική πλατεία του Ηρώου στην Ερμούπολη. Ποιος όμως έκανε τον κόπο ποτέ να πάει να το δει από κοντά, να διαβάσει τι είναι και σε ποιους είναι αφιερωμένο αυτό το μνημείο; Να προσέξει πόσο ιδιαιτέρα αρχιτεκτονικά είναι κατασκευασμένο. Και πόσο σημαντικό είναι.
Λοιπόν, σήμερα αγαπητοί μου αναγνώστες θα σας διηγηθώ μια διαφορετική και πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία. Είναι ένα θέμα που μου το έχετε ζητήσει πολλές φορές και επίμονα.
Τα μνημεία της Σύρου!
Άλλη μια πονεμένη και σχεδόν άγνωστη ιστορία του τόπου μας. Τα περισσότερα από αυτά αν και περνάμε χιλιάδες φορές από μπροστά σπανίως τα προσέχουμε και ακόμα πιο σπάνια γνωρίζουμε την ιστορία τους.
Η Σύρος έχει αρκετά… και θα αφιερώσουμε αρκετές δημοσιεύσεις σε αυτά. Ξεκινώ με το πιο γνωστό. Το πιο πολυσύχναστο και το πιο διάσημο από όλα. Και όμως το πιο άγνωστο αφού η πλειοψηφία των κάτοικων και των επισκεπτών ελάχιστα γνωρίζουν για αυτό.
Είναι η ιστορία του μνημείου που βρίσκεται στην πιο διάσημη περιοχή της Ερμούπολης στο σημείο κόμβο της Πλατείας Ηρώου.
Την στρογγυλή αυτή πλατεία η όποια δεν είναι πεζή αλλά οδική. Περνούν δηλαδή αυτοκίνητα κάνοντας κύκλο οδηγούμενα από την Ερμούπολη προς τα χωριά και το αντίθετο.
Ο συγκεκριμένος χώρος αποτελεί εδώ και χρόνια έναν νευραλγικό κυκλοφοριακό κόμβο. Δεν έχει τα χαρακτηριστικά μιας πλατείας υπό την έννοια του δημόσιου χώρου συνάθροισης και παραμονής κατοίκων.
Στη Σύρο, και προφανώς από ευκολία η από ντοπιολαλιά την καλούμε «Πλατεία Ηρώων» κάτι όμως που ετυμολογικά αλλά και ιστορικά είναι λάθος.
Σας εξηγώ παρακάτω…
Κατ' αρχάς η λέξη Ηρώο (αρχαία ελληνική Ηρωον) με την ετοιμολογία της λέξης να προέρχεται από τον ήρωα είναι ουσιαστικό ουδέτερο και σημαίνει ένα μνημείο σε κεντρική τοποθεσία πόλης ή χωριού προς τιμήν των πεσόντων στους πολέμους.
To Ηρώο λοιπόν και όχι το Ηρώων ήταν κάποιο ιερό αφιερωμένο σε αρχαίο Έλληνα ήρωα, για την μνημόνευση ή τη λατρεία του ήρωα. Συχνά ανεγειρόταν πάνω από αυτό που θεωρούνταν ο τάφος ή το κενοτάφιό του.
Η λατρεία ηρώων ήταν εκτεταμένη και διαδεδομένη στους Ρωμαίους και στους Έλληνες. Οι ήρωες έπαιζαν κεντρικό ρόλο στην ζωή της πόλεως, προσδίδοντας μια συλλογική ταυτότητα για τους κατοίκους της.
Η λατρεία του ήρωα συνήθως επικεντρωνόταν γύρο από το ηρώο του, στο οποίο κατά την κλασική αρχαιότητα πιστευόταν ή πράγματι περιείχε τα λείψανά του. Με τα ηρώα οι Αρχαίοι Έλληνες θωρούσαν ότι έδιναν μια συνέχεια στην ζωή και το έργο (θυσία) του ήρωα. Δηλαδή κατά μία έννοια αφήναν να εννοηθεί πως ο ήρωας συνέχιζε να ζει.
Προς τιμή του και όχι μόνο την ημέρα θύμησης του θανάτου του αλλά και σε διάφορες περιστάσεις όπως ξεκινώντας μια μάχη, ένα χαρούμενο γεγονός όπως ένας γάμος, μια νίκη στους αγώνες κτλ., καταθέτανε τροφές ως προσφορές, και θεωρούνταν ότι συμμετείχε στις γιορτές της πόλης και για αυτό συχνά τον αποκαλούσαν με το όνομα του σαν να βρισκόταν ανάμεσα τους.
Είναι το λεγόμενο «Κάλεσμα Τιμής».
Αυτό συνεχίζεται ως σήμερα όχι με καταθέσεις τροφών όπως στην αρχαιότητα αλλά στεφάνων, κάτι επίσης πολύ σωστό αφού είναι μια παραλλαγή του στεφάνου που στεφάνωναν τον Ήρωα στην Αρχαία Ελλάδα.
Η παρουσία ενός Ηρώου στην πόλη θεωρούνταν ουσιώδους σημασίας για την ευημερία της.
Οι Έλληνες ήταν οι πρώτοι που κατασκεύασαν μνημεία για πολεμιστές που έπεσαν στο πεδίο της μάχης υπέρ πατρίδος.
Συνέχισαν να το πράττουν σε όλη την ιστορία τους αλλά οι Έλληνες παράλλη είναι από τους λίγους λαούς που θυμούνται και τιμούν τα ηρώα τους, τόσο σπάνια που σχεδόν τείνουν να ξεχαστούν και τα περισσότερα ρημάζουν και αλλοιώνονται από τον χρόνο και τις καιρικές συνθήκες.
Η Σύρος διαθέτει πολλά ηρώα. Στο τέλος του άρθρου αναφέρονται όλα καθώς και πότε θα δημοσιευτεί ειδικό αφιέρωμα για καθένα από αυτά.
Σημείωση. Προσέξτε…. Άλλο ηρώο και άλλο ανδριάντας και προτομή.
Αρχικά αυτά αφιερώθηκαν σε ήρωες του 1821 και στην συνέχεια σε ήρωες των Βαλκανικών πολέμων και αργότερα σε ήρωες των Μικρασιατικών πολέμων και του 2ου παγκοσμίου πολέμου.
Η Ελλάδα μέσα στην τεράστια ιστορία της έχει δημιουργήσει πολλούς ήρωες. Οι περισσότεροι ήταν ταπεινοί άνθρωποι που ταπεινά έδωσαν την ζωή τους για την ελευθερία της πατρίδας μας. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν παραμένει άγνωστοι. Ξεχασμένοι, το μόνο ίσως και αυτό όχι πάντα για να τους θυμάται κάνεις είναι κάποιο ήρωα που κάποιοι σκέφτηκαν να τους στήσουν και εκεί να γράψουν τα όνομα τους φόρος τιμής και θύμησης γα τις χαμένες ηρωικές αυτές ζωές, οι περισσότερες νεαρές στο άνθος της ηλικίας τους που δεν πρόλαβαν να ζήσουν τίποτα από τις χαρές της ζωής πάρα μόνο τον πόλεμο και τον θάνατο.
Επανερχόμαστε λοιπόν στην όμορφη πλατεία του Ηρώου της Ερμούπολης.
Στην πραγματικότητα όπως σας αναφέρω στην αρχή δεν είναι ακριβώς πλατεία με την έννοια ότι εκεί περπατούν βολτάρουν και υπάρχουν πεζοί. Είναι ένας οδικός κόμβος.
Ερευνώντας την λέξη Πλατεία: Ετυμολογία αρχαία ελληνική πλατεία, ουσιαστικοποιημένο θηλυκό του επιθέτου πλατύς, σημαίνει ένας επίπεδος, διαμορφωμένος χώρος μέσα σε κατοικημένη περιοχή που περιβάλλεται από κτίρια ή και δρόμους. Υπάρχει όμως και η θεατρική της έννοια όπου εννοείται ένα τμήμα του θεάτρου μπροστά από τη σκηνή όπου κάθονται οι θεατές, διαφορετικό από τα θεωρεία και τον εξώστη.
Η ιστορία της είναι πολύ παλιά σχεδόν από την ίδρυση της Ερμούπολης.
Η πλατεία διανοίχτηκε το 1825 (το 1821 -22 ήρθαν οι πρώτοι πρόσφυγες στη Σύρο από τις κατεστραμμένες περιοχές των Τούρκων) και πριν ακόμα η περιοχή αυτή αρχίσει να μεταμορφώνεται στο κέντρο της βιομηχανικής περιοχής της Ερμούπολης.
Από τα γράμματα που είναι χαραγμένα πάνω στον οβελίσκο μαθαίνουμε ότι έγινε κατόπιν χορηγίας του τότε Δημάρχου Σταματίου Δ. Βαφιαδάκη.
ΣΤΑΜΑΤΙΟΣ ΒΑΦΙΑΔΑΚΗΣ
Ο Σταμάτιος Βαφιαδάκης ήταν από τους καλύτερους δημάρχους της Σύρου εκείνα τα πρώτα χρόνια της ακμής της. Ήταν Χίος ευπατρίδης και ανέλαβε την πρώτη θητεία δημαρχίας της Ερμούπολης τον Απρίλιο του 1870.
Κατά τη θητεία του έγιναν πάρα πολλά και ουσιαστικά έργα. Φωτίστηκε η πόλη με αέριο (δεν είχε έρθει ο ηλεκτρισμός ακόμα…), μεταφέρθηκε το νεκροταφείο σε καταλληλότερο σημείο, ιδρύθηκε το πτωχοκομείο, χωρομετρήθηκε η Ερμούπολη, τελειοποιήθηκε ο Αγ. Νικόλαος, και διοχετεύτηκε πόσιμο νερό στην πόλη. Μεταξύ αυτών δημιούργησε και την πλατεία Ηρώου.
Στην μπροστινή όψη του οβελίσκου είναι χαραγμένη μια πανέμορφη αφιέρωση-επιγραφή που μοιάζει περισσότερο με ύμνος και που δείχνει το ήθος αλλά και το επίπεδο του Δημάρχου εκείνου:
«ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΥΙΟΥΣ ΤΩΝ ΚΥΚΛΑΔΙΚΩΝ ΤΟΥΣ ΑΓΩΝΙΣΘΕΝΤΑΣ και ΘΑΝΟΝΤΑΣ ΤΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΥΛΩΝ ΑΑΔΕΛΦΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ 1912-1923»
Φαίνεται από το στυλ της κατασκευής και του αρχιτεκτονικού της σχεδίου ότι από την πρώτη στιγμή δεν προοριζόταν να γίνει πλατεία πεζών.
Αιτία αυτού είναι το σημείο που βρίσκεται. Είναι δηλαδή κυριολεκτικά στο κομβικό σημείο όπου τελειώνει (τελείωνε τότε…) η Ερμούπολη και έπαιρνε κάποιος τον δρόμο προς τις εξοχές (χωριά).
Η μικρή πλατεία είναι κατασκευασμένη εξ ολοκλήρου από μάρμαρο.
Αρχικά όπως μπορείτε να διακρίνετε στην παλιά φωτογραφία που διαθέτουμε κατασκευάστηκε ένας περίβολος από πελεκημένη παραλληλόγραμμη πέτρα και μάρμαρο σε κυκλικό σχήμα, αλλά μες στον κύκλο υπάρχει ένας σταυρός δημιουργημένος από τέσσερα ψηλά πεζούλια.
Στην μέση του σταυρού στήθηκε ο οβελίσκος πάνω σε ένα μαρμάρινο βάθρο.
Στα μετέπειτα χρόνια δημιουργήθηκε ο μικρός κήπος γύρω από το αρχικό σταυροειδές μνημείο.
Ο πολύ όμορφος κλασικού τύπου Ηρώου οβελίσκος που υπάρχει εκεί τοποθετήθηκε το 1914 από ευγενική δωρεά του τότε δημάρχου Σταματίου Δ. Βαφειαδάκη και είναι αφιερωμένη στους πεσόντες Κυκλαδίτες των Βαλκανικών Πολέμων 1912-1913.
Η ομορφιά αλλά και η σπουδαιότητα του μνημείου αυτού είναι ότι στον οβελίσκο και γύρω από αυτόν στο βάθρο που είναι όλα από εξαίρετο μάρμαρο (μάλλον από την Τήνο ή την Πάρο), είναι σκαλισμένα 460 ονόματα Κυκλαδικών από τα όποια 81 είναι Ερμουπολιτών και 26 από την Άνω Σύρο.
Στον σταυρό που υπάρχει στην κορυφή του οβελίσκου και στις τέσσερις πλευρές είναι χαραγμένα τα γράμματα «ΕΝ ΤΟΥΤΟ ΝΙΚΑ».
Μια πάρα πολύ σημαντική και σπουδαία επίσης επιγραφή είναι χαραγμένη στην πίσω πλευρά του οβελίσκου η όποια γράφει: «Η ΦΥΛΑΞΙΣ ΑΦΙΕΤΑΙ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΑΙΣ»
Δηλαδή η φύλαξη της μνήμης αυτών που βρίσκονται εδώ είναι αφημένη στην ευθύνη των πολιτών αυτού του τόπου.
Αναρωτιέμαι αν ποτέ όλοι όσοι έχουν πάει εκεί μικροί και μεγάλοι χρόνια τόσα χρόνια τώρα, που κάθε εθνική εορτή καταθέτουν στεφάνι έχουν προσέξει ότι γύρω τους εκεί που πατούν και πάνω στον οβελίσκο πάνω στο μάρμαρο είναι χαραγμένα ευδιάκριτα (αν και σκονισμένα και μάλλον έχουν να καθαριστούν κάτι δεκαετίες, ίσως και ποτέ) και με μεγάλα γράμματα ονόματα.
Παντού σε όλη την επιφάνεια του βάθρου είναι χαραγμένα ονόματα αγωνιστών από όλες τις Κυκλάδες.
Η Σύρος κατέχει τα περισσότερα ονόματα που είναι χαραγμένα και μάλιστα χωρισμένα σε Ερμούπολη και Άνω Σύρο.
Για την ακρίβεια η Σύρος έχει 107 ονόματα (Ερμούπολη 81 και Άνω Σύρο 26). Γύρω - Γύρω είναι σκαλισμένα ονόματα πεσόντων Ηρώων από τα άλλα Κυκλαδονήσια.
- Αμοργός 11,
- Άνδρος 38
- Θήρα 29
- Ίος 14
- Κέα 16
- Κίμωλος 2
- Κύθνος 3
- Μήλος 39
- Μύκονος 20
- Νάξος 86
- Πάρος 17
- Σέριφος 16
- Σίκινος 4
- Σίφνος 13
- Τήνος 23
- Φολέγανδρος 3
Υπάρχουν επίσης 7 ονόματα που δεν γνωρίζουμε την καταγωγή τους ωστόσο όμως μνημονεύονται χαραγμένα στο μνημείο.
Αξίζει ακόμα να σας αναφέρω ότι το Ηρώο της Ερμούπολης είναι μια από τις πρώτες πλατείες Ηρώων που δημιουργήθηκαν στο Ελεύθερο Ελληνικό κράτος ύστερα από την Τουρκοκρατία και από τις πρώτες στην Ευρώπη αφιερωμένες σε πεσόντες ήρωες.
Είχε συμβεί και ένα... θα έλεγα περίεργο στο μνημείο αυτό και είναι ένα ακόμα ιστορικό γεγονός που αξίζει να γνωρίζετε.
Καμία δεκαριά χρονιά μετά την ανέγερση του μνημείου τοποθετήθηκε μια νέα πλάκα στο μνημείο μάλλον εντελώς αυθαίρετα χωρίς ιδιαίτερη σκέψη και γνώμονα αισθητικής και βιδώθηκε (βάναυσα) κάθετα στις αρχικές πλάκες του βάθρου.
Αυτή η πλάκα (που δεν γνωρίζουμε ποιος αποφάσισε να τοποθετηθεί εκεί έτσι όπως ήταν τοποθετημένη (βιδωμένη!!!) είχε καλύψει εντελώς δώδεκα ονόματα και τα πρώτα δεκατρία της διπλανής πλάκας που άνηκαν σε ονόματα αγωνιστών από την Θήρα με αποτέλεσμα αυτά να διακρίνονται… μισά!.
Πάλι σε άγνωστο χρόνο και πάλι χωρίς να ξέρουμε ποτέ και ποιοι ή ποιος, η πλάκα αυτή ξεβιδώθηκε αποκαλύπτοντας πάλι τα ονόματα και τοποθετήθηκε «χύμα» κάπου μπροστά το Ηρώο.
Απίθανα, τρελά και Ελληνικά πράγματα δηλαδή.
Η πλάκα αυτή αναφέρει.
Και ίσως από αυτήν την νεώτερη πλάκα το μνημείο φέρει και το όνομα Μνημείο Πεσόντων Βαλκανικών Πολέμων.
Αξίζουν δε, να μνημονεύσουμε και τα ονόματα των νεκρών που ως σήμερα δεν γνωρίζουμε την καταγωγή τους αλλά ευτυχώς διακρίνονται καθαρά.
Το πολύ όμορφο είναι ότι τα ονόματα αυτά βρίσκονται σε ψηλότερο σκαλοπάτι στο βάθρο από τα αλλά χαραγμένα ονόματα που γνωρίζουμε την καταγωγή τους.
Δεν ξέρουμε αν έγινε από ευγένεια από τιμητική διάκριση ή επειδή απλά δεν είχαν άλλο χώρο…
Όπως θα παρατηρήσατε το μνημείο αυτό δεν είναι ένα τυχαίο μνημείο. Δεν είναι ένα μνημείο ήρωα σαν όλα τα άλλα. Είναι ξεχωριστό σαν την πόλη που το φιλοξενεί. Που σε κάθε πλευρά του φιλοξενεί ένα ρητό. Μια προτροπή στις επόμενες γενιές που φιλοξενεί όνομα ηρώων δυστυχώς ξεχασμένων.
Και το σπουδαιότερο, στην κορυφή του έχει χαραγμένη την επιγραφή των επιγραφών των Ηρώων: «ΕΝ ΤΟΥΤΟ ΝΙΚΑ»
Είδατε λοιπόν εκλεκτοί μου αναγνώστες πόσο σημαντικό είναι το μνημείο αυτό; Πόσα πράγματα δεν γνωρίζαμε και ποσά πραγματικά άξιζε να μάθουμε. Τώρα που ξέρουμε όμως … ας δείξουμε περισσότερο σεβασμό σε αυτό το μοναδικό μνημείο. Και όχι αλλά λάθη.
Λίγο πριν το τέλος.
Η Σύρος δεν έχει ένα μόνο Ηρώο. Έχει πολλά. Ηρώο στη Σύρο υπάρχει επίσης εμπρός από τον Ι.Ν. του Αγίου Νικολάου (μεγάλο και ιστορικό ήρωα και αυτό θα σας δημοσιεύσω την ιστορία του πολύ σύντομα), στην Ποσειδωνία, τον Φοίνικα και την Άνω Σύρο. Για αυτά όλα υπάρχουν έτοιμα άρθρα και έρευνες τις οποίες θα δημοσιεύσουμε ακριβώς τις επόμενες εβδομάδες εδώ στο Syros Today και στην ενότητα Syros Stories.
Και ως επίλογο …
Έχω γράψει και συχνά αναφέρω στα γραπτά, στις ομιλίες και στις ξεναγήσεις μου ότι η ιστορία της Σύρου έκτος ότι είναι σκορπισμένη είναι και παραφρασμένη και παραποιημένη σε μεγάλο βαθμό. Δεν είναι δικό μας αποκλειστικά μειονέκτημα αυτό. Γενικά οι τοπικές ιστορίες ακριβώς επειδή είναι τοπικές, μικρές με λεπτομέρειες και πολλές φορές συγκεχυμένες πληροφορίες συχνά χάνονται ή παραφράζονται. Είναι νόμος αυτός.
Η τοπική ιστορία θέλει μεγάλο σεβασμό. Πολύ δουλειά, υπομονή, ψάξιμο και συνεχείς διασταυρώσεις πληροφοριών για να πεις με σιγουριά ότι έτσι έγιναν τα πράγματα.Ο λόγος είναι ότι τα περισσότερα γεγονότα δεν είναι καταγεγραμμένα αλλά προέρχονται από προφορικές μαρτυρίες ή από πληροφορίες τρίτων που τις συνέλεξαν πολύ αργότερα. Είναι λοιπόν φυσιολογικό να υπάρχουν μπερδεμένες πληροφορίες στην τοπική ιστορία.
Όμως υπάρχει κάτι που δεν επιτρέπετε να συμβαίνει. Πολλές φορές σε μια τοπική ιστορία παρουσιάζονται «κρούσματα εξωγενών» ως επί το πλείστον παραγόντων βασικά εντελώς ανιστόρητων που δυστυχώς με την χαρακτηριστική ευκολία του «ξερόλα» και εγωιστή Έλληνα που όλα τα ξέρει, μην έχοντας διαβάσει ούτε ένα βιβλίο, μην έχοντας ρωτήσει κανένα που έστω ενδεχομένως κάτι ξέρει (δεν ήξερες δεν ρώταγες), αλλά που να ψάχνουν απλά κάπου στο ιντερνέτ (ακριβώς γιατί δεν διαβάζουν βιβλία, δεν πάνε μια βόλτα από την βιβλιοθήκη να ρωτήσουν, απαξιούν μέσα στην αλαζονεία και κρυμμένοι πίσω από την σπουδαία (κατά την γνώμη τους) επιστημονική τους (αυτοεκτίμηση – αυτοπαρουσιαστεί – self promotion Αγγλιστί) να ρωτήσουν κάποιους που ξέρουν. Έτσι λοιπόν γράφουν διαφημίζουν ή αναφέρουν περιοχές μνημεία, κομμάτια ολόκληρα της Συριανής ιστορίας, είτε εντελώς λάθος, είτε με σοβαρά λάθη και παραλήψεις.
Αυτό δυστυχώς δημιουργεί ένα τεράστιο πρόβλημα που δεν γίνεται εύκολα κατανοητό αν δεν το επισημάνουμε με κορυφαία και έντονα υποσημειωμένα γράμματα.
Δημιουργεί ένα άνευ προηγουμένου τραγικό και λανθασμένο ιστορικό λάθος το όποιο στην συνέχεια διαιωνίζεται ασταμάτητα σαν «χαλασμένο τηλέφωνο».
Έτσι λοιπόν αν χρόνια μετά, όταν κάποιος θα ψάξει να βρει μια ιστορική πληροφορία και πέσει σε αυτές τις λανθασμένες πληροφορίες θα τις ξαναπεί, αναμασώντας το ίδιο λάθος, ονομασίες, ιστορικά γεγονότα κτλ και έτσι τα λάθη θα διαιωνίζονται όλο και περισσότερο με αποτέλεσμα τελικά να επικρατήσει η λάθος πληροφορία.
Έχει γίνει χιλιάδες φορές αυτό και θα γίνεται πάντα δυστυχώς.
Εμείς τρέχουμε να το προλάβουμε. Και το σημαντικότερο! Δεν λέμε ότι τα ξέρουμε όλα ούτε ότι είμαστε αλάνθαστοι.
Έχουμε την τιμή, την ευθιξία και την αξιοπρέπεια να παραδεχόμαστε πως δεν (μπορούμε) να τα ξέρουμε όλα. Παλεύουμε όμως και προσπαθούμε να μάθουμε όσο το δυνατόν πιο πολλά και σωστά.
Λάθη στην ιστορία μπορεί πολύ εύκολα να κάνει οποιοσδήποτε όσο ψαγμένος και όσο διαβασμένος είναι. Ειδικά στην άγραφη ιστορία που στηρίζεται στις μαρτυρίες και όχι σε τεκμηριωμένες και ιστορικά αποδεδειγμένες μελέτες. Για αυτό και το ιστορικό λάθος δικαιολογείται από την ίδια την αυθεντική επιστημονική κοινότητα.
Αυτό όμως που δεν δικαιολογείται είναι ότι μετά την αποκάλυψη του λάθους να μην διαγράφεται η πριν λάθος πληροφορία και στην θέση της να γράφεται η νέα σωστότερη. Αυτό δείχνει ασέβεια και εγωιστική παθογένεια. Μια αρχαία ελληνική φράση λέει :"Ο τρώσας και ιάσεται" Που σημαίνει … Αυτός που άνοιξε την πληγή, αυτός (πρέπει να έχει το ήθος, και την συγγνώμη) να την θεραπεύσει.
Αυτό αποτελεί σοβαρό παράπτωμα.
Στην Ελλάδα, στην χώρα που όλοι τα ξέρουν όλα και κάνεις δεν δέχεται διορθώσεις, συμβουλές και επισημάνσεις τέτοια γίνονται σχεδόν καθημερινά σε όλη την επικράτεια.
Εμείς όμως αγαπητοί μου αναγνώστες που δεν είμαστε επιστήμονες, είμαστε όμως αγνοί λάτρεις του διαβάσματος, της έρευνας για την ιστορία μας, τα ήθη μας, τα ιερά και όσια μας, εμείς που ασχολούμαστε με την ιστορία του νησιού μας, που παιδευόμαστε χρόνια πολλά και έχουμε αφιερώσει εκατοντάδες ώρες διαβάσματος, εκατοντάδες ώρες έρευνας, ψαξίματος, περπατήματος, και πολλές φορές διακινδυνεύοντας σε απρόσιτα γκρεμισμένα και επικίνδυνα μέρη, ώρες ατέλειωτες ερωτήσεων από ζώντες μάρτυρες και το σπουδαιότερο με μια τσέπη αιώνια τρύπια αφού τα χρήματα μας πάνε αγοράζοντας βιβλία, σε ταξίδια, σεμινάρια (σε σοβαρά σεμινάρια που να αξίζουν τον κόπο) και σε πληροφορίες.
Και ύστερα άλλες χιλιάδες ώρες νύκτες και μέρες ατέλειωτης κούρασης, ανάγνωσης, γραψίματος στο χέρι με χειρόγραφες σημειώσεις ή στο πληκτρολόγιο, με χιλιάδες φωτογραφίες να προσπαθούμε να ξεχωρίσουμε τις σωστές από τις λάθος να συλλέξουμε και να στοιχειοθετήσουμε την ιστορία μας και να την δώσουμε σε εκείνους που θέλουν πραγματικά να την μάθουν και όχι σε εκείνους που θέλουν να την χρησιμοποιήσουν για την προσωπική τους φιλοδοξία και οικονομικό συμφέρον.
Εμείς λοιπόν που απλά και ταπεινά με σεβασμό, με ανιδιοτέλεια και αγάπη λέμε ότι είμαστε ερευνητές και ιστοριογράφοι έχουμε την τιμή από τους πρόγονους μας να μιλάμε για αυτούς.
Ξέρετε… Έχουμε τελειώσει και εμείς ανώτερες σχόλες. Έχουμε και εμείς «χαρτιά» σπουδών στα χέρια μας. Θα μπορούσες να μας πεις και εμάς επιστήμονες. Ίσως και να είμαστε επιστήμονες. Σε άλλο επάγγελμα όμως και καλοί επιστήμονες μάλιστα και βραβευμένοι και αναγνωρισμένοι.
Το ότι δεν τελειώσαμε ιστορία αρχιτεκτονική κτλ δεν πάει να πει όμως ότι δεν έχουμε δικαίωμα να ασχοληθούμε με την ιστορία του τόπου μας.
και …μήπως εμείς που δεν είμαστε αναγνωρισμένοι «επιστήμονες» ιστορικοί το κάνουμε καλύτερα με πιο πολύ σεβασμό, με πιο πολύ πάθος και πολύ καλύτερα αφού το ψάχνουμε με ένα πιο αυθεντικό και διαφορετικό τρόπο από τον ψυχρό επαγγελματία;
Είναι λοιπόν τόσο στενάχωρο να παρατηρούμε στο τέλος ότι απλά αυτές οι προσπάθειες χάνονται στον βρόντο, με την ευκολία και «ελαφρύ την καρδία» ενός ασήμαντου γεγονότος για προσωπική προβολή ή διαφήμιση. Να γίνονται όλοι αυτοί οι σοβαροί επίπονοι και επίμονοι κόποι ένα αστείο, για να γελούν κάποιοι και τελικά το μόνο που συμβαίνει είναι να διακωμωδείται ο κόπος μας και οι προσπάθειες μας.
Σας ευχαριστώ πολύ και για αυτήν σας την ανάγνωση. Σας υπόσχομαι κάθε εβδομάδα όλο και κάτι νέο πρωτότυπο ενδιαφέρον και άξιο να ασχοληθείτε σοβαρά με αυτό.
Πήγες: Φωτογραφίες από το δικό μου προσωπικό αρχείο φωτογραφημένες από έμενα στον χώρο του Ηρώου δε διαφορετικές μέρες και ώρες.
Την φωτογράφηση των ονομάτων των ηρώων έκανε ο Νίκος Γ. Πονηρός ειδικά για την έκδοση του Λευκώματος Ενθύμιων Σύρου του αείμνηστου Μάνου Ελευθέριου τον όποιο είχα την τύχη και τιμή να γνωρίζω και προσωπικά.
Βιβλιογραφία: Ακολουθούν φωτογραφίες βιβλίων.
Παναγιώτης Κουλουμπής
Syros Stories