Άρθρα

Με αφορμή τον εορτασμό της 198η επετείου του ολοκαυτώματος της ηρωικής νήσου των Ψαρών και των εκδηλώσεων που πραγματοποιήθηκαν πριν από ένα μήνα στο νησί, ο Εμμανουήλ Τσαγκάτος πραγματοποιεί ένα αφιέρωμα στο ηρωικό αυτό νησί, αφιέρωμα που πηγάζει μέσα από τις προσωπικές του επαφές με Συλλόγους και φορείς των Ψαρών.

Σκοπός είναι τα Ψαρά να παραμείνουν «ζωντανά» στην ιστορία και στις καρδιές όλων μας.

Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειωθεί ότι τη Σύρο και τα Ψαρά τα συνδέει ένας σημαντικός συνδετικός κρίκος, αυτός της αδελφοποίησης το 2005 – 2006, καθώς οι Ψαριανοί ήταν από τους βασικούς οικιστές της Ερμούπολης τον 19ο αιώνα

Η ιστορία των Ψαρών μέσα από τα μάτια του Εμμανουήλ Τσαγκάτου

Χρειάστηκε να περάσουν 197 χρόνια από το ολοκαύτωμα τω Ψαρών, πάνω στην Μαύρη Ράχη, εκεί που έπεσαν οι τελευταίοι ελεύθεροι Ψαριανοί, παλεύοντας σαν θεριά απέναντι στους βάρβαρους Τούρκους καταχτητές, που ήταν πολλαπλάσιοι από αυτούς, μένοντας πιστοί στον όρκο τους για Ελευθερία ή Θάνατο.

Ήταν Κυριακή 22 Ιουνίου 1824. Αξέχαστη ημέρα.

Πέρασαν πολλά χρόνια για να βρεθούν οι Έλληνες πατριώτες, Αθανάσιος και Μαρίνα Μαρτίνου το 2021, όπου δαπανώντας ένα μεγάλο χρηματικό ποσό, επί Δημαρχίας Κωνσταντίου Βρατσάνου, δημιούργησαν ένα περίλαμπρο μνημείο της Δόξας των Ψαριανών, από ολόλευκο μάρμαρο. Οι πολύχρονες προσπάθειες του προηγούμενου Δημάρχου, κ. Εμμανουήλ Αγαπούση, για τη δημιουργία μνημείου, είχαν αποβεί άκαρπες.

Η κεντρική εξουσία, η πάντα απούσα, και αδιάφορη, δέχθηκε το μνημείο, καθώς δε θα τις κόστιζε απολύτως τίποτα.

Πριν από την τοποθέτηση του συγκεκριμένου μνημείου, στην κορυφή της Μαύρης Ράχης, μαθητές του δημοτικού σχολείου των Ψαρών, το 1956, είχαν φτιάξει μία μικρή κολώνα, γράφοντας λίγα λόγια για να θυμίζουν στους Ψαριανούς και σε όλους τους Έλληνες, το ηρωικό ολοκαύτωμα του νησιού τους.

Το 2007 ο Εμμανουήλ Τσαγκάτος έγραψε ένα ποίημα αφιέρωμα στα Ψαρά όπου μελοποίηση και τραγούδησε ο Συριανός, Γιάννης Αργυρίου, (Σύρος, β’ σειρά 2007)

Η ιστορία με μάτια κλαμένα

Βλέπει τα Ψαρά ξεχασμένα,

Έμεινε η δόξα μονάχη

Τα Ψαρά, αγκαλιά της να τα’ χει.

Θυμάται αίμα και φωτιά

Κορμιά ηρώων σκορπισμένα,

Κοράκια παντού με πονηριά

Τα Ψαρά να ληστεύουν, τα καμένα!

Της δόξας δάφνες, ξεραθήκανε

Τις σκόρπισε της λησμονιάς τ’ αγέρι,

Η δόξα κι η ελπίδα μείνανε

σ’ ένα νησί περήφανο,

να του κρατούν το χέρι.

Το 2010 ο Εμμανουήλ Τσαγκάτος επανέρχεται με νέο ποίημα αφιερωμένο και πάλι στα Ψαρά, μέσα από της «Πολιτείας Πλάκωμα 2010 μ.χ.».

Η μαύρη Ράχη των Ψαρών,

Περιμένει ν’ ανέβει ένας «τρελός» καντήλι για ν’ ανάψει,

Και μοναχός του ο «παλαβός»

Για τις ψυχές να κλάψει.

Το Γκουβέρνο το χρόνο μια φορά,

Θυμάται τα Ψαρά και τον Κανάρη

Και έρχονται τάχα με «χαρά»,

Με λόγια μεγάλα απατηλά

Της παρηγοριάς στεφάνι να τους βάλει.

Για το τσιμπούσι, δεκάδες έρχονται

Σαν παγώνια στολισμένα με καμάρι,

Και καθώς ετούτοι ρεύονται

«θυμούνται» για λίγο, τα Ψαρά και τον Κανάρη!

Σε μισαδειανή εκκλησιά,

μέσα από μια χούφτα στάρι

φάνηκε η μορφή του Κανάρη,

να καμαρώσει λίγο τα κορίτσια,

που είχαν περίσσιο φιλότιμο

ΛΕΒΕΝΤΙΑ, ΜΝΗΜΗ ΚΑΙ ΧΑΡΗ!

Τα ποιήματα και τα αφιερώματα του κ. Τσαγκάτου, βρίσκονται στα αρχεία τόσο του Δήμου Ψαρών, όσο και τοτ Μορφωτικού και Εξωραιστικού Συλλόγου "Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΝΑΡΗΣ".