Η Ελλάδα βρίσκεται πολύ πίσω στα θέματα της περιφερειακής ανάπτυξης και της αποκέντρωσης, τόνισε ο βουλευτής Κυκλάδων Νίκος Συρμαλένιος, ο οποίος προήδρευσε στη συνεδρίαση της Επιτροπής Περιφερειών της Βουλής με θέμα: «Προτάσεις για ένα νέο στρατηγικό σχέδιο περιφερειακής ανάπτυξης». Και πρόσθεσε ότι αυτή η καθυστέρηση οφείλεται σε δύο λόγους: 1. Στα μνημόνια που οδήγησαν στη θεσμική και διοικητική αυτοτέλεια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού, καθώς επιβλήθηκε η συγκέντρωση των πόρων και των χρηματοδοτικών εργαλείων στο κεντρικό κράτος για να μην υπάρχει σπατάλη. 2. Στην αντίληψη διακυβέρνησης μέσα από ένα πρωθυπουργικοκεντρικό μοντέλο.
Ο Νίκος Συρμαλένιος έθεσε το ερώτημα εάν θέλουμε περιφερειακή ανάπτυξη με αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων ή θέλουμε να συνεχιστεί ένα Αθηνοκεντρικό κράτος που θα επιλύει προβλήματα με τη λογική της «κατόπιν ενεργειών μου» είτε πρόκειται για Βουλευτές, είτε για πρόκειται για Δημάρχους και Περιφερειάρχες. Και επεσήμανε ότι το έλλειμμα περιφερειακής πολιτικής είναι κατά πολύ μεγαλύτερο σε ό,τι αφορά τις νησιωτικές περιοχές, ενώ τα τελευταία χρόνια με τις ασκούμενες πολιτικές αυξάνονται τόσο οι κοινωνικές ανισότητες όσο και οι περιφερειακές ανισότητες. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να σταματήσει να λειτουργεί απλώς ως το «μακρύ χέρι» της κεντρικής διοίκησης. Πρέπει, να αναδείξει και να κατακτήσει τον ρόλο της ως οικονομική και διοικητική οντότητα, τέτοια που να εκφράζει και τις τοπικές κοινωνίες.
Η ομιλία του Νίκου Συρμαλένιου
«Θέλω να χαιρετίσω και εγώ το Συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών που θα γίνει από αύριο στη Ρόδο. Να θυμίσω, όμως και ως Κυκλαδίτης, ότι η πρωτεύουσα του Νοτίου Αιγαίου είναι η Σύρος. Και γι’ αυτό θα καλούσα και τον Περιφερειάρχη και την Περιφερειακή Αρχή να δουν στο εξής διοργανώσεις τέτοιων συνεδρίων και σημαντικών γεγονότων και στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων και του Νοτίου Αιγαίου, στην Ερμούπολη της Σύρου.
Θα πω δυο λόγια για την περιφερειακή πολιτική, ιστορικά ξεκινώντας από το γεγονός ότι στη χώρα μας μετά τον πόλεμο, θα έλεγα, ότι δεν υπήρχε περιφερειακή πολιτική. Οικοδομήθηκε υδροκεφαλικό κράτος έντονης αστυφιλίας με επίκεντρο την Αθηνά και το Λεκανοπέδιο. Η έννοια της περιφερειακής πολιτικής θα έλεγα ότι ξεκίνησε, κυρίως, μετά τη δεκαετία του ‘80 με την ένταξη μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αφότου ξεκίνησαν και κάποια χρηματοδοτικά εργαλεία με στόχο την κοινωνική συνοχή και την περιφερειακή ανάπτυξη.
Βασικοί πυλώνες άσκησης περιφερειακής πολιτικής, κατά την άποψη μου και την άποψη μας, είναι: Πρώτον, η Τοπική Αυτοδιοίκηση Α΄ και Β΄ βαθμού και δεύτερον, τα χρηματοδοτικά προγράμματα τα οποία οφείλουν να υλοποιούν πολιτικές που να αναδεικνύουν τον ρόλο και την οντότητα της περιφέρειας.
Είμαστε πολύ πίσω στα θέματα της περιφερειακής ανάπτυξης και της αποκέντρωσης, κατά τη γνώμη μου, για δύο λόγους: Ο ένας λόγος είναι ότι με τα μνημόνια χάθηκε η οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού, διότι τα μνημόνια επέβαλαν τη συγκέντρωση των πόρων και των χρηματοδοτικών εργαλείων στο κεντρικό κράτος για να μην υπάρχει σπατάλη, υποτίθεται, κλπ.. Και δεύτερο ζήτημα που έχει πάει πίσω στην περιφερειακή πολιτική είναι η αντίληψη διακυβέρνησης μέσα από ένα πρωθυπουργικοκεντρικό μοντέλο, όπως αντίστοιχα υπάρχουν και ζητήματα δημάρχοκεντρικού και περιφερειαρχοκεντρικού μοντέλου διοίκησης σε περιφερειακό επίπεδο.
Το ερώτημα είναι, τι θέλουμε; Θέλουμε περιφερειακή ανάπτυξη με αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων ή θέλουμε να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση που θα το έλεγα το Αθηνοκεντρικό κράτος που θα επιλύει προβλήματα με τη λογική της «κατόπιν ενεργειών μου» είτε πρόκειται για Βουλευτές, είτε για πρόκειται για Δημάρχους και Περιφερειάρχες. Αν μία φορά υπάρχει έλλειμμα περιφερειακής πολιτικής για το σύνολο της περιφέρειας σε ό,τι αφορά τις νησιωτικές περιοχές- και το έχουμε επισημάνει εδώ και στην Επιτροπή Περιφερειών και στην Υποεπιτροπή Νησιωτικών Περιοχών- έχουμε ακόμα μεγαλύτερο έλλειμμα. Υποστηρίζουμε ότι τα τελευταία χρόνια με τις ασκούμενες πολιτικές αυξάνονται τόσο οι κοινωνικές ανισότητες όσο και οι περιφερειακές ανισότητες.
Δεν είναι άμοιρο, λοιπόν, της διαπίστωσης αυτής, ότι η απογραφή η οποία έγινε για το 2021 αναδεικνύει μια δημογραφική κρίση, μία μείωση περίπου 3,5% του πληθυσμού, όπου σε αυτή τη μείωση υπάρχει αύξηση έστω και οριακή σε ορισμένες μεγάλες πόλεις, όπως η Αττική και η Αθήνα και κυρίως σε τουριστικές περιοχές, ενώ μείωση υπάρχει σε πολλές υπόλοιπες περιοχές και κυρίως αγροτικές περιοχές με ότι αυτό σημαίνει. Σημαίνει, δηλαδή, ότι ο τουρισμός έχει μία ανάπτυξη περίπου ως μονοκαλλιέργεια, η οποία ανάπτυξη αυτή συμπαρασύρει και την ανάπτυξη στις αντίστοιχες περιοχές του πληθυσμού, ενώ, εγκαταλείπονται δυστυχώς άλλοι βασικοί τομείς πυλώνες της οικονομικής ανάπτυξης.
Το ζητούμενο για μας, λοιπόν, είναι τόσο η βιώσιμη ανάπτυξη όσο και η ισόρροπη ανάπτυξη με κοινωνικό και οικολογικό πρόσημο. Εγώ, θα συμφωνούσα με πολλές από τις προτάσεις που έβαλε ο Πρόεδρος, ο συνάδελφος ο κ. Κόνσολας, σε ό τι αφορά τις θεματικές ενότητες που ανέπτυξε στην εισήγησή του. Τα ζητήματα αυτά πρέπει να συζητηθούν. Το ερώτημα είναι, με ποια πολιτική επιλύονται και με ποιες προτεραιότητες και ιεραρχήσεις, επιλύονται ζητήματα τα οποία αναδεικνύονται στην κάθε ενότητα.
Κλείνω, λέγοντας, ότι η περιφερειακή ανάπτυξη με αποκέντρωση και κυρίως με την ενδυνάμωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, υπήρξαν κάποιες προτάσεις που ακούστηκαν και μέχρι σήμερα στη συζήτηση, σημαντικές για την ενδυνάμωση, για την διακυβέρνηση, αλλά, βεβαίως δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση που είναι σήμερα, δηλαδή, η Τοπική Αυτοδιοίκηση να λειτουργεί απλώς ως το μακρύ χέρι της κεντρικής διοίκησης. Πρέπει, να αναδείξει και να κατακτήσει τον ρόλο της ως οικονομική και διοικητική οντότητα, τέτοια που να εκφράζει και τις τοπικές κοινωνίες,αφού τα δημοτικά και τα περιφερειακά συμβούλια είναι αποτέλεσμα της λαϊκής έκφρασης, που κάθε 4 ή 5 χρόνια από ότι φαίνεται στον τελευταίο νόμο ο οποίος πέρασε, θα εκλέγουν και τους εκπροσώπους τους στα δύο επίπεδα της Αυτοδιοίκησης. Σας ευχαριστώ».