Η μεγαλύτερη αναλυτικότερη και πληρέστερη έρευνα που έχει γίνει ποτέ και που καταγράφει και αναδεικνύει ένα από τα σπουδαιότερα και ειδικότερα στοιχεία της Συριανής πολιτιστικής κληρονομιάς μας.
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Η Σύρος εκκλησιαστικά και θρησκευτικά είναι ένα πολύ ιδιαίτερο νησί.
Στα 101,9 km² της, με μέγιστο μήκος: 16 χλμ. και με τους περίπου 22.000 (χονδρικό) κατοίκους διαθέτει 279 εκκλησιαστικούς χώρους. Μέσα σ' αυτούς είναι και 3 άλλων δογμάτων. Έχει ακόμα 9 ναΐσκους κοιμητηρίου και το πιο σπουδαίο και ιδιαίτερο 2 μεικτά εκκλησάκια.
Πιο συγκεκριμένα θα μπορούσαμε να πούμε ότι η Σύρος έχει περίπου 130 ορθόδοξα και 125 καθολικά εκκλησάκια πολύ χονδρικά.
Ο πιο παλιός ναός στην Σύρο… δεν είναι ούτε ορθόδοξος ούτε καθολικός! Είναι Αρχαιοελληνικός και θεωρούμε ότι βρισκόταν στον Γαλησσά στο σημείο που βρίσκεται σήμερα το καθολικό εκκλησάκι της Άγιας Πακούς.
Ο πιο παλιός Καθολικός Ναός της Σύρου είναι ο Άγιος Γεώργιος στην κορυφή της Άνω Σύρου. Όμως πιο πριν στο ίδιο σημείο υπήρχε άλλος μικρός ναός και πάνω σε αυτόν κτίστηκε ο Άγιος Γεώργιος.
Το πιο παλιό και πιο σπουδαίο ιστορικά ιδιωτικό Ορθόδοξο Εκκλησάκι στην Σύρο είναι αυτό του Νυμφίου Χριστού.
67 τουλάχιστον θρησκευτικοί χώροι είναι αφιερωμένοι στη Παναγία (28 ορθόδοξοι και 39 καθολικοί)
17 τουλάχιστον θρησκευτικοί χώροι είναι αφιερωμένοι στον Χριστό (8 ορθόδοξοι και 9 καθολικοί)
Μέσα από αυτή την σειρά των άρθρων θα αναδειχθούν περίπου 280 θρησκευτικοί χώροι του νησιού μας οι οποίοι και θα είναι χωρισμένοι σε 15 γεωγραφικές ενότητες ανάλογα την περιοχή του νησιού.
Αν υπάρχουν κι άλλοι τέτοιοι χώροι που εμείς δεν τους γνωρίζουμε ή αν κάποιος έχει στην ιδιοκτησία του κάποιο εκκλησάκι και δεν το δει στη λίστα μας, θα μας έδινε ειλικρινά μεγάλη χαρά αν μας το έκανε γνωστό.
Όλα αυτά θα τα αναλύσουμε και θα τα παρουσιάσουμε στα άρθρα που θα ακολουθούσουν.
Όπως διαπιστώνετε από τις πρώτες παραγράφους ξεκινάμε ένα μοναδικό και σπανίας ομορφιάς και ιστορικής σημασίας ταξίδι. Ένα γοητευτικό ταξίδι που θα μοιάζει με παραμύθι γεμάτο απίστευτες ιστορίες και ακόμα πιο απίστευτες εικόνες.
Αγαπητοί αναγνώστες το Syros Stories και το Syros Today σε συνεργασία πάντα με έμενα κα τους συνεργάτες μου επί σειρά χρόνων ως σήμερα ψάχνουμε, ανασκάπτουμε, ανακαλύπτουμε και καταγράφουμε αναζωογονώντας την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας, την γνωστή και άγνωστη ιστορία μας, την παράδοση μας του μύθους και τους θρύλους της Σύρου και προβάλουμε προσωπικότητες που έπαιξαν σημαντικούς ρόλους στην εξέλιξη της κοινωνικής, καλλιτεχνικής, πολιτιστικής και πολικής ζωής του τόπου μας.
Κατά την διάρκεια αυτών των χρόνων δουλεύουμε ασταμάτητα με ΑΝΙΔΙΟΤΕΛΕΙΑ, που κάνεις δεν μπορεί να αμφισβητήσει, με σεβασμό, με σεμνότητα και ταπεινότητα και χαρίζουμε στους συντοπίτες μας αλλά και στους μελλοντικούς ερευνητές της ιστορίας της Σύρου ένα έργο μοναδικό και χρήσιμο.
Γιατί η καταγραφή και η προσφορά της πολιτιστικής κληρονομιάς ενός τόπου δεν ΕΙΝΑΙ και δεν ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ μια προσωπική προσπάθεια ικανοποίησης προσωπικών συμφερόντων ούτε μια προσπάθεια αυτοπροβολής.
Η πολιτιστική κληρονομιά ανήκει στους ανθρώπους και την κοινωνία του τόπου και στην ευρύτερη οικογένεια ερευνητών και εκείνων που ενδιαφέρονται να μάθουν την ιστορία τους.
Όλα αυτά τα χρόνια έχουμε συνεργαστεί και συνεργαζόμαστε με ανθρώπους πολύτιμους, σημαντικούς, πραγματικούς γνώστες της ιστορία του νησιού μας που κατανόησαν, εκτίμησαν και τέλος στάθηκαν σύμμαχοι και βοηθοί μας στο έργο αυτό.
Τελευταία οι συνεργασίες αυτές έχουν προχωρήσει σε υψηλότερο επίπεδο και έχουν συμπεριληφθεί άνθρωποι και προσωπικότητες της Σύρου που είναι μοναδικοί στο είδος τους και το σημαντικότερο ΣΥΡΙΑΝΟΙ ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ και ΣΩΣΤΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΣΥΡΟΥ.
Με αυτούς τους ανθρώπους γίναμε πρώτα φίλοι. Πρώτα κατανοήσαμε την ανάγκη της Σύρου να μαθευτεί η πραγματική της ιστορία, να καταγραφεί σωστά και το σπουδαιότερο, να διαδοθεί σωστά. Με αυτούς τους ανθρώπους περιπλανηθήκαμε στα σοκάκια της Σύρου, στα βουνά και τις χαράδρες της, στα πιο άγνωστα και στα πιο απόκρημνα σημεία της. Μπήκαμε σε σπίτια γκρεμισμένα και μισογκρεμισμένα με κίνδυνο της ζωής μας. Ψάξαμε στο άγνωστο και στο πουθενά και βρήκαμε απογόνους, συγγενείς και τουλάχιστον γνώστες της ιστορίας της Σύρου που κάνεις δεν θυμάται πια.
Το έργο αυτό έχει αναγνωριστεί και βραβευτεί πολλάκις από σπουδαίους φορείς και οργανισμούς και χρησιμοποιείται σήμερα ως γνώμονας και πρότυπο σε έρευνες ιστορικών, μουσικολόγων, και ερευνητών.
Τα πολλά λόγια είναι κουραστικά. Είπα όμως να ξεκινήσω αυτό το άρθρο και επιτρέψτε μου να σας συστήσω ένα νέο συνεργάτη. Φίλο πρώτα από όλα. Ερευνητή, φιλότιμο, χαμηλών τόνων αλλά τόσο σημαντικό και σπουδαίο και με ένα έργο τόσο περισπούδαστο που τον καθιστά για έμενα ένα από τους σπουδαιότερους καταγραφείς της πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού μας.
Είναι ο Νίκος Δεμιρόπουλος. Είναι Συριανής καταγωγής. Γεννήθηκε στην Αθήνα από Συριανή μητέρα.
Φίλος από παλιά. Ηλικιακά πολύ κοντά. Ξεκίνησε να ασχολείται με τους ναούς από το 2017 διαπιστώνοντας τι κρυμμένους θησαυρούς κρύβει αυτή η έρευνα αλλά και καταγράφει με ένα μοναδικό τρόπο μια πολιτιστική κληρονομιά της Σύρου από τις σημαντικότερες. Ίσως την πιο σημαντική που όμως είναι και αυτή σκόρπια όπως όλη γενικότερα η ιστορία της Σύρου.
Και από σήμερα και κατά την συνέχεια των δημοσιεύσεων αυτών του SYROS STORIES θα διαβάζετε συχνά την μοναδική συνεργασία μας.
Παράλληλα θα μαθαίνετε και για το μοναδικό έργο αυτού του σπουδαίου σεμνού αλλά απίστευτα οργανωμένου και τελειομανή ερευνητή της πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού μας.
Το ευχαριστώ στον Νίκο Δεμιρόπουλο για την εμπιστοσύνη του και την συνεργασία μας είναι από την ψυχή μου τόσο τεράστιο που δεν μπορεί να εκφραστεί εύκολα και δεν χώρα στον κόσμο τούτο. Όμως η ευγνωμοσύνη που εγώ προσωπικά νοιώθω αλλά θα νιώσετε και εσείς διαβάζοντας τα άρθρα που έχουμε ετοιμάσει για εσάς αγαπητοί αναγνώστες, πιστέψετε με, θα είναι ακόμα μεγαλύτερη.
Γιατί το έργο αυτό έχει μια μοναδικότητα που δεν υπάρχει πουθενά αλλού καταγεγραμμένη. Σε κανένα βιβλίο, σε καμία μνήμη και θα μείνει στην ιστορία το ίδιο χρυσά γραμμένη με τα όσα μέχρι σήμερα σας έχουμε προσφέρει.
Είναι ένα έργο και μια καταγραφή που είναι τόσο χρήσιμη που η άξια της είναι ανυπολόγιστη. Χρήσιμη για τους ερευνητές, χρήσιμη για τους περιηγητές, χρήσιμη για τους τουρίστες, τους προσκυνητές αλλά και τους φωτογράφους κινηματογραφιστές, ζωγράφους τοπογράφους ακόμα και σκηνοθέτες.
ΚΑΙ ΞΕΚΙΝΑΜΕ ΜΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ
Και ανεβαίνουμε στον μονάκριβο και πανέμορφο λόφο μας. Την Άνω Σύρο μας.
και σας παρουσιάζουμε …
ΤΟΥΣ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥΣ και ΟΡΟΘΟΔΟΞΟΥΣ ΝΑΟΥΣ ΤΗΣ ΑΝΩ ΣΥΡΟΥ.
Μια καταγραφή μιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Σύρου σπάνιας όσο και μοναδικής που για να πραγματοποιηθεί χρειάστηκαν χρόνια ερευνών, χιλιάδες χιλιόμετρα σε δρόμους, σκαλάκια, κατσάβραχα, γκρεμνά και σοκάκια του μοναδικού περιβάλλοντος και φυσικού τόπου που είναι όχι μόνο ο κατοικημένος λόφος της Άνω Σύρου αλλά και τα πιο απρόσιτα και ακατοίκητα μέρη της.
Ο Νίκος Δεμιρόπουλος μας δίνει μια σημαντική πληροφορία για να ξεκινήσουμε…
«Στη Σύρο μας υπάρχουν ορθόδοξοι και καθολικοί ναοί.
Η δομή των ναών έχει ως εξής...
Στους ορθοδόξους ναούς ξεχωρίζει ο Μητροπολιτικός Ενοριακός Ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος που είναι και η εκκλησία της Ιεράς Μητροπόλεως Σύρου.
Στους καθολικούς ναούς ξεχωρίζει ο Καθεδρικός ενοριακός Ναός του Αγίου Γεωργίου (Σαν Τζώρτζης) που είναι και η εκκλησία της Καθολικής επισκοπής Σύρου.
Πέρα αυτών των 2 ναών υπάρχουν άλλοι 11 Ενοριακοί ορθόδοξοι ναοί, εκ των οποίων οι 6 βρίσκονται στην Ερμούπολη, άλλοι 10 Ενοριακοί καθολικοί ναοί διάσπαρτοι σε όλο το νησί, 3 ημιενοριακοι καθολικοί ναοί και 1 ενοριακό ελληνόρυθμο εκκλησάκι .
Να σημειωθεί ότι οι ημιενοριακοι ναοί ιδρύθηκαν το 1986, έχουν δικό τους γεωγραφικό τομέα ευθύνης αλλά δεν έχουν δικό τους μόνιμο εφημέριο.
Όλοι αυτοί οι ναοί έχουν τον δικό τους γεωγραφικό τομέα ευθύνης που αποτελεί την ενορία τους.
Μέσα σ' αυτόν λοιπόν τον χώρο ευθύνης, κάθε κτίσμα στο οποίο μπορεί να μπει ένας άνθρωπος και να κάνει έστω μια προσευχή, αποτελεί παρεκκλήσι του ενοριακού ναού.»
Σημαντική σημείωση.
Στις παρουσιάσεις των άρθρων αυτών δεν θα διαβάσετε πολλά για την ιστορία του κάθε ναού, εκκλησίας ή ξωκλησιού. Εκτός από λίγα αναγκαία.
Δεν χρειάζονται περισσότερα. Ίσως και δεν πρέπει. Αυτό μπορείτε να το ψάξετε μόνοι σας αφού εμείς θα σας δώσουμε την ιδέα και το εφαλτήριο να ξεκινήσετε. Εμείς απλά θα σας πούμε που βρίσκονται και θα έχετε την ευκαιρία να δείτε τις εικόνες παρατηρώντας την πολλές φορές μοναδική αρχιτεκτονική των ναών αυτών.
Για την κατανόηση των άρθρων αυτών αγαπητοί μου αναγνώστες χρειάζεται να σας δώσουμε μερικές πληροφορίες πολύ σημαντικές.
Τι είναι ξωκλήσι, τι είναι παρεκκλήσι, εκκλησάκι και τι είναι ναός.
Πώς ορίζονται αυτά τα κτίσματα και ποιες είναι οι διαφορές τους.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όταν ένα παρεκκλήσι βρίσκεται μακριά από οικισμό, ανήκει ιδιοκτησιακά στην Μητρόπολη ή στην Καθολική Επισκοπή και λειτουργείται μια φορά τον χρόνο τότε αυτό αποτελεί εξωκλήσι.
Το νομικό πλαίσιο έχει ως εξής, ένας ιδιώτης που επιθυμεί να έχει εκκλησάκι στον χώρο του παίρνει έγκριση απ' τον Μητροπολίτη ή τον Επίσκοπο και καταθέτει τα σχέδια στη πολεοδομία. Όταν με το καλό, γίνει το εκκλησάκι του, αυτό αποτελεί και παρεκκλήσι του ενοριακού ναού της περιοχής του.
Τα θυρανοίξια αποτελούν το πρώτο άνοιγμα του ναού και γίνονται απ' τον Μητροπολίτη ή τον Επίσκοπο προκειμένου να ξεκινήσει η λειτουργία του ναού.
Πέραν αυτών, υπάρχουν επίσης μοναστηριακοί ορθόδοξοι ναοί, καθολικές μόνες (τάγματα), καθολικά προσκυνήματα και πλήθος άλλων ναΐσκων και χώρων.
1 – Ξωκλήσι Ετυμολογία: ξωκλήσι < εξωκλήσι (ορθογραφική απλοποίηση) < εξωκκλήσι < μεσαιωνική ελληνική εξωκκλήσιον < αρχαία ελληνική εξω + εκκλησία < καλέω / καλώ
Είναι ένα εκκλησάκι που βρίσκεται μακριά από κατοικημένες περιοχές και συνήθως λειτουργείται μόνο την ημέρα της εορτής της μνήμης των αγίων ή του αγίου στον οποίο είναι αφιερωμένο.
2 – Εκκλησία Η Εκκλησία αρχικά είχε την έννοια της συνέλευσης. Στην Αρχαία Αθήνα υπήρχε η Εκκλησία του δήμου, αντίστοιχη με την σπαρτιατική Απέλλα, όπου οι πολίτες, οι κάτοικοι της πόλης που είχαν πολιτικά δικαιώματα, συγκεντρώνονταν και έκαναν συνέλευση για να πάρουν αποφάσεις για την πόλη. Επίσης, στην αρχαιότητα ο όρος εκκλησία περιέγραφε την συνάθροιση του συνόλου του στρατού για να γίνει κάποια ανακοίνωση ή σύσκεψη. Στη συνέχεια με τον όρο εκκλησία περιγράφεται το σύνολο των Χριστιανών.
Στα νεότερα χρόνια, ο όρος εκκλησία περιγράφει επίσης την αυτοκέφαλη εκκλησιαστική εξουσία που μπορεί να υπάρχει σε μία χώρα, όπως για παράδειγμα η Εκκλησία της Ελλάδας, αλλά και τον χριστιανικό ναό. Ακόμη, με τον όρο εκκλησία περιγράφεται η εκκλησιαστική Ακολουθία που τελείται σε ένα ναό.
Ετυμολογία: από το ρήμα εκ-καλώ, με χρήση του θέματος από το επίθετο έκκλητ-ος. Εκκαλώ σήμαινε προσκαλώ άτομα εκ (από) του συνόλου να σχηματίσουν ομάδα. Αποτέλεσμα αυτής της έκ-κλησης ο σχηματισμός σύναξης, συνέλευσης. Με τη λέξη Εκκλησία περιγράφεται τόσο η διαδικασία της συνέλευσης, όσο και το αποτέλεσμά της.
Θεολογικά εκκλησία είναι ο χώρος στον όποιο συναθροίζονται οι πιστοί για να υμνήσουν και να προσευχηθούν.
3 – παρεκκλήσι: Ετυμολογία: παρεκκλήσι < μεσαιωνική ελληνική παρεκκλήσιον < παρά + εκκλησία < καλέω.
Είναι μια μικρή εκκλησία που βρίσκεται συνήθως έξω από τον αστικό ιστό ή εντός αυτού, εξαρτώμενο από μεγαλύτερη εκκλησία ή ανήκει σε ιδιώτη ή κάποιο ίδρυμα.
Το παρεκκλήσιο μπορεί να περιλαμβάνει βωμό (Αγία Τράπεζα) αλλά ίσως και όχι… και αποτελεί ιδιαίτερο ιερό χώρο Ιερών Μονών, ανακτόρων, στρατοπέδων, νοσοκομείων, αρχοντικών οικιών, νεκροταφείων, ακόμη και επί πλοίων, συνήθως σε υπερωκεάνια ή κρουαζιερόπλοια αλλά και σε μεγάλα πολεμικά πλοία ή τέλος αποτελούν κάποιο ιδιαίτερο χώρο ναού εντός ή εγγύς αυτού.
Ένα ΑΠΟ ΤΑ ΠΙΟ ΔΙΑΣΗΜΑ και ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΠΕΡΕΚΚΛΗΣΙΑ ΣΤΗΝ Ελληνική Ιστορία.
Το Παρεκκλήσιο του ΘΚ Γ.Αβέρωφ αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο.
Το Παρεκκλήσιο χρησιμεύει προς τέλεση λατρείας ή μυστηρίου για ορισμένες περιπτώσεις ή για περιορισμένο εκκλησίασμα αποτελούμενο από μια οικογένεια ή μικρή ομάδα προσώπων.
Ο όρος χρησιμοποιείται επίσης για να υποδηλώσει ιερό ναό που δεν αποτελεί ενορία.
Τα Παρεκκλήσια που βρίσκονται ή ανήκουν σε Ιδρύματα ονομάζονται "Καθιδρυματικοί Ιεροί Ναοί"
4 – Ναός: Είναι κτήριο το οποίο προορίζεται για λατρευτική και γενικότερα θρησκευτική χρήση και τελετές όπως προσευχή, τέλεση μυστηρίων, ή και θυσίες ανάλογα με την εποχή και τοποθεσία.
Ετυμολογία: προέρχεται από το αρχαιοελληνικό ρήμα ναίω (κατοικώ), ως κατοικία θεοτήτων. Ο παράπλευρος όρος ιερό ως προσδιορισμός κτηρίου, προέρχεται από το αρχαιοελληνικό ιερός με έννοια ως θείο.
Πολύ χρήσιμο και σημαντικό είναι να εξηγήσουμε τους όρους Καθεδρικός Ναός και Ενοριακός Ναός.
1 - Καθεδρικός Ναός
Ο καθεδρικός ναός είναι ο κεντρικός ναός μιας πόλης που αποτελεί έδρα του επισκόπου της περιοχής. Η λέξη προέρχεται από την ελληνική λέξη «καθέδρα» που αποτελεί σύντμηση των λέξεων κάτω και έδρα. Οι Καθεδρικοί Ναοί είναι συνήθως μεγαλοπρεπείς κατασκευές που έχουν κτιστεί κυρίως στις κεντρικές πλατείες των πόλεων και κατέχουν δεσπόζουσα θέση μεταξύ των άλλων κτισμάτων, με αποτέλεσμα να είναι ορατοί από παντού.
Καθεδρικοί ναοί υπάρχουν στα βασικά δόγματα της Χριστιανικής θρησκείας. Αναλόγως με την περιοχή και το δόγμα στο οποίο απευθύνονται, έχουν κτιστεί στους ανάλογους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς. Κατά τους πρώτους αιώνες της Χριστιανικής θρησκείας οι Καθεδρικοί Ναοί κτίζονταν σε ρυθμό βασιλικής, τρίκλιτης αρχικά και κατόπιν και πεντάκλιτης.
Με το πέρασμα των αιώνων και σύμφωνα με την αρχιτεκτονική εξέλιξη της ναοδομίας, συναντούμε στην Ανατολική εκκλησία το ρυθμό της βασιλικής μετά τρούλου, με κορυφαίο παράδειγμα τον καθεδρικό Ναό "της του Θεού Σοφίας" στην Κωνσταντινούπολη.
Στην Δυτική χριστιανική εκκλησία αυτός ο αρχιτεκτονικός ρυθμός δεν απαντάται ιδιαίτερα συχνά. Έτσι οι περισσότεροι καθεδρικοί ναοί στη δυτική εκκλησία ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του μεσαίωνα κτίστηκαν σε διάφορους ρυθμούς που αποτελούσαν την εξέλιξη του ρυθμού της βασιλικής. Έτσι συναντούμε καθεδρικούς Ρωμανικού ρυθμού, γοτθικού, νεογοτθικού ρυθμού. Κατά τη διάρκεια της αναγέννησης όμως χτίστηκαν καθεδρικοί ναοί σε ρυθμό βασιλικής μετά τρούλου, με κορυφαίο παράδειγμα τον ναό του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη.
2 - Ενορία είναι τοπική εκκλησιαστική περιφέρεια η οποία περιλαμβάνει όσους χριστιανούς κατοικούν σε αυτήν. Ο Ναός που ανήκει στην Ενορία (περιφέρεια) είναι ο Ενοριακός Ναός.
Ξεκινάμε λοιπόν την πολύ σημαντική και ενδιαφέρουσα περιήγηση μας.
Στη Σύρο σχετικά με τα εξωκλήσια θα πρέπει να αναφερθούν τα εξής ιστορικά στοιχεία:
Το 1631 Μ.Χ. σύμφωνα με την έκθεση του επισκόπου Domenico Marengo αλλά και το υπέροχο βιβλίο "καθολικά εξωκλήσια της Σύρου" του κου Πλάτωνα Ριβέλλη, υπήρχαν στο νησί 176 καθολικά εξωκλήσια.
Σήμερα υπάρχουν μόνο 54.
Απ' το 1631 και μετά ελάχιστα χτίστηκαν και παραμένουν μέχρι σήμερα στη θέση τους. Γίνεται μια συνεχής προσπάθεια απ' όλους τους φορείς να παραμείνουν όρθια. Από τα παλιά εξωκλήσια κάποια (ελάχιστα) αναβαθμίστηκαν και έγιναν εκκλησάκια (δηλαδή λειτουργούνται πολλές φορές το χρόνο). Άλλα πάλι δίνουν μάχη με το χρόνο και με δυσκολία κρατούνται όρθια. Ο εφημέριος κάθε ναού ορίζει τους κάβους δηλαδή τους συντηρητές των εξωκκλησιών.
Τα περισσότερα εξωκλήσια είναι ελεύθερα στον χώρο, άλλα πάλι είναι μέσα σε κτήματα των πρώην ιδιοκτητών τους οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να αφήνουν χώρο για να είναι επισκέψιμα απ' τους ανθρώπους της επισκοπής κι απ' το κοινό.
Τα πραγματικά εξωκλήσια της Σύρου είναι μόνο 2, όλα τα υπόλοιπα είναι μέσα σε οικισμούς. Τα 52 υπόλοιπα εκκλησάκια έχουν ακόμη την ονομασία "εξωκλήσι" επειδή κουβαλάνε μέσα στους τοίχους τους μια ιστορία 400 και πλέον χρόνων . Η πολιτιστική τους αξία είναι τεράστια.
Όσον αφορά τα ορθόδοξα εξωκλήσια αυτά είναι μόνο 5 και βρίσκονται μέσα σε οικισμούς. Ονομάζονται εξωκλήσια μόνο επειδή λειτουργούνται μια φορά τον χρόνο. Να σημειωθεί ότι αν εξαιρεθούν οι Ενοριακοί και μοναστηριακοί ναοί, υπάρχουν , εκτός της Ερμούπολης, μόνο 9 ορθόδοξοι ναοί σ όλη την άλλη Συριανή επικράτεια.
Οι Εκκλησίες, οι Ναοί, τα εκκλησάκια, τα ξωκλήσια και οι ναοί της Άνω Σύρου (Καθολικά και Ορθόδοξα)
- Σαν Τζώρτζης
Ενοριακός Καθεδρικός Ναός.
- Άγιος Σεβαστιανός
Ενοριακός Ναός
- Άγιος Ιωάννης Βαπτιστής
Μοναστηριακός Ναός του τάγματος των Μοναχών Καπουκκίνων
- Παναγία του Καρμηλου
Ναός
Παρεκκλήσι του ναού του Σαν Τζώρτζη
- Αμίαντος Σύλληψη Θεοτόκου η Κυρά της Πλάκας
Ναός
Παρεκκλήσι του ναού του Σαν Τζώρτζη
- Άγιος Αντώνιος
Ναός
Παρεκκλήσι του ναού του Σαν Τζώρτζη
- Γέννηση της Θεοτόκου η Κυρά του Κάρλου
Εκκλησάκι
Παρεκκλήσι του ναού του Σαν Τζώρτζη
- Σαν Μιχάλης
Εξωκλήσι
Παρεκκλήσι του ναού του Σαν Τζώρτζη
- Γέννηση του Χριστού
Εξωκλήσι
Παρεκκλήσι του ναού του Σαν Τζώρτζη
- Άγιος Νικόλαος
Εξωκλήσι
Παρεκκλήσι του ναού του Σαν Τζωρτζη
- Ύψωση του Τιμίου Σταυρού
Αίθουσα λατρείας σε δώμα που επικοινωνεί εσωτερικά με τον ναό του Σαν Τζώρτζη
- Παναγία του Καρμήλου
Αίθουσα λατρείας κάτω από τον ναό του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή
- Παναγία της Αναλήψεως
Αίθουσα λατρείας μέσα στον ναό του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή
- Αίθουσα λατρείας μέσα στο κτίριο των Μοναχών των Αδελφών του Ελέους
- Άγιος Φραγκίσκος Ασίζης
Αίθουσα λατρείας μέσα στο κτίριο της Καθολικής επισκοπής που χρησιμοποιείται πλέον ως ξενώνας
- Το κτίριο της Καθολικής επισκοπής στην Άνω Σύρο
Εντός του κτιρίου υπάρχει αίθουσα λατρείας (παρεκκλήσι) που χρησιμοποιείται από τον επίσκοπο Φραγκίσκο.
- Αίθουσα λατρείας σε ιδιωτικό χώρο που αποτελεί θρησκευτικό χώρο και είναι αφιερωμένη στον ιερομάρτυρα ιερέα Ιωάννη Δαλέζιο.
Σίγουρα το παραπάνω δεν αποτελεί εκκλησάκι μιας και δεν γίνονται λειτουργίες, αλλά ο χώρος έχει μέσα είδη θρησκευτικού περιεχομένου
- Το κοιμητήριο των Αγγέλων
Πρώην κοιμητήριο που κάποτε χρησίμευε για τον ενταφιασμό μωρών.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ και ΑΛΛΕΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΝΑΟ
Ορθόδοξοι ναοί
Άγιος Νικόλαος ο φτωχός
Η πρώτη ορθόδοξη εκκλησία του νησιού χτίστηκε στα μέσα του 16ου αιώνα πάνω σε ένα νεκροταφείο πιθανώς Βυζαντινό ορθοδόξων. Η κανονική ονομασία της εκκλησίας αυτής είναι Άγιος Νικόλαος των Πτωχών. Ονομάζεται έτσι όχι γιατί είναι φτωχός έναντι του εντυπωσιακού Άγιου Νικολάου της Ερμούπολης (όπως πολλοί νομίζουν) αλλά γιατί επί Τουρκοκρατίας οι ιερείς και οι πιστοί συνέλεγαν τρόφιμα και ήδη πρώτης ανάγκης για τις φτωχές Συριανές Ορθόδοξες οικογένειες και πιστούς και τους τα χάριζαν. Επίσης γιατί βοηθούσαν ορφανά ορθόδοξα παιδάκια.
Μετόχι της Μονής Αγίου Ιωάννη (Τάλαντα)
Ήταν πολιούχος των ορθοδόξων της Σύρου επί Τουρκοκρατίας.
Ανέγερση 1590 μ.Χ.
Γιορτή 6 Δεκεμβρίου
Αγία Τριάδα
Η δεύτερη ορθόδοξη εκκλησία της Άνω Σύρου χτίστηκε το 1590. Το 1694 ανακαινίστηκε και έγινε μεγαλύτερη.
Μετόχι της Μονής του Αγίου Ιωάννη (Τάλαντα)
Ανέγερση 1590 μ. Χ
Γιορτή. κινητή
Άγιος Αθανάσιος και Ζωοδόχος Πηγή
Η πρώτη εκκλησιά του Αγίου Αθανασίου χτίστηκε το 1631. Έκτοτε, όμως, υπέστη πολλές καταστροφές και αφού ανακατασκευάστηκε ξανά και ξανά έφτασε σήμερα να κυριαρχεί στο βάθος μιας ρεματιάς, ανάμεσα στα πλατάνια και το τρεχούμενο νερό της πηγής στην πίσω πλευρά της Άνω Σύρου. Πρόκειται για έναν πανέμορφο πετρόκτιστο ναό με ένα πέτρινο καμπαναριό που κοσμεί το ήδη ειδυλλιακό τοπίο.
Θέση Πηγή Άνω Σύρου.
Ναός, παρεκκλήσι του ναού της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος.
Γιορτή 18 Ιανουαρίου
Άγιος Νικόδημος
Ο Άγιος Νικόδημος λέγεται ότι γεννήθηκε στην Σύρο και πιθανώς θεωρείται ο μοναδικός Συριανός Άγιος.
Αίθουσα λατρείας , μετόχι της Μονής του Αγίου Ιωάννη (Τάλαντα).
Βρίσκεται κάτωθεν του ναού της Αγίας Τριάδας με ξεχωριστή είσοδο.
Ανέγερση 2022.
ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ
Άγιος Γεώργιος (Σαν Τζώρτζης)
Καθεδρικός ενοριακός Ναός
Τομέας ευθύνης . Άνω Σύρος και Πάνω Μεριά
Ανέγερση ναού με τη σημερινή μορφή 1833.
Παρεκκλήσια: 22.
Παρεκκλήσιο Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού
Άγιος Σεβαστιανός ή Σαν Μπαστιάς
Ενοριακός ναός
Τομέας ευθύνης. Σκορδια, Αληθινή, Ερμούπολη.
Ανέγερση. Προ του 1631 μ.Χ
Γιορτή 20 Ιανουαρίου
Παναγία του Καρμήλου
Ναός, παρεκκλήσι του ναού του Αγίου Γεωργίου
Χτίστηκε το 1744 και φιλοξενεί την ομώνυμη εικόνα της Παναγίας. Η διπλανή γυναικεία μονή του Τάγματος του Αγίου Φραγκίσκου, πρώην μονή Ιησουϊτών λειτούργησε ανελλιπώς από το 1743 ως και το 1995.
Παλιές ονομασίες
Αγγελοχαιρετιστη,
Ευαγγελίστρια,
Παναγία Ροδαρίου.
Ανέγερση. Προ του 1631 μ.Χ.
Γιορτή 16 Ιουλίου
Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής
Μοναστηριακός Ναός του Τάγματος των Καπουκκίνων
Η καθολική μονή των Καπουτσίνων με την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη χρονολογείται από το 1635, οπότε και έφτασαν στη Σύρο καπουτσίνοι μοναχοί. Η μονή έπαιξε σημαντικό ρόλο στη ζωή των κατοίκων.
Το Τάγμα των Καπουκίνων προέκυψε από μια μεταρρύθμιση του πρώτου Φραγκισκανικού τάγματος τη δεύτερη δεκαετία του 1500. Το ολοκληρωμένο όνομα είναι “Ordo Fratrum Minorum Capuccinorum”, δηλαδή: “Τάγμα των Ελασσόνων Αδελφών Καπουκινών”.
Το τάγμα των Καπουκίνων αποτελείται από μοναχούς χειροτονημένους ιερείς και από μοναχούς μη χειροτονημένους. Και οι δυο, – αν και στο παλιό συνήθιζαν να αποκαλούνται οι δε πρώτοι «πατέρες» και οι δεύτεροι «αδελφοί» ή «φρατέλλοι»,- τώρα προτιμούν να είναι αποκαλούνται όλοι «αδελφοί».
Οι Καπουκίνοι έλαβαν το ειδικό αυτό όνομα από το μακριά και κάπως αιχμηρή κουκούλα της κεφαλής (στα ιταλικά: “cappuccio”), η οποία υπήρχε στον μανδύα που φορούσαν οι πρώτοι αδελφοί αυτής της μεταρρύθμισης του φραγκισκανικού τάγματος.
Σύμφωνα με τον κανόνα του Αγ. Φραγκίσκου, οι Καπουκίνοι προσπαθούν να ζούνε – στα όρια του δυνατού – κατά τη χαρμόσυνη αγγελία του Ιησού μέσα στην Εκκλησία και κοντά στο λαό με αυτές τις ιδιότητες: αδελφότητα, απλότητα, πτωχεία, στην υπηρεσία των ανθρώπων, ειδικά των πιο φτωχών, πάντοτε βλέποντας στο πρόσωπό τους τον ενσαρκωμένο Ιησού Χριστό, φτωχό, ταπεινό και εσταυρωμένο, και έτσι έχοντες ιδιαίτερα ευσέβεια στην γέννηση του Ιησού (στη φάτνη), στα δικά του Πάθη και στη μυστική παρουσία του στην Θεία Ευχαριστία.
Στην Ελλάδα οι Καπουκίνοι εργάζονται από το 1567 περίπου (στην Κρήτη), ενώ πλέον βρίσκονται σε Χανιά, Αθήνα, Κέρκυρα και Σύρο.
Στη Σύρο, οι Καπουκίνοι εγκαταστάθηκαν το 1633 όταν επίσκοπος ήταν ο Μαρένγω (ή ο Μαραγκός). Ήταν δυο και προέρχονταν από την Γαλλία. Στην αρχή έμεναν εντός της αυλής της επισκοπικής κατοικίας παρά την εκκλησία του Αγ. Γεωργίου και το 1639 μετακόμισαν στα κελιά του Αγίου Ιωάννη, κεντρικότερης και μεγαλύτερης εκκλησίας στο κάστρο της Άνω Σύρου. Ο επίσκοπος, ο οποίος τότε έμεινε στη Χίο, τους έδωσε άδεια να επισκευάσουν τον Άγιο Ιωάννη με χρήματα που έλαβαν από την Γαλλία. Από τότε, οι πιστοί συνέρρεαν να ακούσουν το κήρυγμα και να εξομολογηθούν. Κάποια ντοκουμέντα αυτής της περιόδου βεβαιώνουν ότι οι Καπουκίνοι στο Αγ. Ιωάννη «φροντίζουν τους αρρώστους, τελούν τις ιερές ακολουθίες στην Εκκλησία, κάνουν την κατήχηση στα παιδιά και διατηρούν σχολείο, διδάσκοντας στους μαθητές Γραμματική, Φιλοσοφία, Ηθική Θεολογία και ‘Dottrina christiana’». Πραγματικά, κατάφεραν πολλά μεταξύ των οποίων και την ίδρυση του πρώτου σχολείου της Σύρου.
Από το μακρινό 1639 έως τις μέρες μας, οι πατέρες Καπουκίνοι έχουν παραμείνει στο Αγ. Ιωάννη συμμερίζοντες τη ζωή της εκκλησίας και των Συριανών, στις δύσκολες και στις πιο ειρηνικές στιγμές του νησιού και παραμένουν ακόμα και τώρα.
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΤΩΝ ΚΑΠΟΥΚΙΝΩΝ
Η κοινότητα των Καπουκίνων στη Άνω Σύρο αποτελείται τώρα (από τον Οκτώβριο του 2015) από 3 τρία μέλη, τα οποία προσπαθούν και ζουν τη δική τους αφιερωμένη ζωή στο Ιησού Χριστό και στην Εκκλησία κατά τον κανόνα (1223) του Αγ. Φραγκίσκου και το ειδικό ανανεωμένο Σύνταγμα (1968/2012).
Ανέγερση. Προ του 1617 Μ.Χ
Γιορτή 24 Ιουνίου
(Γεννέσιο του Αγίου Ιωάννη)
Άγιος Αντώνιος ο Ερημίτης ή Αββάς
Ναός, παρεκκλήσι του ναού του Αγίου Γεωργίου
Ανέγερση. Προ του 1631 μ.Χ.
Γιορτή 17 Ιανουαρίου
Αμίαντος Συλλήψεως της Θεοτόκου
(Κυρά ή Κιουρά της Πλάκας)
Ναός, παρεκκλήσι του ναού του Αγίου Γεωργίου
Ανέγερση 1686 μ.Χ.
Γιορτή 8 Δεκεμβρίου
Γεννέσιο Θεοτόκου
(Κυρά ή Κιουρά του Κάρλου)
Μικρός ναός, παρεκκλήσι του ναού του Αγίου Γεωργίου
Ανέγερση. Προ του 1631 μ.Χ.
Γιορτή 8 Σεπτεμβρίου
Άγιος Νικόλαος
Εξωκλήσι
Θέση Πλακουράκια
Παρεκκλήσι του ναού του Αγίου Γεωργίου
Ανέγερση. Μετά το 1631 μ.Χ,
Γιορτή 6 Δεκεμβρίου
Αρχάγγελος Μιχαήλ
Στον Αρχάγγελο Μιχαήλ είναι αφιερωμένο το λευκό εκκλησάκι που βρίσκεται στην άκρη του οικισμού Σαν Μιχάλη στην Άνω Μεριά Σύρου. Η θέα στη θάλασσα από τον περίβολο είναι μαγευτική.
Εξωκλήσι
Θέση Βορνάς
Παρεκκλήσι του ναού του Αγίου Γεωργίου
Ανέγερση. Προ του 1631 μ.Χ.
Γιορτή 25 Σεπτεμβρίου
Γέννηση του Χριστού
Εξωκλήσι
Παρεκκλήσι του ναού του Αγίου Γεωργίου
Θέση Ράχαμο
Ανέγερση προ του 1631 μ.Χ.
Γιορτή 25 Δεκεμβρίου
Ανάληψη της Παναγίας
Παρεκκλήσι (χώρος λατρείας) εντός του ναού του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή του Τάγματος των Καπουκκίνων
Γιορτή 18 Αυγούστου
Παναγία του Καρμήλου
Παρεκκλήσι (αίθουσα λατρείας) κάτωθεν του ναού του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή του Τάγματος των Καπουκκίνων με ξεχωριστή είσοδο.
Το παραπάνω λειτουργείται σπάνια.
Ύψωση του Τιμίου Σταυρού
Παρεκκλήσι (χώρος λατρείας) εντός του ναού του Αγίου Γεωργίου με ξεχωριστή είσοδο.
Ανέγερση 1703 μ.Χ.
Γιορτή 14 Σεπτεμβρίου
Άγιος Φραγκίσκος Ασίζης
Αίθουσα λατρείας υπέρ του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης
(Βρίσκεται εντός του κτιρίου (ξενώνα) της καθολικής Επισκοπής στην Άνω Σύρο)
Το κτήριο χρησιμοποιείται πλέον ως ξενώνας.
Γιορτή 4 Οκτωβρίου
Αίθουσα λατρείας εντός κτηρίου που χρησιμοποιείται από την Μονή των Αδελφών του Ελέους αποκλειστικά για την προσευχή των μοναχών.
Η αίθουσα είναι αφιερωμένη στους ιδρυτές της Μονής, τον Άγιο Βικέντιο του Παύλου και την Αγία Λουίζα ντε Μαριγιακ.
Γιορτή. 15 Μαρτίου, 9 Μαϊου και 27 Σεπτεμβρίου
Οι επόμενοι 4 θρησκευτικοι χώροι είναι στη κρίση του καθ' ενός κατά πόσο θα πρέπει να ενταχθούν στη παραπάνω λίστα.
Κοιμητήριο Αγγέλων
Χώρος ενταφιασμού αβαπτιστων μωρών.
Θέση. Βρίσκεται στα βόρεια του οικισμού.
Σήμερα πλέον δεν χρησιμοποιείται.
Ιδιωτικός θρησκευτικός χώρος αφιερωμένος στον εθνομάρτυρα Ιωάννη Δαλέζιο. Στον εσωτερικό χώρο υπάρχουν αντικείμενα θρησκευτικού περιεχομένου.
Αίθουσες λατρείας και περεκλησια αφιερωμένα μέσα στους Ναούς (Καθολικούς) σε Διάφορους Άγιους.
Αίθουσα λατρείας, παρεκκλήσι του ναού του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται μέσα σε κτήριο της Καθολικής επισκοπής στην Άνω Σύρο.
Σήμερα το παρεκκλήσι είναι ανενεργό και το κτήριο χωρίς ένοικο.
Αίθουσα λατρείας αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ που βρίσκεται μέσα στη Μονή του Τάγματος των Καπουκκίνων.
Σήμερα η αίθουσα λατρείας δεν χρησιμοποιείται από τους μοναχούς.
Η Άνω Σύρος λοιπόν έχει 23 τουλάχιστον θρησκευτικούς χώρους
Οι 4 είναι ορθόδοξοι και οι 19 καθολικοί.
Απ' τους 19 καθολικούς χώρους
- οι δύο είναι Ενοριακοί ναοί ,
- οι τρεις είναι εξωκλήσια που αποτελούν παρεκκλήσια του Αγίου Γεωργίου
- οι τέσσερις είναι ναοί που αποτελούν παρεκκλήσια του Αγίου Γεωργίου και
- ο ένας είναι ο μοναστηριακός Ναός του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ Σημειώσεις: Το "Κυρά του Κάρλου " είναι παλιά ονομασία, τώρα το πιο σωστό είναι "Κυρά η Κιουρά στο Σκαλί της Άνω Σύρου".
Ο Άγιος Αθανάσιος και Ζωοδόχος Πηγή έχει ανεγερθεί με τη σημερινή του μορφή το 1947.
Στη χρονολογία "1590" για τους 2 ορθόδοξους ναούς , το πιο σωστό είναι "περίπου το 1590 Μ.Χ."
Οι 2 ναοί χτίζονταν μαζί αλλά το πότε ακριβώς άρχισε το χτίσιμο τού καθ' ενός , δεν είναι γνωστό.
Παρεκκλήσιο Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού (Βρίσκεται εντός του καθεδρικού ενοριακού ναού του Αγίου Γεωργίου)
Παρεκκλήσιο της Παναγίας της Αναλήψεως. ( Βρίσκεται εντός του μοναστηριακού ναού του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή)
Αίθουσα λατρείας υπέρ του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης (Βρίσκεται εντός του κτιρίου (ξενώνα) της καθολικής Επισκοπής στην Άνω Σύρο)
Αίθουσα λατρείας υπέρ της Παναγίας του Καρμηλου. ( Βρίσκεται κάτω από τον Μοναστηριακό ναό του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή)
Αίθουσα λατρείας υπέρ των ιδρυτών της Μονής των Αδελφών του Ελέους.( Βρίσκεται εντός κτιρίου που χρησιμοποιείται ως χώρος προσευχής από τις μοναχές)
Σημ. Δυστυχώς μετά από επικοινωνία που είχε με την Μονή του εξήγησαν ότι η φωτογράφηση χώρων εντός του κτιρίου απαγορεύεται να κοινοποιηθεί .
Οι υπόλοιποι 4 χώροι είναι στην υποκειμενική γνώμη του καθ' ενός για το αν αποτελούν θρησκευτικούς χώρους ή όχι.
Κοιμητήριο Αγγέλων. Δεν χρησιμοποιείται πλέον για τη ταφή νεογνών.
Παρεκκλήσιο εντός κτιρίου της Καθολικής επισκοπής στην Άνω Σύρο. Είναι πλέον ανενεργό. Το κτίριο δεν έχει ένοικο.
Παρεκκλήσιο εντός της Μονής των Καπουκκινων και υπέρ του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Η αίθουσα λατρείας δεν χρησιμοποιείται πλέον .
Ιδιωτικός χώρος αφιερωμένος στον εθνομάρτυρα Ιωάννη Δαλέζιο. Σίγουρα δεν είναι εκκλησάκι αλλά έχει μέσα εικόνες θρησκευτικού περιεχομένου.
Άγιος Αθανάσιος και Ζωοδόχος Πηγή. Ναός (παρεκκλήσι ενοριακού Ναού Μεταμορφώσεως του Σωτήρος)
Άγιος Νικόλαος των φτωχών Ναός (μετόχι Αγίου Ιωάννη)
Αγία Τριάδα Ναός (μετόχι Αγίου Ιωάννη)
Άγιος Νικόδημος
Αίθουσα λατρείας που βρίσκεται κάτω από τον ναό της Αγίας Τριάδας κι αποτελεί μετόχι του Ναού του Αγίου Ιωάννη.
ΣΤΟΝ ΧΑΡΤΗ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΑΚΡΙΒΗ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕ ΝΑΟΥ
Μερικά πολύ χρήσιμα και σημαντικά στοιχεία που πρέπει να γνωρίζετε.
Παρεκκλήσι, είναι κάθε εκκλησάκι που ανήκει στον τομέα ευθύνης του ενοριακού ναού.
Από τη στιγμή που χτίζεται γίνεται έστω και άτυπα παρεκκλήσι.
Αν μετά θέλει ο ιδιώτης να το κάνει αποθήκη αυτό είναι δικαίωμα του. Χώρος του είναι.
Εξωκλήσι είναι κάθε παρεκκλήσι που βρίσκεται εκτός οικισμών αλλά ανήκει στον τομέα ευθύνης του ενοριακού ναού.
Ένα εκκλησάκι λοιπόν, μπορεί να είναι και παρεκκλήσι και εξωκλήσι. Το ένα δεν αναιρεί το άλλο.
Η διαφορά σε ναό και εκκλησάκι έχει να κάνει με το μέγεθος.
Σύμφωνα με τον νόμο ένα εξωκλήσι μπορεί να είναι ιδιωτικό ή μη ιδιωτικό.
Το εξωκλήσι γιορτάζει αυστηρά 1 φορά το χρόνο.
Όταν ο ιδιώτης έχει τα κλειδιά δεν υποχρεώνεται σε τέτοια διάταξη. Κανένας δεν έχει το δικαίωμα του πει τι θα κάνει στο χώρο του και πότε θα ανοίγει τον ναό του.
ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ
Συνολικά σε Ερμούπολη και Άνω Σύρο υπάρχει το ένα τρίτο όλων των ναών του νησιού.
Δηλαδή σε μια κουκίδα Γης υπάρχει ένας μεγάλος πολιτιστικός πλούτος.
Στην Άνω Σύρο λοιπόν υπάρχουν 18 θρησκευτικοί καθολικοί χώροι.
22 όμως είναι το σύνολο των ναών.
Η Αναλογία 4 προς 18...
Συγκριτικά,
στην Ερμούπολη η αναλογία είναι περίπου
1 προς 5 υπέρ των ορθοδόξων ναών και στην Άνω Σύρο η
αναλογία ειναι περίπου
1 προς 5 υπέρ των καθολικών ναών.
Σημαντική σημείωση.
Ένα κτίσμα είναι παρεκκλήσι ναού από τη στιγμή που χτίζεται, ασχέτως αν έχει πάρει έγκριση από τον Μητροπολίτη η αν έχει κάνει θυρανοίξια.
Υπάρχουν πολλά εκκλησάκια που κάνουν θυρανοίξια μετά από πολλά χρόνια.Αυτό δεν εμποδίζει κάποιον ιερέα να κάνει λειτουργία.
Κανένας δεν θα ρωτήσει τον ιδιώτη για το αν υπάρχει κάποιο χαρτί η υπογραφή από τον Μητροπολίτη.
Αντίστροφα κάποιος ιδιώτης μπορεί στην αρχή να κάνει θυρανοίξια να ειναι τυπικός και μετά να κάνει τον ναό του αποθήκη.
Η σειρά που ακολουθείτε δεν είναι συγκεκριμένη, ότι θέλει καθ' ένας κάνει...
π.χ. γίνονται θυρανοίξια και λειτουργίες σε μικρές ή μεγάλες κατασκευές που είναι μινιατούρες εκκλησιών και ο ιδιώτης καλεί ιερέα βάζει κεριά και κάνει λειτουργία σε εξωτερικό χώρο δίπλα στη κατασκευή του
Αυτή λοιπόν είναι η πρώτη μας δημοσίευση στην ενότητα τα ξωκλήσια, τα εκκλησάκια και οι ναοί της Σύρου.
Ο Νίκος Δεμιρόπουλος λέει χαρακτηριστικά: «Αυτή η έρευνα ξεκίνησε ως μια περιέργεια η ως ένα ευχάριστο χόμπι, όμως στη πορεία τα γεγονότα απέδειξαν περίτρανα ότι σ αυτά τα θέματα ο ερευνητής δεν έχει τον πρωταρχικό ρόλο.
Η επικοινωνία με τους υπεύθυνους και των 2 δογμάτων ήταν παραπάνω από εξαιρετική, αυτό όμως που συγκλονίζει είναι η πίστη, η φιλοξενία, η φροντίδα που προσφέρουν οι απλοί ντόπιοι πολίτες στους ναούς τους , η εμπιστοσύνη που δείχνουν σε κάποιον άγνωστο που ρωτάει για να μάθει την ιστορία τους.
Θα τολμήσω να πω και κάτι ακόμη που ίσως αγγίζει και τα όρια της μεταφυσικής.
Οι Άγιοι ξέρουν καλύτερα και οδηγούν τα βήματα αυτών που ψάχνουν .....
ΑΥΤΟΙ κάνουν τα εύκολα δύσκολα και τα δύσκολα εύκολα.
Όλη η έρευνα έχει γίνει με γνώμονα πάντα να μη θίξει τον ιδιωτικό χαρακτήρα των ναών, γι αυτό και δεν θα παρουσιαστούν ούτε φωτογραφίες των εσωτερικών τους χώρων ούτε χρονολογίες κατασκευής τους.»
Θα ακολουθούσουν πολλά άρθρα σε αυτήν την ενότητα χωρισμένα σε περιοχές της Σύρου.
«Αυτή η έρευνα μέχρι στιγμής έχει αναδείξει συνολικά 279 θρησκευτικούς χώρους, απ' αυτούς οι 144 είναι ορθόδοξοι και οι 130 καθολικοί. Το νούμερο συμπληρώνεται με 2 ιδιωτικά εκκλησάκια που μας δηλώθηκαν ότι είναι ταυτόχρονα ορθόδοξα και καθολικά, ενώ υπάρχουν τέλος και 3 χώροι άλλων δογμάτων.
Εδώ θα πρέπει να γίνει μια ξενάγηση στα ιδιωτικά εκκλησάκια.
Μέχρι στιγμής αυτά ανέρχονται σε 85 ορθόδοξα ( το 60% όλων των ορθοδόξων χώρων) και 18 μόνο καθολικά.
Σ αυτά τα νούμερα περιλαμβάνονται, εκκλησάκια που είναι σήμερα υπό ανέγερση,
εκκλησάκια που σήμερα είναι υπό εσωτερική επισκευή ,
εκκλησάκια που είναι προκάτ
εκκλησάκια που είναι σήμερα εγκαταλελειμμένα λόγω απουσίας των ιδιοκτητών τους
εκκλησάκια που αποτελούν σήμερα οστεοφυλάκια
εκκλησάκια που σήμερα προορίζονται αυστηρά για προσωπική χρήση απ' τους ιδιοκτήτες τους
Κλπ...κλπ...
Το τι θα κάνει κάθε ιδιοκτήτης με τον χώρο του, αλλά και πόσα εκκλησάκια είναι μόνιμα λειτουργικά ως πραγματικά παρεκκλήσια , αυτό δεν μπορεί να το ξέρει κανένας.
Η Μητρόπολη αλλά και η καθολική Επισκοπή έχουν μόνο πνευματικά δικαιώματα επάνω στα ιδιωτικά εκκλησάκια.» (Νίκος Δεμιρόπουλος)
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΠΡΙΝ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΜΕΡΟΥΣ
Θα ακολουθούσουν και αλλά μέρη για κάθε περιοχή, χωριό, διαμέρισμα της Σύρου.
Η έρευνα αυτή γίνεται πολλά χρόνια τώρα.
Γνωρίζουμε όμως πως ενδεχομένως υπάρχουν εκκλησάκια που δεν τα γνωρίζουμε γιατί κάπου είναι κρυμμένα και δεν τα βρήκαμε.
Θα το εκτιμούσαμε ιδιαίτερα και θα μας χαροποιούσε αφάνταστα αν κάποιος στο τέλος κάθε δημοσίευσης μας έδειχνε ένα εκκλησάκι που δεν θα είναι στη λίστα μας.
Η βοήθεια του και συμβολή του αυτή στην έρανα και καταγραφή της εκκλησιαστικής πολιτιστικής κληρονομιάς της Σύρου θα ηταν ανεκτίμητη όχι για εμάς αλλά για το νησί του… Το ΝΗΣΙ ΜΑΣ
Αλλά θα ακολουθούσουν και άλλες συνεργασίες με άλλους ανθρώπους φίλους και συνεργάτες. Πολλοί από αυτούς όπως θα διαπιστώσετε είναι διάσημοι, διεθνώς αναγνωρισμένοι και μεγάλες προσωπικότητες στον είδος και στον τομέα τους.
Σιγά σιγά... Βήμα βήμα.
Γιατί εμείς αυτό που κάνουμε το κάνουμε με αγάπη στον τόπο μας.
Με σεβασμό στον τόπο μας.
Χωρίς να ζητάμε ούτε αντίτιμο ούτε ανταμοιβή.
Ούτε για να δοξαστούμε και να γίνουμε διάσημοι (αυτό έχει συμβεί πολλά χρόνια πριν και πολλές φορές πριν μας μάθετε οι περισσότεροι από εσάς που μας διαβάζετε) αλλά ούτε και να «φάμε» δημόσιο χρήμα στο όνομα μιας εταιρίας, Συλλόγου ή ΜΚΟ.
Το κάνουμε γιατί θέλουμε να προσφέρουμε στο νησί μας. Το θεωρούμε υποχρέωση και υπόσχεση μας. Για τους σοβαρούς και συνειδητούς ερευνητές της ιστορίας της Σύρου και της πολιτιστικής της κληρονομιάς. Για την νέα γενιά των Συριανών, αλλά και των φοιτητών που έρχονται στην Σύρο να σπουδάσουν και να μάθουν την πραγματική ιστορία της Σύρου. Για κάθε Συριανό, Έλληνα και κάτοικο του πλανήτη αυτου που ψάχνει ενδιαφέρεται και νοιώθει ότι πρέπει να ξέρει και να εκτιμά την ιστορία.
Μόνο και μόνο για αυτούς τους λόγους.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ - ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ
ΤΟ ΠΙΟ ΠΑΛΙΟ ΚΑΙ ΠΙΟ ΣΠΟΥΔΑΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΕΚΚΛΗΣΑΚΙ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟΥ ΝΥΜΦΙΟΥ ΧΡΙΣΤΟΎ.
ΤΟ ΞΕΡΟΥΝ ΠΟΛΥ ΛΙΓΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ .
Στο επόμενο άρθρο μας θα περιηγηθούμε στην ΠΑΝΩ ΜΕΡΙΑ ΤΗΣ ΣΥΡΟΥ και θα σας δείξουμε τα εκκλησάκια και τα ξωκλήσια που βρίσκονται και κοσμούν την μοναδική αυτή μεριά του νησιού μας.
ΤΕΛΟΣ ΠΡΩΤΟΥ ΜΕΡΟΥΣ
Κείμενα: Νίκος Δεμιρόπουλος (πληροφοριακά στοιχεία έρευνας) – Παναγιώτης Κουλουμπής (συμπληρωματικά στοιχεία δημοσιογραφική επιμέλεια)
Ο Νίκος Δεμιρόπουλος είναι διαχειριστής της facebook σελίδας με την επωνυμία.
"Φωτογραφίες εκκλησιών Σύρου " η "Photo of churches Syros"
Στη παραπάνω σελίδα θα βρείτε πολλές πληροφορίες για τους ναούς της Σύρου και ένα πλούσιο φωτογραφικό υλικό με πάνω από 2.000 φωτογραφίες.
Σημαντική πηγή στην έρευνα μας ΦΥΣΙΚΑ και ΕΙΝΑΙ Η Καθολική Επισκοπή Σύρου.
Φωτογραφίες έρευνα Νίκος Δεμιρόπουλος
Δημοσιογραφική επιμέλεια Παναγιώτης Κουλουμπής
Syros Stories