Η ιστορία του, το εσωτερικό του και ο σημαντικός ρόλος του ως κτήριο στην γύρω περιοχή.
Μοναδικές φωτογραφίες από το εσωτερικό ενός από τα ομορφότερα και εμβληματικά νεοκλασικά της παλιάς ένδοξης Ερμούπολης.
Στις βόλτες που κάνω στη Σύρο και όχι μόνο στην Ερμούπολη παρατηρώντας τα εντυπωσιακά κτήρια, κάποτε σπίτια, αρχοντικά και επαύλεις κάποια αναπαλαιωμένα και κατοικημένα, κάποια άλλα ατημέλητα και αφημένα στον χρόνο και κάποια αλλά ερείπια, σκέπτομαι τι θησαυρούς θα κρύβουν μέσα στους χοντρούς πέτρινους τοίχους τους.
Πόσες οροφογραφίες τοιχογραφίες θα υπάρχουν εκεί μέσα, σωστά έργα τέχνης που κάποια έχουν την τύχη να δουν το φως της δημοσιότητας γιατί κάποιοι με μεράκι αναπαλαίωσαν τα κτήρια αυτά και πόσα αλλά χάθηκαν ή χάνονται πέφτοντας σαν σοβάδες από την φθορά του χρόνου την σκοτεινιά και την υγρασία.
Ένας ολόκληρος καλλιτεχνικός, ζωγραφικός και αρχιτεκτονικός θησαυρός.
Για ένα τέτοιο κτήριο θα σας μιλήσω σε αυτό το άρθρο. Που είχε την τύχη να περιέλθει στην ιδιοκτήτρια δυο νέων παιδιών, με παιδεία, ευαισθησία, καλλιτεχνική γνώση και κουλτούρα και προπαντός γνώση της ιστορίας.
Που κυριολεκτικά το έσωσαν από μεράκι, από αγάπη και από σεβασμό στην ιστορία της Σύρου και την ιστορία των προγόνων τους.
Ας κάνουμε ένα νοερό ταξίδι στον χρόνο. Πίσω κάπου στην πρώτη πενηνταετεία του 1800. Είναι μια εποχή που η Ερμούπολη βρισκόταν σε ένα φρενήρη βιομηχανικό οργασμό με εκατοντάδες μικρά και μεγάλα εργοστάσια και βιοτεχνίες να ξεφυτρώνουν παντού μέσα και έξω από την πόλη παράγοντας σχεδόν τα πάντα, από τα βασικά και χρήσιμα προϊόντα της εποχής. Ήταν ακριβώς εκείνη η περίοδος που η Ερμούπολη είχε μετονομαστεί με τον τιμητικό τίτλο «Το Μάντσεστερ της Μεσογείου» γίνεται διάσημη σε όλο τον κόσμο ως εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο.
Τότε ακριβώς λειτουργούσε ανάμεσα στα δεκάδες άλλα σπουδαία και σημαντικά εργοστάσια το εργοστάσιο Υαλοποιίας Αργυρόπουλου με την επωνυμία «Ανώνυμος Υαλουργική Εταιρία ο Ερμής». Ιδρυτής και ιδιοκτήτης του ήταν ο Δημήτρης Χ. Αργυρόπουλος.
Το εργοστάσιο του Δημήτρη Χ. Αργυρόπουλου βρισκόταν στο κτήριο που σήμερα βρίσκεται η εφορία – κέντρο εξυπηρέτησης πελατών λίγο πριν την πλατεία Ηρώων. Δυστυχώς το παλιό κτήριο εργοστάσιο έχει καταστραφεί εντελώς και το σημερινό κτήριο δεν έχει καμία σχέση με το εμβληματικό εργοστάσιο της εποχής εκείνης.
Το σπίτι του ιδιοκτήτη του εργοστασίου βρισκόταν ακριβώς στην απέναντι γωνία του εργοστασίου. Είναι το πανέμορφο μεγάλο και ψηλό νεοκλασικό που ακόμα δεσπόζει και ξεχωρίζει ακόμα και σήμερα, όπως έρχεται κάποιος από την Ερμούπολη και πριν βγει στην πλατεία Ηρώων. Πλήρως κατοικήσιμο σήμερα ύστερα από προσωπικές ενέργειες των σημερινών ιδιοκτητών του με απόλυτο σεβασμό και προσήλωση στην αρχική του δόμηση καθώς και την εξωτερική και εσωτερική διακόσμηση.
Ο Δημήτριος Χρήστου Αργυρόπουλος δεν ήταν Συριανός. Γεννήθηκε στο Άργος το 1834. Μετακόμισε όμως στη Σύρο όταν ήταν 15 ετών με την οικογένεια του. Στη βιομηχανική Σύρο που εκείνα τα χρόνια βρισκόταν σε ένα φρενήρη βιομηχανικό οργασμό, πολύ γρήγορα αρχίζει να διακρίνεται το εμπορικό του πνεύμα όπου και ιδρύει την «Ανώνυμος Υαλουργική Εταιρία ο Ερμής» με το διάταγμα της 15/12/1873, Εφ. Κυβ. φ. 2, 14/1/1874.
“ Απόσπασμα άρθρου από syrostoday.gr ”
https://www.syrostoday.gr/news/109643-To-thryliko-proto-Yalopoieion-En-Elladi--Alli-mia-protoporia-tis-Syroy-to-1870.aspx
Αρθρογράφος : Παναγιώτης Κουλουμπής
Από τις μαρτυρίες του προηγούμενου ιδιοκτήτη, το σπίτι, κατά την διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου πολέμου είχε επιταχθεί από τον ιταλικό στρατό που μάλλον το χρησιμοποιούσαν ως κέντρο επιχειρήσεων. Στην οροφή σύμφωνα με αυτές τις πληροφορίες, είχαν τοποθετήσει κανόνια τα οποία πυροβολούσαν από την θέση αυτή τους στόχους τους, (υπολογίστε ότι εκείνη την εποχή η περιοχή ήταν εντελώς άδεια από οικήματα οπότε έβλεπε κατευθείαν το λιμάνι και την θάλασσα. Παράλληλα η γύρω περιοχή από ψηλά ήταν ιδανικό σημείο για να ελέγχεται από τους στρατιώτες που βρίσκονταν στην ταράτσα του κτηρίου.
Οι ομοβροντίες όμως και οι δυνατοί κραδασμοί των πυροβόλων όπλων όταν πυροβολούσαν, είχαν προξενήσει στο παλιό όμορφο και ευγενικό αρχοντικό κάποιες εμφανείς ρωγμές ευτυχώς όχι σημαντικές για τη γενική εικόνα και στασιμότητα του κτηρίου.
Αυτές οι φθορές διορθώθηκαν εύκολα ακριβώς γιατί δεν ήταν σημαντικές και καίριες από τους σημερινούς ιδιοκτήτες του σπιτιού ακολουθώντας και χρησιμοποιώντας την παραδοσιακή τεχνική της κατασκευαστικής αρχιτεκτονικής του κτιρίου.
Στόχος των σημερινών ιδιοκτητών είναι να διασωθεί το κτίριο ως έχει, ως πολιτιστική κληρονομιά της Σύρου, έχοντας ήδη χαρακτηριστεί ως Ιστορικό Μνημείο και να προσφέρεται στον κόσμο ως χώρος διαμονής εκείνων που θέλουν να ζήσουν την αίγλη της παλιάς αρχοντικής Ερμούπολης.
Το σπίτι σήμερα…
Το εντυπωσιακό αρχοντικό είναι ένα κλασικό δείγμα οικείας της χρυσής εποχής της νεοκλασικής Ερμούπολης.
Είναι ένα διώροφο εξωτερικά πέτρινο σπίτι (τριώροφο στην πραγματικότητα αφού έχει άλλο ένα σπίτι στο ίδιο μέγεθος ημιυπόγεια.
Η αρχιτεκτονική του παραπέμπει στο αυστριακό αρχιτεκτονικό στυλ που είναι πολύ συνηθισμένο στα περισσότερα νεοκλασικά κτήρια της παλιάς ιστορικής Ερμούπολης.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο αξίζει να αναφερθούμε σε μια σημαντική αρχιτεκτονική λεπτομέρεια η οποία έχει περάσει σχεδόν αμελητέα από τους ερευνητές και τους ιστορικούς της Ερμούπολης.
Σχεδόν όλα τα νεοκλασικά κτήρια της Ερμούπολης είναι βασισμένα στην Αυστριακή αρχιτεκτονική. Ο λόγος φυσικά είναι απλός και ευνόητος. Οι πρώτοι αρχιτέκτονες που καλέστηκαν από τους πλούσιους κατοίκους της Ερμούπολης για να τους σχεδιάσουν και να κτίσουν τα αρχοντικά τους ήταν Αυστριακοί με πρώτο, καλύτερο και διασημότερο τον Ερνέστο Τσίλλερ ο οποίος δραστηριοποιήθηκε στη Βιέννη και την Ελλάδα κατά τον 19ο και 20ό αιώνα.
Ο Ερνέστος Τσίλερ μεταμόρφωσε κυριολεκτικώς την Αθήνα του 19ου αιώνα από χωριό σε ευρωπαϊκή πόλη, και την Ερμούπολη από μια παραγκούπολη σε μια Ευρωπαϊκή πόλη, προσδίδοντάς της μια λάμψη διαρκείας και την αρχιτεκτονική ταυτότητα και αισθητική που η από την μία η πρωτεύουσα του νέου ελληνικού κράτους χρειαζόταν, και από την άλλη η Ερμούπολη ως το κέντρο του εμπορικού, πολιτικού, κοινωνικού, ναυτιλιακού και κυρίως πολιτιστικού στάτους μεταξύ ανατολής και δύσης, στοχεύοντας κυρίως και συνδέοντάς τα σχέδια του με το αρχαίο παρελθόν της Ελλάδας.
Η αρχιτεκτονική του Ερνέστου Τσίλερ, επηρέασε περισσότερο από κάθε άλλο αρχιτέκτονα (και επηρέασε άλλους αρχιτέκτονες που δραστηριοποιήθηκαν στην Ερμούπολη) την ελληνική αρχιτεκτονική, ενώ υπήρξε ένας από τους βασικούς συντελεστές της διαμόρφωσης και ανάπτυξης του ώριμου ελληνικού κλασικισμού.
Η χαρακτηριστική του σφραγίδα (που κυριολεκτικά είναι ο ορισμός του ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟΥ συνδυάζοντας την κλασσική Ελληνική αρχιτεκτονική με την Ευρωπαϊκή -κυρίως Αυστριακή) αποτυπώνεται σε θέατρα, εκκλησίες και μέγαρα της Ερμούπολης και της Αθήνας, αναδεικνύοντάς τον στον άνθρωπο που «μεταμόρφωσε» τις δυο κύριες και σημαντικές πόλεις της Ελλάδας εκείνη την εποχή (την Αθήνα και την Ερμούπολη) δίδοντάς τους μια αύρα μεγαλοπρέπειας.
Το ύφος του, το εμπνεόταν από την Ελληνική Αρχαιότητα, το Βυζάντιο, την Αναγέννηση αλλά και από Βορειοευρωπαϊκά στοιχεία, μπορεί να χαρακτηριστεί εκλεκτικό στο πλαίσιο του νεοκλασικισμού.
Αμέτρητα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια στην Αθήνα και την Ερμούπολη φέρουν την υπογραφή του. Το θέμα είναι ότι μετέπειτα και άλλοι αρχιτέκτονες ακόμα και Έλληνες επηρεασμένοι από το στυλ του σχεδίασαν και έκτισαν αρχοντικά βασισμένα στο στυλ του.
Η σχέση και στενή φιλία του Ερνέστου Τσίλερ με τον Γεώργιο Α' ο οποίος υπήρξε ο μακροβιότερος βασιλιάς των Ελλήνων (βασίλεψε από τις 30 Μαρτίου 1863 μέχρι τη δολοφονία του στις 18 Μαρτίου του 1913), καθώς και η σχέση του βασιλιά με την Ερμούπολη ήταν ο βασικός λόγος που ο Τσίλερ δραστηριοποιήθηκε στην Ερμούπολη επηρεάζοντας με το αρχιτεκτονικό ύφος του όλους τους μετέπειτα αρχιτέκτονες που σχεδίαζαν και έκτισαν αρχοντικά στην πόλη αυτή.
Μεγάλο ρόλο επίσης έπαιξε και η σχέση του βασιλιά Όθωνα με την Ερμούπολη όπου και εκείνος σύστηνε πολλούς άλλους γραμμένους και Αυστριακούς αρχιτέκτονες στους μεγαλοαστούς «φίλους» του στην Ερμούπολη.
Για την ιστορία ένας ακόμα σπουδαίος αρχιτέκτονας που επηρέασε με το ύφος του την αρχιτεκτονική της Ερμούπολης και της Αθήνας ήταν ο ήταν Δανός αρχιτέκτονας, εκπρόσωπος του νεοκλασικισμού και του ιστορικισμού, Τέοφιλ Χάνσεν, γνωστός με το εξελληνισμένο όνομα Θεόφιλος Χάνσεν.
Έργα του: Εθνικό Αστεροσκοπείο, Αθήνα (1842). Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, Αθήνα (από το 1888). Ζάππειο, Αθήνα (1874-1888). Μέγαρο Ακαδημίας Αθηνών (αρχίζοντας το 1856). Μέγαρο Μαυρομιχάλη, 1870, Λεωφόρος Αμαλίας & Ξενοφώντος, Αθήνα. Ήταν η κατοικία του Κυριακούλη Π. Μαυρομιχάλη (1849-1916). Παλιό Δημοτικό Νοσοκομείο, Πάτρα, 1857. Παρατηρήστε και συγκρίνετε πόσα από αυτά τα κτήρια μοιάζουν με κτήρια που βρίσκονται στην Ερμούπολη.
Ας ξεναγηθούμε τώρα στο πανέμορφο Αρχοντικό.
Κατασκευασμένο στέρεα κτισμένο από μεγάλες συμπαγείς παραλληλόγραμμες πέτρες (στο στυλ πολλών παρόμοιων αρχοντικών της παλιάς Ερμούπολης).
Μεγάλες υψηλές πόρτες και υπερμεγέθη παράθυρα σε όλη του την περιφέρεια διακοσμούν το κτήριο.
Δυο μπαλκόνια βρίσκονται στον δεύτερο όροφο με μεγαλύτερο αυτό που κοιτά προς την κυρία εξωτερική του θέση και μικρότερο το δεύτερο που κοιτά προς την πλατεία Ηρώου και τα εργοστάσια (που υπήρχαν τότε στην περιοχή).
Τα μεγάλα παράθυρα ως γνωστόν εξυπηρετούσαν δυο βασικούς ρόλους.
Ο ένας ήταν να μπαίνει άπλετο φως στο κτήριο. Ο δεύτερος όμως και σημαντικότερος ήταν ότι οι ιδιοκτήτες αυτών των σπιτιών ήταν εκτός από πολύ πλούσιοι και εξαιρετικά υπερήφανοι για τα σπίτια αυτά.
Υπερήφανοι γιατί αυτά τα σπίτια ήταν διακοσμημένα με πανέμορφες οροφογραφίες και τοιχογραφίες και επίσης υπερήφανοι για τις κοινωνικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούσαν στο σπίτι τους.
Τα μεγάλα λοιπόν παράθυρα άνοιγαν διάπλατα ώστε οι περαστικοί να μπορούν να δουν την εσωτερική καλλιτεχνική ομορφιά τους άλλα και… φανταστείτε όταν πραγματοποιούσαν δεξιώσεις πως αυτά τα παράθυρα έδειχναν ξεκάθαρα τις μεγάλες πολυτελείς φωταγωγημένες αίθουσες και τους καλεσμένους με τις εντυπωσιακές κυρίες με τα φορέματα τους τα ιδιαιτέρα καπέλα και κοσμήματα και τους κύριους με τα επίσης εντυπωσιακά κοστούμια. Φράκα και τα καπέλα που δεν έβγαζαν σχεδόν ποτέ ως κυρίως συμπλήρωμα της γενικότερης εμφάνισης τους.
Αυτός είναι λοιπόν ο βασικός λόγος που τα νεοκλασικά αυτά κτήρια είχαν μεγάλα παράθυρα.
Η κύρια είσοδος του κτηρίου βρίσκεται από την μεριά του κεντρικού δρόμου.
Πρέπει να τονίσουμε ότι το κτήριο την εποχή που κτιστικά βρισκόταν ακριβώς στο κέντρο της βιομηχανικής ζώνης της Ερμούπολης. Γύρω του υπήρχαν κυριολεκτικά δεκάδες μικρά και μεγάλα εργοστάσια που παρήγαγαν σχεδόν τα πάντα.
Κυριολεκτικά λοιπόν βρισκόταν στον πιο πολυσύχναστο εμπορικό δρόμο της Ερμούπολης.
Μπαίνοντας μέσα στο κτήριο από την κεντρική είσοδο αμέσως η ματιά εντυπωσιάζεται από την ξύλινη σκάλα η οποία ξεκινά ακριβώς μερικά βήματα μετά το άνοιγμα της πόρτας και στριφογυρίζει παιχνιδιάρικα και χάνεται με μια μυστηριώδη αριστερή στροφή προς τα πάνω. Αυτή ακριβώς η λεπτομέρεια είναι και ένα από τα πιο ομορφιά μυστικά του κτηρίου που καλεί τον επισκέπτη.
Αριστερά μόλις μπαίνεις στην είσοδο πριν το πρώτο σκαλοπάτι της σκάλας μια χαμηλή πέτρινη είσοδος οδηγεί στον ημιυπόγειο κατοικήσιμο χώρο του σπιτιού, προκαλώντας και αυτή μια μυστικιστική περιέργεια για το τι υπάρχει εκεί μέσα. Για το ημιυπόγειο τα μυστικά και τις ομορφιές του θα μιλήσουμε στην συνέχεια της ξενάγησης μας στο κτήριο.
Αρχίζουμε να ανεβαίνουμε την παλιά σκάλα, η οποία είναι πλήρως ανακαινισμένη χωρίς να έχει πειραχτεί ούτε ένα ίχνος από την παλιά αρχική της μορφή σαν να έχει φτιαχτεί μόλις χθες.
Ανεβαίνουμε … ανεβαίνουμε και ακριβώς μόλις στρίψουμε εκείνη την αριστερή μυστηριώδη στροφή που σας αναφέρω πριν έρχεται η πρώτη έκπληξη.
Ξαφνικά μπροστά μας ανοίγεται ένας παράδεισος.
Ένα τεράστιο χωλ κλειστό αρχικά αλλά μόλις ανοίγει ανοίγεται στα μάτια μας η ομορφιά του κτηρίου.
Ξύλινο πάτωμα δεξιά αριστερά αίθουσες με μεγάλες πόρτες και….. και για πρώτη φορά κοιτάζοντας ψηλά ερχόμαστε σε επαφή με τον απίστευτο καλλιτεχνικό ζωγραφικό πλούτο του κτηρίου.
Οι οροφογραφίες σε είναι απλά ζωγραφισμένες. Είναι ανάγλυφες. Ζωντανές κυριολεκτικά με χρώματα πλούσια ζωντανά χαρούμενα.
Και αρχίζουμε να μπαίνουμε μέσα στα δωμάτια η καλύτερα στις αίθουσες. Αρχικά από αυτές που βρίσκονται στην εξωτερική μεριά του κτηρίου που κοίτα στον δρόμο.
Ψηλοτάβανες όλες οι αίθουσες. Με παλιά έπιπλα σχεδόν απείρακτα και ακούνητα από την εποχή που τοποθετήθηκαν από τους αρχικούς ιδιοκτήτες. Παλιές βιτρίνες με γυάλινα κρυστάλλινα. Σε σπίτι εργοστασιάρχη υαλοποιού βρισκόμαστε ποτήρια, πιατάκια πορσελάνες και διάφορα άλλα σκευή για μεγάλες δεξιώσεις με εκλεκτούς καλεσμένους.
Κάποια παλιά κάντρα ή φωτογραφίες συγγενών κρεμασμένα με ευγένεια και προσοχή στους τοίχους.
Βαριές κουρτίνες κρατούν δροσιά και χαμηλό φωτισμό στην αίθουσα. Ανοίγοντας τις όμως εκπλήσσεσαι με αυτό που αντικρίζεις.
Κοιτώντας ψηλά εντυπωσιάζεσαι από τις εκπληκτικές οροφογραφίες.
Οι οροφογραφίες αυτές αντίθετα με άλλα αρχοντικά δεν αναπαριστούν ήρωες ή φιγούρες μεγάλων προσωπικοτήτων του αγώνα. Οι περισσότερες δείχνουν σχήματα λουλουδιών, όμορφων χαρούμενων σχημάτων σαν να κοιτάς ένα ουρανό γεμάτο ευχάριστα άνθη.
Τα χρώματα είναι εξίσου ευχάριστα. Κυριαρχεί το μπλε, γαλάζιο, το πορτοκαλί, κόκκινο και το χρυσό.
Από δωμάτιο σε δωμάτιο το σκηνικό των οροφογραφιών αλλάζει. Ποτέ δεν είναι το ίδιο. Τα χρώματα όμως παραμένουν με το χρυσό κάποιες φορές να τονίζεται περισσότερο δίνοντας μια μεγαλοπρέπεια στον εκπληκτικό «ουρανό» κάθε δωματίου.
Το όλο μεγαλοπρεπές αρχοντικό σκηνικό συμπληρώνουν πολυτελή παλιά σαλόνια με άνετες πολυθρόνες και καναπέδες σε στυλ ρο κο που ήταν της μόδες εκείνη την εποχή. Χρυσοί καθρέφτες, παλιές βιβλιοθήκες, χοντρά χαλιά, κινητά μπαρ ποτών, και μεγάλα άνετα κρεβάτια που οποίος κοιμάται σε αυτά νοιώθει πρίγκιπας και βασιλιάς.
Ειδικά όταν κοιτάζει τον πανέμορφο «ουρανό» της οροφογραφίας που υπάρχει πάνω από το κεφάλι του.
Κάτι που αξίζει να πούμε και προσέχει ο επισκέπτης κάνοντας του ιδιαίτερη εντύπωση είναι δυο πολύ ιδιαίτερα σημεία τα οποία βρίσκονται στο κεφαλόσκαλο της πόρτας.
Ανεβαίνοντας την σκάλα για τον πρώτο όροφο και πριν μπεις στο κυρίως σπίτι υπάρχει ένας προθάλαμος. Ο προθάλαμος αυτός στην πραγματικότητα κλείνει την είσοδο στο κυρίως μεγάλο χωλ.
Τι χρησίμευε αυτός ο προθάλαμος;
Πολλά …
Πρώτα από όλα εκεί υπήρχε ένας «Καλόγερος» και άλλα μικροσκόπια με ειδική χρήση. Ο «καλόγερος» είναι ένα «έπιπλο;» όπου κρεμούσαν τα παλτά, τα πανωφόρια και τα καπελά τους οι κύριοι μια οι κυρίες. Στον προθάλαμο αυτόν επίσης αφήναν τις ομπρέλες τους και στο πάτωμα υπήρχε χοντρό ειδικό «πατάκι» που καθάριζαν τα παπούτσια τους πριν μπουν στο κυρίως σπίτι. Ήταν κλειστό ακριβώς για αυτόν τον λόγο.
Οι κυρίες δεν ήθελαν να τις βλέπουν όταν έβγαζαν με όσο πιο τακτ μπορούσαν τις γούνες και τα παλτά τους ή τις ζακέτες τους και «φτιάχνονταν» στον καθρέφτη (μαλλιά, πρόσωπο βαφή κτλ.) Το ίδιο και οι κύριοι. Και όλα αυτά για να εισχωρήσουν στο κυρίως σπίτι άψογοι όπως απαιτούσε το ύψος, οι συνήθειες και η κοινωνικότητα τους.
Το σπίτι είναι απόλυτα λειτουργικό και ζει κάποιος σε αυτό νοιώθοντας κυριολεκτικά σαν να ζει 200 χρόνια πριν στην ανθούσα πολυτελή και αρχοντική Ερμούπολη.
Έχει τα πάντα ενεργά όπως 150-200 χρόνια που κτίστηκε. Κουζίνα, ράφια αποθηκευτικοί χώροι κρεβάτια, σαλόνια, καθιστικά… Τα πάντα...
Όμως όσο εντυπωσιακός είναι ο πρώτος και ο δεύτερος όροφος του μοναδικού αυτού Ερμουπολίτικου νεοκλασικού, άλλο τόσο, και ακόμα περισσότερο είναι ο ημιυπόγειος όροφος.
Ας τον επισκεφτούμε.
Ένα χαρακτηριστικό που έχουν όλοι οι όροφοι είναι οι κοιλότητες που υπάρχουν στους τοίχους σε όλο το σπίτι.
Σε όλους τους ορόφους είναι τουλάχιστον 7.
Οι κοιλότητες αυτές είχαν μια πολύ ειδική σχεδόν ιεροτελεστική χρήση.
Σε αυτά τα σημεία οι ένοικοι τοποθετούσαν τα σημαντικότερα σκευή, πράγματα, φωτογραφίες ή ακόμα και αγάλματα ή αναπαραστάσεις σημαντικών στιγμών τους.
Κάτι πολύ σημαντικό πριν «κατεβούμε» στο ημιυπόγειο.
Πολλά νεοκλασικά αρχοντικά στη Σύρο έχουν τέτοιες κοιλότητες και εξωτερικά στους τοίχους τους με την ίδια ακριβώς χρήση.
Πολλές φορές στις κοιλότητες αυτές ζωγράφιζαν κάποια αναπαράσταση κάποιο πρόσωπο σε φυσικό μέγεθος.
Αυτού του είδους η «προθήκη» έχει την σαρκική ιδέα από τις εκκλησιές. Είναι κάτι σαν ένας επιπλέον σημαντικός Ιερός χώρος μέσα στο κτήριο που σε καλεί να τον προσέξεις ιδιαιτέρως.
Σε όλες τις εκκλησιές του κόσμου σε όλες τις θρησκείες και δόγματα υπάρχουν τέτοια «Βαθουλώματα» μέσα στους τοίχους όπου τοποθετούνται σημαντικά σκευή (μια βόλτα στις καθολικές εκκλήσεις της Άνω Σύρου θα σας εκπλήξει το γεγονός ότι τοποθετούν αγάλματα Αγίων λειψανοθήκες, ιερά σκευή εικόνες κτλ.)
Στο ημιυπόγειο μπαίνει κάποιος με δυο τρόπους.
Από τη σιδερένια πόρτα η οποία βρίσκεται στην δεύτερη όψη του κτηρίου (αυτή που κοίταζε προς τα εργοστάσια) και από τον ίδιο το κύριο σπίτι άλλα περνώντας μέσα από την πέτρινη είσοδο που σας γράφω στην αρχή πριν τα πρώτα σκαλοπάτια της ξύλινης σκάλας.
Είναι φυσικό ότι κατεβαίνοντας προς τα έγκατα του κατοικήσιμου ημιώροφου και μπαίνοντας πλέον μέσα διαισθάνεσαι να σε διαπερνά μια τάση μυστηρίου, ένα ρίγος μαγείας, άλλα και μια περιέργεια νοιώθοντας ότι έχεις από πάνω σου ένα πολυτελέστατο αρχοντικό.
Τι θα υπάρχει άραγε κάτω από αυτό;
Λοιπόν αγαπητοί μου αναγνώστες!
Η έκπληξη που περιμένει κάποιον όταν «κατέβει» κάτω στον ημιυπόγειο όροφο είναι ακόμα πιο ευχάριστη ακόμα πιο εντυπωσιακή.
Και αυτό διότι τίποτα δεν αλλάζει σε ομορφιά, σε αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική ομορφιά και ποιότητα.
Υπάρχουν και εδώ πανέμορφες οροφογραφίες, ψηλοτάβανες αίθουσες, τοίχοι δυνατοί στιβαροί με αυτές τις χαρακτηριστικές ημικυκλικές «ιεροτελεστικές» προθήκες βαθουλώματα στους τοίχους.
Οι οροφογραφίες στο κάτω μέρος του κτηρίου είναι ακόμα πιο όμορφες και πολύχρωμες.
Οι αναπαραστάσεις είναι πιο πολύπλοκες και τα χρώματα περισσότερα και πλουραλιστικά.
Η διάφορα είναι πως εδώ δεν υπάρχουν τα τεράστια παράθυρα άλλα μικρά παράθυρα που βλέπουν στο πεζοδρόμια και είναι κλεισμένα με περίτεχνες σιδεριές … 200 χρόνων.
Υπάρχουν πάντα οι τεράστιες ξύλινες πόρτες (οι όποιες είναι ακριβώς αυτές όπως στο αρχικό κτήριο). Ένα χαρακτηριστικό που έχουν αυτές οι πόρτες είναι ότι έχουν ψηλά ένα μεγάλο τζαμένιο (γυάλινο) ημικύκλιο.
Ο λόγος που υπάρχει αυτό είναι για να μπαίνει φως.
Αν οι πόρτες ήταν κλειστές ως επάνω, ο χώρος θα ήταν εντελώς σκοτεινός. Τώρα όμως με αυτόν τον τρόπο ο ημιυπόγειος όροφος φωτίζεται μια χαρά.
Υπάρχει η χαρακτηριστική πέτρινη κουζίνα με το πηγάδι καθώς και τουαλέτες.
Συνήθως στο ημιυπόγειο η στα υπόγεια των κτηρίων αυτών έμενε το υπηρετικό προσωπικό.
Πιθανώς και σε αυτό το κτήριο να υπήρχε ένας τέτοιος χώρους (αν κρίνουμε από την κουζίνα και κάποια «φτωχότερα» δωμάτια).
Άλλα αν υπολογίσουμε την ομορφιά, τις εντυπωσιακές σε οροφογραφίες αίθουσες και τον ουρανό επίσης εντυπωσιακό σε ορεογραφία θα πρέπει και ο όροφος αυτός να κατοικούνταν κανονικά από τους κυρίως ενοίκους του σπιτιού.
Κάτι σημαντικό τώρα.
Τα περισσότερα νεοκλασικά σπίτια της Ερμούπολης, ενώ ήταν εντυπωσιακά κτήρια εσωτερικά και εξωτερικά τα περισσότερα (αν όχι όλα) δεν είχαν αυλές.
Ελάχιστα είχαν αυλές. Και αν είχαν ήταν εσωτερικές και πολλές φορές κλειστές και αόρατες από τα μάτια του κόσμου.
Κάποια άλλα είχαν ένα ανοικτό χώρο σε κάποιο σημείο του σπιτιού ψηλά (κάπου ανοικτό σημείο κάποιας ταράτσας του ιδίου του κτηρίου.
Είναι ένα χαρακτηριστικό αυτό των νεοκλασικών κτηρίων της Ερμούπολης.
Το κτήριο του Αργυρόπουλου είχε ακριβώς μια τέτοια αυλή. Κλειστή από τα μάτια του κόσμου πολύ μικρή. Αν και μικρή όμως πολύ όμορφη με λευκό και άσπρο ψηφιδωτό. Στο ψηφιδωτό αυτό υπάρχει ανάγλυφη (με τις ίδιες πέτρες του ψηφιδωτού η ημερομηνία 1892) πιθανώς η ημερομηνία που τελείωσε το κτήριο.
Μια όμορφη πέργκολα που καλύπτεται από αναρριχητικά φυτά για δροσιά, γλάστρες με λουλούδια και ένα πηγάδι για πόσιμο νερό. Το όλο σκηνικό παραπέμπει σε ένα χώρο ηρεμίας, δροσιάς και ησυχίας μακριά από τα μάτια του κόσμου.
Εντύπωση κάνει ένα μεγάλο αστέρι στο πάτωμα της αυλής καμωμένο ακριβώς με τα ίδια υλικά και χρώματα που είναι όλο το πάτωμα της αυτής.
Το αστέρι αυτό είναι το χαρακτηριστικό μυστικιστικό τεκτονικό σύμβολο ότι κάτω από το έδαφος υπάρχει κάτι …ανοικτό.
Γνωρίζετε πλέον ότι όλη η Ερμούπολη είναι κούφια από κάτω. Μεγάλες πέτρινες στοές καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της υπόγειας Ερμούπολης.
Ένας λαβύρινθος από πέτρινες στοές, σήραγγες και δωμάτια είτε κατασκευασμένα περίτεχνα είτε σκαμμένα στο έδαφος. Μια υπόγεια πολιτεία κάτω από τη Γη. Σκοτεινή, υγρή και πραγματικά απόκοσμη.
Πολλές από αυτές τις στοές συνδέονται μεταξύ τους με άλλα νεοκλασικά κτήρια.
(Για τον εντυπωσιακό αυτό φαινόμενο μπορείτε α διαβάσετε σχετικό άρθρο μου εδώ:
Η αποκάλυψη μιας ολόκληρης υπόγειας πολιτείας κάτω από την Ερμούπολη. Η Υπόγεια Ερμούπολη. Οι Σκοτεινές Τεχνητές Στοές στα Έγκατα της Ερμούπολης.
Αυτές οι υπόγειες πολιτείες ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΦΥΣΙΚΕΣ. Είναι κατασκευασμένες από ανθρώπινο χέρι.
Πολλές διάσημες πόλεις έχουν κτιστεί πάνω σε τέτοιες ΤΕΧΝΗΤΕΣ υπόγειες σήραγγες οι όποιες κατασκευάστηκαν επίτηδες για αυτόν το σκοπό. Ρωσία, Ουκρανία. Παρίσι, Νέα Υόρκη, Αθήνα, Τουρκία Αυστρία… Απλά ψάξτε το και θα εκπλαγείτε.
Πρώτη και καλύτερη η ίδια η Αθήνα.
Οι Χιώτες που ήρθαν στην Ερμούπολη ως πρόσφυγες είχαν πολλές τέτοιες σήραγγες και στοές στις δίκες τους πόλεις.
Διάσημες υπόγειες πολιτείες είναι
Υπάρχει όμως και άλλη μια εξήγηση πέραν ΤΟΥ γεγονότος ΟΤΙ ΣΙΓΟΥΡΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΥΠΑΡΧΕΙ Η «ΑΛΛΗ ΥΠΟΓΕΙΑ Ερμούπολη»
Αυτό είναι η πληροφορία που έχουμε ότι υπήρχε ένας υπόγειος σιδηρόδρομος (μην περιμένετε κανένα μεγάλο σιδηρόδρομο, κάποια βαγόνια φορτοεκφόρτωσης ήταν) ο οποίος υπήρχε και σύνδεε το κοντινό λιμάνι (σήμερα ταρσανά) με τα εργοστάσια παραγωγής μακαρονιών, επεξεργασίας αλεύρων άλλα και σιδηρικών και πιθανώς έφτανε μέχρι τα εργοστάσια που βρίσκονται πιο πάνω εκεί που είναι το νοσοκομείο (Εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας και Σκαγιοποιείο)
Σχετικό άρθρο ΕΔΩ:
Η ιστορία του εργοστασίου υφαντουργίας Κρυστάλλη - Τσαγκαράκη (Μέρος Α, Β και Γ)
https://www.syrostoday.gr/news/139414-H-istoria-toy-ergostasioy-yfantoyrgias-Krystalli--Tsagkaraki-Meros-A.aspx
https://www.syrostoday.gr/news/139531-H-istoria-toy-ergostasioy-yfantoyrgias-Krystalli--Tsagkaraki-Meros-V.aspx
https://www.syrostoday.gr/news/139626-H-istoria-toy-ergostasioy-yfantoyrgias-Krystalli--Tsagkaraki-Meros-G.aspx
Αν και ως σήμερα δεν έχω καταφέρει να πάω στα υπόγεια αυτού του σημείου, σοβαρές μαρτυρίες παλιών συριανών με πληροφορούν άτι ΑΚΟΜΑ από κάτω υπάρχουν οι σήραγγες και οι σιδηροδρομικές γραμμές τους υπόγειου αυτού σιδηρόδρομου.
Άλλα και ως γνωστόν η Σύρος δεν ήταν καθόλου άσχετη με τον σιδηρόδρομο αφού παραλίγο να έχει σιδηροδρομική γραμμή κάτι που δυστυχώς λόγο κάποιων αρνητικών (οικονομικό- πολιτικών) συγκυρίων αυτό δεν έγινε τελικά.
Σχετικό άρθρο ΕΔΩ:
Η ιστορική συμφωνία η Σύρος να αποκτήσει σιδηροδρομική γραμμή Ερμούπολη-Χωριά που δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Εν κατακλείδι.
Το κτήριο αυτό σήμερα όπως σας έγραψα αγαπητοί μου αναγνώστες είναι πλήρες και απόλυτα λειτουργικό και κατοικήσιμο.
Οι σημερινοί ιδιοκτήτες είναι ένα νεαρό ζευγάρι εκλεπτυσμένων και μορφωμένων παιδιών με καταγωγή από σπουδαίες παλιές αρχοντικές οικογένειες.
Σήμερα ότι έχουν κάνει επί επισκευές ως αναπαλαιώσεις στο κτήριο αυτό είναι με δικά τους έξοδα και εργασία. Και τα έχουν καταφέρει τέλεια. Το παλιό αυτό αρχοντικό σήμερα στέκει υπερήφανο διατηρώντας την παλιά αίγλη και ομορφιά του σαν καινούριο.
Λειτουργεί ως ξενώνας πάντα με την ευγενική επιμέλεια του νέου ζεύγους ιδιοκτητών
Οι άνθρωποι που θα μείνουν σε αυτό το κτήριο θα ζήσουν την παλιά αρχοντιά, την ευγένεια, την πολιτιστική και αισθητική ανωτερότητα μια πόλης που δημιουργήθηκε από πλούσιους πρόσφυγες (Χιώτες ως επί το πλείστον) και έφτασε να είναι το οικονομικό, πολιτιστικό, εμπορικό, ναυτιλιακό άλλα και πολιτιστικό κέντρο της Νεώτερης Ελλάδος.
Ευχαριστώ τους ιδιοκτήτες του κηρίου για την εμπιστοσύνη τους να μπω και να φωτογραφήσω, να μάθω και να ακούσω την ιστορία του κτηρίου και να μπω στα άδυτα του.
Οι φωτογραφίες ανήκουν στους ιδιοκτήτες του κτηρίου και στην ομάδα του Syros Stories που επιμελήθηκε το άρθρο αυτό.
Φωτογραφίες: Βαγγέλης Παραμάνης – Μάρω Τσεκούρα
Συντάκτης, επιμέλεια κειμένου δημοσιογραφική προσαρμογή και επιμέλεια Παναγιώτης Κουλουμπής.
Syros Stories