Το άρθρο περιέχει ένα βίντεο που κάνεις ως σήμερα δεν έχει κάνει. Είναι μια περιήγηση στα δαιδαλώδη σοκάκια και καλντερίμια της Άνω Σύρο από την κορυφή της ως τους πρόποδες της Άνω Σύρου με την Ερμούπολη και καταγράφει με εικόνα και ήχο όλα τα στεγάδια καθώς και πρωτότυπες και άλλες γνωστές φωτογραφίες από τα στεγάδια της Άνω Σύρου
Αγαπημένοι μου αναγνώστες όπως σας είχα υποσχεθεί στο δεύτερο μέρος αυτού του αφιερώματος θα εξερευνήσουμε τις καμάρες, ή στεγάδια όπως τις λένε στην παραδοσιακή νησιώτικη γλώσσα της Άνω Σύρου. (Διαβάστε εδώ το Α' Μέρος)
Για τις ανάγκες αυτού του αφιερώματος χρειάστηκε να ανέβουμε και να κατεβούμε πάνω από 3 φορές τα 3.748 σκαλάκια της Άνω Σύρου με την κάμερα να μην τρέμει από την κούραση, στα γόνατα και το λαχάνιασμα, (δεν είμαστε και μικρά παιδιά … ) αλλά πιστέψτε με, αποζημιωθήκαμε με το παραπάνω με την ικανοποίηση ότι βρήκαμε όλα τα στεγάδια και το σπουδαιότερο είναι ακόμα ανέπαφα από τον χρόνο και τις διάφορες οικοδομικές «διαταραχές».
Καταλήξαμε πως το πρόβλημα της καταμέτρησης βρίσκεται περισσότερο στα σκαλάκια και αυτό γιατί αυτά βρίσκονται στο έδαφος το όποιο και σηκώνει όλες τις αναπροσαρμογές, σκαψίματα λόγο έργων ύδρευσης αγωγών κτλ. Τα στεγάδια δεν ενοχλούν και ούτε πειράζονται, αλλά αντίθετα προστατεύονται και τα προσέχουν με ευλάβεια να μην καταστραφούν.
Αν ρωτήσεις κάποιον σήμερα πόσα νομίζει ότι είναι τα στεγάδια της Άνω Σύρου πιθανώς θα σου απαντήσει μάλλον το ένα τρίτο (ίσως και λιγότερα) από όσα μετρήσαμε εμείς.
Σίγουρα όμως θα εντυπωσιαστείτε από το μεγάλο (που κάνεις δεν το περιμένει…) νούμερο των Στεγαδιών που βρίσκονται στην Άνω Σύρο.
Εμείς μετρήσαμε και περάσαμε κάτω από 27 στεγάδια.
Και δεν είναι καθόλου λίγα για ένα τόσο μικρό οικισμό όπως είναι η Άνω Σύρος.
Θα διαπιστώσετε όμως και τον λόγο που είναι τόσα πολλά αλλά και όταν θα δείτε το βίντεο θα μάθετε την ιστορία του κάθε ενός, το όνομα του, γιατί κάθε ένα από αυτά έχει το δικό του όνομα αλλά και παρατηρώντας φωτογραφίες ποσό όμορφα είναι.
Μόνο ένας άνθρωπος που έχει γεννηθεί εκεί πάνω στην Άνω Σύρο και έχει ζήσει τα περισσότερα χρόνια της ζωής του οπούς ο φίλος μου Επάνω-Συριανός Μάρκος Βουτσίνος μπορεί να θυμάται όχι μόνο που βρίσκονται αλλά και τον σωστό δρόμο που θα μας οδηγήσει σε αυτά χωρίς να ανεβοκατεβαίνουμε άσκοπα και κουραστικά τα δαιδαλώδη σοκάκια και καλντερίμια του πανέμορφου μεσαιωνικού οικισμού.
Έκανα μια έρευνα για να βρω σε ποιο άλλο σημείο βρίσκονται στεγάδια.
Λοιπόν στεγάδια βρίσκονται όπου υπάρχουν παλιοί οικισμοί. Από τα αρχαία χρόνια.
Είναι χαρακτηριστικό των παλιών οικισμών τα στεγάδια γιατί έκτος ότι εξυπηρετούν αμυντικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται και ως οικοδομικό βοήθημα ώστε να κτίζονται ενωμένα, η ακόμα και πάνω σε αυτά και γύρω από αυτά τα μικρά σπιτάκια των οικισμών που πολλές φορές θυμίζουν έτσι όπως είναι κολλημένα το ένα πάνω στο άλλο το παιχνίδι τζέγκα.
Έτσι λοιπόν στεγάδια βρίσκονται παντού σε όλη την Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο.
Στην Ελλάδα όπου υπάρχουν Βυζαντινοί και μεσαιωνικοί οικισμοί, αυτοί είναι γεμάτοι από στεγάδια πολλές φορές τόσα πολλά που νοιώθεις ότι περνάς μόνιμα κάτω από μια τεχνητή στοά και πάνω σου βρίσκεται μια πόλη η ένα χωριό.
Στις Κυκλάδες σχεδόν όλα σε όλες τι πόλεις και στα χωρία τους μπορεί να βρει κάνεις πανέμορφα στεγάδια.
Στα σκαλάκια στην Άνω Σύρο μπορεί να έχουμε τα περισσότερα (όσο και να έψαξα δεν βρήκα περισσότερα) αλλά όσον άφορα τα στεγάδια, όπως σας είπα… όλα τα χωριά και οι οικισμοί είναι γεμάτοι από αυτά. Είναι αναπόσπαστο και υποχρεωτικό οικοδομικό χαρακτηριστικό όπως είναι τα σοκάκια και τα καλντερίμια.
Ένα άλλο που θα πρέπει να εξηγήσουμε είναι η διάφορα στις έννοιες των λέξεων μεταξύ καμάρας και στεγάδι. Μπορεί να φαίνεται ότι είναι ίδιες αλλά στην πραγματικότητα είναι δυο τελείως διαφορετικές οικοδομικές έννοιες.
Η καμάρα ή οι καμάρες (Ετυμολογία: καμάρα = καμπή είναι η σκεπαστή κατασκευή σε σχήμα τόξου). ονομάζεται αλλιώς και «αψίδα» και είναι αρχιτεκτονική κατασκευή η οποία δημιουργεί άνοιγμα στον χώρο ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζει βάρος (π.χ. θύρα σε πέτρινο τοίχο). Οι αψίδες άρχισαν να εμφανίζονται στη δεύτερη χιλιετία π.χ. στην πλίθινη αρχιτεκτονική της Μεσοποταμίας. Η συστηματική χρήση τους ξεκίνησε από τους Ρωμαίους οι οποίοι ήταν οι πρώτοι που εφάρμοσαν την τεχνική αυτή σε ευρύ φάσμα οικοδομημάτων. (wikipedia)
Καμάρες είναι τα τόξα που σχηματίζονται στα γεφύρια, στα αρχαία υδραγωγεία κτλ.
Υπάρχουν και οι φυσικές καμάρες που είναι οι είσοδοι σε σπηλιές πχ.
Προσέξτε τώρα την διάφορα με το στεγάδι.
Το στεγάδι είναι αρχιτεκτονικό στοιχείο που δημιουργήθηκε λόγω των διαφορετικών συνθηκών και αναγκών που έχει να κάνει με την πρόσβαση σε κάποιο σπίτι από κάποιο δρόμο ή παράδρομο αλλά πολλές φορές αυτός ο δρόμος χρειάζεται να περνά από μέσα του.
Τότε συνήθως το στεγάδι παίρνει την ονομασία του σπιτιού η της περιοχής που βρίσκονται κοντά του.
Θα το διαβάσετε αυτό και θα το δείτε στην συνέχεια του αφιερώματος αυτού.
Στεγάδι, είναι ο στεγασμένος ημιυπαίθριος χώρος ανάμεσα στα σπίτια του οικισμού. Επίσης, στεγάδι στους δημόσιους χώρους ονομάζεται κάθε σκεπαστό πέρασμα στα δρομάκια. Πέρασμα για τους διαβάτες και υπαίθριος χώρος -βεράντα για τους ενοίκους του σπιτιού από πάνω.
Το στεγάδι δεν δημιουργούταν τυχαία. Ήξεραν που, πως και με τι κατεύθυνση θα το δημιουργήσουν ώστε να είναι λειτουργικό τους περισσότερους μήνες του χρόνου.
Πολλές φορές το έκτιζαν από την μεριά του νοτιά για να προφυλάσσει από τους κρύους βοριάδες Άλλες φορές ήταν κέντρο της καθημερινότητας όπου όπως θα διαβάσετε και θα δείτε στην συνέχεια όταν έβρεχε οι κάτοικοι προφυλασσόταν από την βροχή, τα παιδιά έπαιζαν με δροσιά ή αποφεύγοντας την βροχή και το κρύο στο να είναι εκτεθειμένα στις καιρικές συνθήκες. Ακόμα πιο έξυπνα χρησιμοποιούσαν κάποια στεγάδια για να κοιμούνται τους πολύ ζεστούς μήνες του καλοκαιριού κάθε ότι το ρεύμα που δημιουργούσαν είναι ένα φυσικό air-condition.
Τώρα λοιπόν που ξεκαθαρίσαμε τις διάφορες αυτές ας αρχίσουμε να περιπλανιόμαστε στα δαιδαλώδη σοκάκια και καλντερίμια της πανέμορφης Άνω Σύρου μας για να βρούμε και να καταγράψουμε τα Στεγάδια της.
Τα Στεγάδια της Άνω Σύρου που έχουν διατηρηθεί έως σήμερα βρίσκονται υπό την προστασία του ΥΠ.ΠΟ και είναι διασκορπισμένα σε όλο το οικιστικό σύνολο της Άνω Σύρου.
Κάποια από τα στεγάδια αυτά αποτελούσαν και συνεχίζουν να αποτελούν τις πύλες εισόδου του οικισμού.
Προσέξτε κάτι πολύ σημαντικό αγαπητοί μου αναγνώστες,
Τα στεγάδια της Άνω Σύρου αρχικά δημιουργήθηκαν για λόγους άμυνας των κάτοικων στους εχθρούς και αυτός και ΜΟΝΟ ΑΥΤΟΣ είναι ο πρωταρχικός του σκοπός της κατασκευής τους.
Η Σύρος λόγο του σημαντικού σημείου που βρίσκεται γεωγραφικά αποτελούσε πάντα σημείο επιδρομών πειρατών.
Πριν την δημιουργία της Ερμούπολης από τον μεσαίωνα και πιο πριν οι λίγοι κάτοικοι της Άνω Σύρου είχαν να αντιμετωπίσουν πολλούς αδίστακτους πειρατές.
Ο οικισμός της Άνω Σύρου στην ουσία ήταν Άνω Σύρου ήταν ένα «μεσαιωνικό κάστρο» που προστάτευε από τους πειρατές τους ανθρώπους που ζούσαν μέσα σε αυτόν.
Ο κίνδυνος των πειρατικών επιδρομών ήταν και ο κύριος λόγος που όλοι οι συνοικισμοί κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας και πριν, οικοδομήθηκαν σε σημεία απομακρυσμένα από τη θάλασσα και πάνω σε λόφους.
Η Άνω Σύρος ως κάστρο είχε τείχη που σήμερα δυστυχώς σχεδόν δεν υπάρχουν έκτος από μερικά μεμονωμένα κομμάτια.
Τα τείχη αυτά ονομάζονταν «μουράγιο» είχαν 8 πύλες με μεγάλες ξύλινες πόρτες ενισχυμένες με σίδερα: Υπήρχε η πύλη η οποία ονομαζόταν Η Πόρτα του Γυαλού από την οποία κατέβαιναν για το λιμάνι, η άλλη στη θέση Βορνά, βόρειο μέρος της πόλης στη θέση Βούργο ή Μπούργο, η γνωστή μας Πορτάρα, η Κατηφόρα, η πύλη στα Αλώνια, Επάνω και Κάτω Τέρμα, Σα μπαστιάς, Σκαλάκια.
Οι θύρες των τειχών την ημέρα έμεναν ανοικτές και έκλειναν μόλις βράδιαζε εκτός της λεγόμενης Πόρτας του Γυαλού η οποία έμενε ανοικτή μέχρι τις εννιά το βράδυ.
Την ώρα αυτή ο καστελλάνος της κοινότητας με έναν ειδικό ήχο που προέρχονταν από τις καμπάνες της εκκλησίας προειδοποιούσε για το κλείσιμο της πύλης.
Αν υπήρχε κίνδυνος πειρατικής επιδρομής οι καμπάνες κτυπούσαν και οι κάτοικοι έτρεχαν να κλείσουν τις πύλες ενώ παράλληλα εφοδιάζονταν με τα όπλα τους για να αποκρούσουν τον εχθρό.
Έχουμε πει ότι για την παρακολούθηση των πειρατικών επιδρομών οι νησιώτες είχαν και ένα άλλο σύστημα για να ειδοποιούνται για την εμφάνιση των πειρατών τις λεγόμενες φρυκτωρίες ή βίγλες. Δηλ, την καύση των φρυγάνων σε κατάλληλα σημεία του νησιού ώστε, τη μεν νύχτα οι φλόγες, την ημέρα ο καπνός, να γίνεται ορατός από το γειτονικό νησί. Όταν οι ειδικοί για τη φύλαξη των βιγλών οι λεγόμενοι βιγλατόροι έβλεπαν πειρατικό πλοίο να προσεγγίζει ή ειδοποιούνταν από βιγλατόρους άλλου νησιού για την εμφάνιση πειρατών αμέσως ειδοποιούσαν τον Επίτροπο ο οποίος λάμβανε όλες τις δυνατές προφυλάξεις.
Συνήθως οι πειρατές και οι κουρσάροι ήταν Φράγκοι η Μωαμεθανοί.
Κάτι που αξίζει να γνωρίζετε είναι ότι οι Φράγκοι πειρατές κατά κανόνα συμπεριφερόντουσαν στους Συριανούς με «κάποια» επιείκεια. Συνήθως αρκούνταν στη λήψη τροφίμων ή στη σύλληψη κάποιου Τούρκου που βρισκόταν στο νησί.
Η καταδίωξη κυρίως των Τούρκων δεν οφείλονταν μόνο στο πνεύμα μισαλλοδοξίας αλλά και στην αντίληψη ότι η σύλληψη Τούρκου Καδή ή Αγά θα έφερνε πλούσια λύτρα.
Οι φτωχοί Συριανοί δεν είχαν καμία άξια όσον άφορα τα λύτρα πέρα από το να τους πάρουν τίποτα τρόφιμα και κανένα ζώο .
Ο Abbe Della Rocca (Traite complet sur les abeilles …) αφηγείται πολλά περιστατικά με πρωταγωνιστές τους συριανούς που αντιμετώπισαν τις επιθέσεις των κουρσάρων, αλλά και ο Ανδρέας Δρακάκης στο βιβλίο του «Η Σύρος επί τουρκοκρατίας»
Η Άνω Σύρος είναι ο πρώτος οικισμός του νησιού, ο οποίος άρχισε να δημιουργείται τον 8ο αιώνα μ.Χ στον έναν από τους δύο φυσικούς λόφους που βρίσκονται πάνω από το λιμάνι της σημερινής Ερμούπολης. (τότε δεν υπήρχε απολύτως τίποτα εκεί που σήμερα βρίσκεται η Ερμούπολη)
Όπως έχω γράψει στο προηγούμενο άρθρο για τα σκαλάκια τα σπίτια, είναι χτισμένα με ένα τέτοιο τρόπο που το ένα ακουμπισμένο στο άλλο και σε επίπεδα, ώστε οι εξωτερικοί τοίχοι αυτών που βρίσκονται κάτω- κάτω, να αποτελούν οχύρωση για ολόκληρο τον οικισμό.
Ο πρώτος οργανωμένος οικισμός δημιουργήθηκε στις αρχές του 1200 από τους Βενετούς.
Μια ιστορική παρένθεση για αυτούς που διαβάζουν αυτά τα άρθρο και δεν γνωρίζουν την ιστορία της Σύρου είναι ότι οι ντόπιοι, που ήδη κατοικούσαν στην περιοχή, ασπάστηκαν τον καθολικισμό, αλλά διατήρησαν την ελληνική γλώσσα.
Όπως επίσης ότι στην Άνω Σύρο διατηρήθηκε μια μικρή ενορία των λίγων ορθοδόξων που υπήρχαν στο νησί και είναι η γνωστή ενορία του Αγίου Νικολάου «του Φτωχού». Το όνομα του ναού (φτωχός) είναι ότι οι ιερείς του ναού έκαναν μικρούς εράνους που μάζευαν τρόφιμα και αλλά αναγκαία και τα έδιναν στους φτωχούς. ΕΙΝΑΙ δε ΜΕΓΑ ΛΑΘΟΣ Η ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ως Πλούσιου σε σχέση με τον άγιο Νικόλαο τον φτωχό της Άνω Σύρου. ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ο ΠΛΟΥΣΙΟΣ δεν υπάρχει. Απλά ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ερμούπολης. Στους τρεισήμισι αιώνες που ακολούθησαν, η Σύρος γνώρισε ένα φεουδαρχικού τύπου σύστημα, και τον 15ο αιώνα, με το Δουκάτο του Αιγαίου έγινε προτεκτοράτο της Βενετίας, για να περάσει τελικά στα χέρια του Μπαρμπαρόσα και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1537.
Τέλος της ιστορικής παρένθεσης.
Έπρεπε λοιπόν αυτοί οι άνθρωποι, με κάποιο τρόπο να δημιουργήσουν έξω αλλά και μέσα στον οικισμό τους κάποια αμυντικά έργα.
Ένα από αυτά και ένα από τα σημαντικότερα ήταν τα Στεγάδια.
Δημιουργούνται σαν προέκταση ή συνένωση των σπιτιών πετυχαίνεται να μικρύνουν ακόμη το ήδη μικρής διαμέτρου σοκάκι και παράλληλα δίνουν την αίσθηση λαβυρίνθου ή κώνου, με σκοπό να αυξάνουν την αίσθηση του αγνώστου στο τι υπάρχει στην άλλη πλευρά.
Ένα άλλο «κόλπο» των στεγαδιών της Άνω Σύριου είναι ότι συχνά οδηγούν σε αδιέξοδο η σε κάποιο τοίχο μια αίσθηση σύγχυσης εγκλωβισμού και αποπροσανατολισμού.
Άλλες φορές υπάρχουν μικρά παράθυρα στο πάνω μέρος για δίνοντας την ευκαιρία στους κατοίκους να αμυνθούν.
Ένας άλλο οικοδομικό χαρακτηριστικό των στεγαδιών της Άνω Σύρου είναι το χαμηλό ύψος τους.
Αυτό είναι ακόμα ένα πανέξυπνο αμυντικό κόλπο.
Φανταστείτε τον πάνοπλο άγριο έφιππο εχθρό! Λοιπόν πάνω στο άλογο δεν μπορεί να συνεχίσει μέσα στο στεγάδι. Αναγκαστικά κατεβαίνει από το άλογο αφού δεν χωρεί να περάσει από το χαμηλό και στενό αυτό σημείο και συνεχίζει πεζός με αποτέλεσμα να γίνεται πιο «εύκολος» που σε συνδυασμό με τα όσα σας λέω πιο πάνω να καθίσταται πιο εύκολος στους αμυνομένους Απάνω Συριανούς.
Ποιος να τα θυμάται όλα αυτά τα υπέροχα σήμερα;
Τα στεγάδια σήμερα έχουν μια άλλου είδους χρησιμότητα αλλά παρ όλα αυτά συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να προκαλούν την περιέργεια του τι υπάρχει στην είσοδο η στην έξοδο τους.
Παράλληλα και ενώ περιπλανόμαστε στα δαιδαλώδη σοκάκια και καλντερίμια της Άνω Σύρου ψάχνοντας τα στεγάδια δεν παραλείπαμε να μπαίνουμε στις πανέμορφες Καθολικές Εκκλήσεις της Άνω Σύρου και να καταγράφουμε τις ξεχωριστές εξωτερικές και εσωτερικές ομορφιές τους.
Για τις εκκλησιές της Άνω Σύρου έχουμε ήδη δημοσιεύσει ένα σχετικό άρθρο …
«Οι εκκλησιές, οι ναοί, τα εκκλησάκια, τα ξωκλήσια και τα παρεκκλήσια, καθολικά και ορθόδοξα της Σύρου
Ένα μεγάλο αφιέρωμα. Α' Μέρος - Άνω Σύρος»
… το οποίο μπορείτε να το διαβάσετε ΕΔΩ:
αλλά και να παρατηρούμε άλλες ομορφιές και αξιοθέατα
και «έξυπνα» η χιουμοριστικά που οι κάτοικοι της Άνω Σύρου έχουν έξω από τις οικίες τους
Η πορεία μας για να δούμε ΟΛΑ ΤΑ ΣΤΕΓΑΔΙΑ Ξεκίνησε από την πάνω Πύλη της Άνω Σύρου και αυτό γιατί έτσι θα είχαμε μια περίπου καθοδική πορεία, αν και αυτό σχεδόν ποτέ δεν ίσχυε αφού χρειαζόταν πολλές φορές η να γυρίσουμε πίσω η να ανέβουμε από αλλά σκαλάκια γ8ια να βρούμε το επόμενο Στεγάδι.
όπως και να έχει το πράγμα κατέληξε στους πρόποδες της Άνω Σύρου στο ύψος του Αγίου Σεβαστιανού όπου εκεί ήταν και το τελευταίο Στεγάδι.
Πολύτιμη πηγή μας ο φίλος μου και παλιός συνάδελφος Μάρκος Βουτσίνος και ο μόνιμος συνεργάτης μου στην κάμερα Βαγγέλης Παραμάνης.
ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ
Το πιο γνωστό στεγάδι της Άνω Σύρου είναι και η πιο γνωστή είσοδος για τον οικισμό.
Εδώ βρίσκεται και η θυρεός της Άνω Σύρου και επίσης αναρτημένη η πινακίδα που αναφέρει πως ο τότε Δήμος Άνω Σύρου είναι αδελφοποιημένος με την Γαλλική πόλη Grillon, μία σχέση που ξεκίνησε το 1994 και διατηρείται ακμαία και ζωντανή μέχρι και σήμερα.
ΠΡΟΣΟΧΗ: και από την μεριά του Μάρκου Βουτσίνου αλλά και από βοήθειες που ζητούσαμε από τους φιλόξενους Επάνω Συριανούς και από ότι θυμόμαστε και εμείς από τα παιδικά μας χρόνια (εγώ τα σχολικά μου χρόνια του δημοτικού τα έκανα στους Φρερ και έτσι συχνά ανεβοκατέβαινα στην Άνω Σύρο έχοντας και πολλούς φίλους από την Άνω Σύρο) υπολογίζουμε ότι στο αφιέρωμα αυτό τα έχουμε συμπεριλάβει όλα.
Τώρα αν έχουμε ξεχάσεις η μας διέφυγε κανένα …. Για αυτό ήσαστε εκεί αναγνώστες και αναγνώστριες για νος μας το υποδείξετε.
Εδώ τελειώνει το ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ ΣΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΑΝΩ ΣΥΡΟ μας.
Ευχαριστώ θερμά τον Μάρκο Βουτσίνο για την ευγενική του καλή θέληση να μας δείξει τα στεγάδια που γνωρίζει πολύ καλά από τα παιδικά του χρόνια.
Ευχαριστώ για μια ακόμα φορά τον σύνεργα και καμεραμάν Βαγγέλη Παραμάνη που είναι πάντα δίπλα μου σε όλα τα άρθρο που χρειάζομαι φωτογραφίες και κάμερα.
Οι φωτογραφίες του άρθρου αυτού είναι δίκες μου και κάποιες από αυτές από το Ιντερνέτ.
Στο επόμενο τρίτο μέρος σας περιμένει μια έκπληξη την οποία ΕΛΑΧΙΣΤΟΙ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ και έχει σχέση με ένα μικρό πανέμορφο Στεγάδι της Άνω Σύρου και μια άγνωστη Εκκλησούλα.
Υπομονή ως την επόμενη δημοσίευση.
Εγώ οι Συνεργάτες μου και το SyrosToday σας ευχαριστούμε θερμά για την αναγνωσιμότητα σας, για την υποστήριξη και την αγάπη σας στο ανιδιοτελή έργο που προσφέρουμε με σεβασμό στην ιστορία, την παράδοση και τον πολιτισμό του νησιού μας.
Παναγιώτης Κουλουμπής
Syros Stories
