Το 1888 στην Ούμπρια της Ιταλίας κατασκευάζεται ένα εκκλησιαστικό όργανο. Δωρίζεται από τον πάπα Λέοντα ΧΙΙΙ (1810-1903) στον τότε νεόδμητο Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Διονυσίου Αθηνών. Το 1951 μεταφέρεται στη Σύρο.
Από τότε το εκκλησιαστικό όργανο του οίκου Zeno Fedeli με τη νεογοτθικού ρυθμού ξυλόγλυπτη πρόσοψη –την ωραιότερη ανάμεσα σε όλα τα όργανα που υπάρχουν στη χώρα μας– βρίσκεται στο υπερώο της εισόδου του Καθεδρικού Ναού Αγίου Γεωργίου της Άνω Σύρου.
Για πολλά χρόνια εξυπηρέτησε τις ανάγκες του ναού και των λατρευτικών τελετών της καθολικής κοινότητας. Όμως σταδιακά τα μηχανικά προβλήματα της ηλικίας του και η έλλειψη Ελλήνων τεχνικών για τη συντήρηση και το χόρδισμά του το κατέστησαν ένα ξεχασμένο, παροπλισμένο κειμήλιο, καταδικασμένο στη σιωπή και την αφάνεια.
Μέχρι που ο νεοχειροτονηθείς τότε καθολικός επίσκοπος Σύρου, σεβ. π. Πέτρος Στεφάνου, αποφάσισε να το επαναφέρει στη ζωή. Χρηματοδότησε μια πρώτη, βασική επισκευή του από Ιταλό τεχνικό. Έτσι το ιστορικό εκκλησιαστικό όργανο ήχησε ξανά το 2016 σε μια πανηγυρική συναυλία.
Τότε ήταν που με μια μικρή ομάδα δημιουργήσαμε το Διεθνές Φεστιβάλ Εκκλησιαστικού Οργάνου ΑΝΩ. Σκοπός μας ήταν η ανάδειξη του εκκλησιαστικού οργάνου και παράλληλα η αναζωογόνηση του μεσαιωνικού οικισμού της Άνω Σύρου. Εκείνη την εποχή όδευε προς ερήμωση κυρίως λόγω των δυσκολιών πρόσβασης και της χαμηλής επισκεψιμότητας.
Με συστηματική δουλειά –και με τη στήριξη της Καθολικής Επισκοπής Σύρου και του Συνδέσμου Ελλήνων Καθολικών Σύρου– καταφέραμε να κάνουμε χρόνο με τον χρόνο το φεστιβάλ μας όλο και πιο γνωστό. Εκεί κάπου ήρθε και η σημαντική δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Αυτή μας επέτρεψε να καλέσουμε ειδικό συνεργείο τεχνικών από την Ιταλία για μια ολοκληρωμένη και αναζωογονητική αποκατάσταση του εκκλησιαστικού οργάνου.
Γνωρίζοντας πως το εκκλησιαστικό όργανο –παρότι λόγω των υπερφυσικών δυνατοτήτων του χαρακτηρίζεται «βασιλιάς των οργάνων»– δεν είναι τόσο γνωστό στη χώρα μας, προσπαθήσαμε το καλλιτεχνικό μας πρόγραμμα να προσελκύει το ενδιαφέρον όσο το δυνατόν μεγαλύτερου και μη μυημένου κοινού. Πιστεύουμε δε πως το καταφέραμε, καθώς στις περισσότερες συναυλίες τα καθίσματα του ναού δεν επαρκούν για τον κόσμο που θέλει να παρακολουθήσει.
Γι’ αυτό τον λόγο, αλλά και για την προβολή του φεστιβάλ και της Άνω Σύρου εκτός Ελλάδας, διατηρήσαμε το live-streaming όλων των συναυλιών, κάτι που ξεκινήσαμε την περίοδο της πανδημίας, πετυχαίνοντας να κρατήσουμε ζωντανό τον θεσμό.
Φέτος με μια δυνατή ομάδα που ξεπερνά τα τριάντα άτομα και με τον Συριανό μαέστρο, πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή της ΚΟΑ, Στέφανο Τσιαλή στην καλλιτεχνική διεύθυνση διοργανώνουμε το Φεστιβάλ ΑΝΩ για όγδοη συνεχόμενη χρονιά.
Καμαρώνω για όσα καταφέραμε έως εδώ και συνεχίζω να προσπαθώ ώστε να πάμε το νησί μας, με την τόσο πλούσια πολιτιστική κληρονομιά του, ακόμη πιο ΑΝΩ!
To Διεθνές Φεστιβάλ Εκκλησιαστικού Οργάνου ΑΝΩ διοργανώνεται στις 19-25.08.2024 στην Άνω Σύρο.