ΠΑΝΤΑ ΞΕΝΟΙ
Η έκθεση «ΠΑΝΤΑ ΞΕΝΟΙ» εμβαθύνει στις εμπειρίες του εκτοπισμού, της ταυτότητας και του ανήκειν, διερευνώντας πώς η έννοια του «ξένου» υπερβαίνει τα γεωγραφικά σύνορα και τις ατομικές ιστορίες. Με έργα του Amartey Golding και μια επιλογή από γλύπτες Shona της Ζιμπάμπουε, η έκθεση συγκεντρώνει διαφορετικές φωνές και πρακτικές, οι οποίες εξετάζουν την πολυπλοκότητα του να ανήκει κανείς, αλλά ταυτόχρονα να βρίσκεται έξω από τα πολιτιστικά και κοινωνικά τοπία στα οποία ζει. Σε ένα ελληνικό πλαίσιο, όπου η έννοια του ξένου φέρει βαθιά πολιτιστική και ιστορική σημασία, η έκθεση αγγίζει τις αρχαίες και σύγχρονες εντάσεις μεταξύ φιλοξενίας και αποκλεισμού.
Η τέχνη του Amartey Golding περιηγείται στις αντιφάσεις της ταυτότητας και του ανήκειν, αμφισβητώντας τα όρια μεταξύ του εαυτού και του άλλου και θέτοντας υπό εξέταση τις δομές που καθορίζουν ποιος θεωρείται ξένος. Παράλληλα, οι γλύπτες Shona – David White, Leonard Sezhendo, Edison Seda, Garrison Machinjili και Boet Nyariri – εξερευνούν τις ταυτότητές τους μέσα στο διαρκώς εξελισσόμενο τοπίο της τέχνης της Ζιμπάμπουε. Τα γλυπτά τους εκφράζουν τη βαθιά σύνδεση των ανθρώπων της Shona με τη γη τους, ενώ παράλληλα αλληλεπιδρούν με τις παγκόσμιες καλλιτεχνικές πρακτικές. Το έργο τους εξετάζει την ξενικότητα της παράδοσης σε έναν ταχύτατα παγκοσμιοποιούμενο κόσμο, όπου η πολιτιστική διατήρηση και η σύγχρονη έκφραση καλούνται να συνυπάρξουν.
Η έκθεση προσκαλεί το κοινό να αναλογιστεί την οικουμενικότητα της ξενιτιάς, όχι ως κατάσταση αποκλεισμού, αλλά ως κοινή ανθρώπινη εμπειρία. Μας προτρέπει να εξετάσουμε πώς οι αντιλήψεις μας για τον εαυτό και τους άλλους διαμορφώνονται από πολιτιστικές, ιστορικές και προσωπικές αφηγήσεις, ενθαρρύνοντάς μας να νιώσουμε ενσυναίσθηση, κατανοώντας ότι όλοι, με κάποιο τρόπο, βρισκόμαστε σε έναν χώρο ανάμεσα στο ανήκειν και την αποξένωση.
Συγκεντρώνοντας αυτούς τους καλλιτέχνες, η Ungramme Gallery δημιουργεί έναν διάλογο που είναι ταυτόχρονα οικείος και εκτενής, ζητώντας μας να επανεξετάσουμε τι σημαίνει να είσαι ξένος σε έναν κόσμο που αλλάζει διαρκώς κάτω από τα πόδια μας.
Ο AMARTEY GOLDING (γεν. 1988 στο Λονδίνο) είναι εικαστικός που μεγάλωσε ως Ρασταφαριανός με Αγγλοσκωτσέζα μητέρα, Γκανέζο πατέρα και Τζαμαϊκανό πατριό. Απόφοιτος του Central Saint Martins έχει εκθέσει με επιτυχία τη δουλειά του στο Ντουμπάι, στη Γερμανία, στον Καναδά και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Το έργο του Amarteys ερευνά πώς οι αντιφατικές ιδέες συνυπάρχουν μέσα στο άτομο. Αγνοεί τα όρια μεταξύ ζωής και θανάτου, κακόβουλου και καλοπροαίρετου, και επιχειρεί να διερευνήσει τις παράλληλες αλήθειες της ζωής. Αμφιλεγόμενος και ανατρεπτικός, χρησιμοποιεί θέματα όπως ο σεξισμός, ο ρατσισμός και η μισαλλοδοξία για να τοποθετήσει τον εαυτό του στα δύο άκρα ως καταπιεστής και καταπιεσμένος, εξερευνώντας την αδυναμία του ατόμου να αποφύγει την ευθύνη ή την απολογία.
Στο σύνολο αυτού του έργου του χρησιμοποιεί τη χαρακτική, τη φωτογραφία και την συνήθη, για τον ίδιο, χρήση του μαύρου κάρβουνου σε ακατέργαστο καμβά. Απλές, μονολιθικές συνθέσεις, οι οποίες κυριάρχησαν στα έργα του μεταξύ 2010 και 2012, δημιουργούν άκαμπτα και δραματικά έργα.
τα τελευταία χρόνια ο Amartey έχει απομακρυνθεί από τη δημιουργία δισδιάστατων εικαστικών έργων και ασχολείται με την παραγωγή ταινιών μικρού μήκους, με κυριότερες από αυτές τις:
- Chainmail - 2016, το οποίο επαινέθηκε ως «το έργο που πρέπει
να δεις στην Έκθεση Τέχνης του Λονδίνου εκείνη τη χρονιά»
- Over my Black Body - 2019 μια ομαδική έκθεση στο Μόντρεαλ
- Bring Me to Heal - 2021 στο Μουσείο Victoria & Albert στο Λονδίνο
- Britannia - 2023, στο Μουσείο Norwich Castle
- In the Comfort of Embers - 2023, στο Power Plant, Τορόντο
Whose Anthem is it Anyway - 2024 περιοδεία κωμωδίας και μουσικής
ΜΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΉ ΣΤΗ ΓΛΥΠΤΙΚΉ SHONA
Η ιστορία της Ζιμπάμπουε και οι γλύπτες της είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Στη Shona η λέξη «Ζιμπάμπουε» μεταφράζεται ως «σπίτι της πέτρας» και προέρχεται από μια αρχαία αυτοκρατορία που άκμασε στη χώρα από τον 11ο έως τον 15ο αιώνα. Η Shona είναι η κυρίαρχη φυλή στη Ζιμπάμπουε, καθώς και το όνομα της γλώσσας.
Η γλυπτική Shona ως μορφή τέχνης εμφανίστηκε στη Ζιμπάμπουε μόλις τη δεκαετία του 1960, όταν η πρώτη γενιά γλυπτών άρχισε να πειραματίζεται με την τοπική πέτρα. Αυτό το καλλιτεχνικό κίνημα δεν κυριαρχείται από ένα συγκεκριμένο στυλ, αλλά από πολλές διαφορετικές αισθητικές και προοπτικές ανάλογα με τον καλλιτέχνη και το είδος της πέτρας, με την πιο συχνή να ανήκει στη γεωλογική οικογένεια του Serpentinite. Πρόκειται για ιζηματογενές πέτρωμα, αρχικά εναποθετημένο σε αμμώδη θαλάσσιο πυθμένα.
Τα γλυπτά αντανακλούν τη στενή σχέση των Shona με τη φύση και την πεποίθηση ότι τίποτα από όσα υπάρχουν στη φύση δεν είναι άψυχο. Η ισχυρή πνευματική και πολιτιστική τους σχέση με τη γη και ο σεβασμός προς τον φυσικό κόσμο υπαγορεύουν την αισθητική γλώσσα των γλυπτών τους. Χρησιμοποιούν αφηρημένες μορφές και ποικίλα θέματα που απεικονίζουν την ανθρώπινη εμπειρία, την πνευματικότητα και τη φύση, ως μέσα σύνδεσης με τους προγόνους τους και έκφρασης της πολιτιστικής τους ταυτότητας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Πικάσο επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τα αφρικανικά γλυπτά και τις μάσκες, τα οποία μελέτησε στις αρχές της δεκαετίας του 1900.
Τα γλυπτά Shona βρίσκονται σε γκαλερί, μουσεία και δημόσιους χώρους σε όλο τον κόσμο, και εκτιμώνται για την ιδιαίτερη αισθητική και την πολιτιστική τους αξία. Τα γλυπτά συνεχίζουν να εξελίσσονται, με τους καλλιτέχνες να ενσωματώνουν σύγχρονες επιρροές, παραμένοντας παράλληλα πιστοί στις ρίζες τους. Χρησιμεύουν τόσο ως πηγή εισοδήματος όσο και ως μέσο πολιτιστικής διατήρησης, επιτρέποντας σε ένα μέρος της κοινότητας Shona να διατηρήσουν την κληρονομιά τους και να στηρίξουν τις οικογένειές τους.
Ο DAVID WHITE (γεν. 1987) είναι ένας από τους ανερχόμενους γλύπτες της Ζιμπάμπουε. Πήγε σχολείο σε ένα βορειοανατολικό αγροτικό σπίτι, μια περιοχή πλούσια σε πέτρα Serpentine. Σε νεαρή ηλικία έμαθε να σμιλεύει παρατηρώντας άλλους στην τοπική κοινότητα, αναπτύσσοντας το δικό του στυλ που αφορά τη γυναικεία μορφή και θηλυκότητα, με μαλλιά σχολαστικά σκαλισμένα σε μοναδικά σχήματα που απαιτούν δεξιότητα, υπομονή και συγκέντρωση. Τη δεδομένη στιγμή εργάζεται στο Harare εργαστήριο του παγκοσμίου φήμης γλύπτη Dominic Benhura.
Ο LEONARD SEZHENDO (γεν. 1984) ζει και εργάζεται σε μια αγροτική περιοχή έξω από την πόλη Harare, όπου έχει αναπτύξει το δικό του μοναδικό στυλ, αντιστεκόμενος στις επιρροές άλλων τοπικών γλυπτών. Τα γλυπτά του είναι εξ ολοκλήρου σκαλισμένα στο χέρι. Τα έργα του μιλούν για τη θεμελιώδη ανθρώπινη εμπειρία που σχετίζεται με την οικογένεια. Η ζεστασιά, η αγάπη και η παιχνιδιάρικη διάθεση μεταδίδονται με έναν βαθιά απλό και άμεσο τρόπο που είναι ταυτόχρονα σπάνιος και αναζωογονητικός.
Ο EDISON SEDA (γεν. 1977) στην κοιλάδα Ζαμβέζη στη Ζιμπάμπουε. Τα γλυπτά του είναι εμπνευσμένα από τα ζώα, δέντρα, πουλιά και τους ανθρώπους της περιοχής. Όμορφοι αφηρημένοι ελέφαντες, κεφάλια ζώων και παρατηρητές των άστρων σε ομάδες ή μεμονωμένοι αποτελούν τα πιο πρόσφατα έργα του. Από την αρχή της καριέρας του, το 1993, έχει τη βάση του στο Harare και πιο πρόσφατα στο εργαστήριο του Dominic Benhura. Υπό την καθοδήγηση του Dominic η γλυπτική του έχει γίνει μοναδική με καλά εκτελεσμένες και απλές γραμμές.
Ο GARRISON MACHINJILI (γεν. 1966) στο Harare ασχολείται πλήρως με τα γλυπτά του στο στούντιο. Έμαθε τις δεξιότητές του ως βοηθός του διάσημου γλύπτη της Ζιμπάμπουε Tapfuma Gutsa το 1980. Ο Garrison επικεντρώνεται αποκλειστικά στον γυναικείο κορμό σε διάφορους τύπους πέτρας, μερικοί εκ των οποίων ξεπερνούν τα 3 μέτρα σε ύψος απεικονίζοντας μια ισχυρή αίσθηση αυτοπεποίθησης στα έργα του. Τα γλυπτά του Garrison έχουν εκτεθεί και συλλεχθεί παγκοσμίως, θεωρείται ένας από τους πιο περιζήτητους ώριμους γλύπτες της Ζιμπάμπουε.
Ο BOET NYARIRI (γεν. 1977) είναι ένας νέος ανερχόμενος καλλιτέχνης από το Mhondoro της Ζιμπάμπουε. Τα γλυπτά του έχουν ένα ξεχωριστό και μοναδικό στυλ. Είναι εμπνευσμένα από γυναίκες και παιδιά με υφάσματα με υφή και σχέδια σκαλισμένα στην πέτρα, αντιπροσωπεύοντας ρούχα με ιδιαίτερη αίσθηση της αισθητικής και της ισορροπίας. Όπως συμβαίνει με τους περισσότερους νέους καλλιτέχνες, τα έργα του είναι σχετικά μικρής κλίμακας. Ο ίδιος χτίζει την αυτοπεποίθησή του και τον προϋπολογισμό του για να τολμήσει μεγαλύτερα έργα που σίγουρα θα κάνουν την εμφάνιση τους στο μέλλον. Εκθέτοντας τα έργα του σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, έχει κερδίσει αρκετά εθνικά βραβεία και εργάζεται με πλήρη απασχόληση στο εργαστήριο του Dominic.
