Πριν από έναν χρόνο, κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, περισσότερες από 80 χώρες υπέγραψαν τη συνθήκη για τους Ωκεανούς με μεγαλόστομες εξαγγελίες και αντίστοιχες υποσχέσεις. Ωστόσο, έναν χρόνο αργότερα, μόνο οκτώ χώρες έχουν ολοκληρώσει τη διαδικασία επικύρωσης[1], πολύ μακριά από τις 60 επικυρώσεις που απαιτούνται για να τεθεί σε ισχύ η Συνθήκη.
Κάθε χρόνος που περνά φέρνει τρομακτικά νέα στοιχεία για την κατάσταση των ωκεανών. Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, οι επιστήμονες αποκάλυψαν ότι η βιωσιμότητα πολλών αλιευμάτων ήταν υπερεκτιμημένη, καθώς πολλά είδη που υπεραλιεύονται βρέθηκαν να βρίσκονται σε πολύ χειρότερη κατάσταση από ό,τι είχε αναφερθεί προηγουμένως[2].
Η Greenpeace παγκοσμίως προτρέπει τις χώρες να επικυρώσουν τη συνθήκη το συντομότερο δυνατό, έτσι ώστε να εφαρμοστούν άμεσα τα προβλεπόμενα μέτρα θαλάσσιας προστασίας. Οι ειδικοί φοβούνται ότι εάν η συνθήκη ακολουθήσει την απογοητευτική τροχιά προηγούμενων παραδειγμάτων πολυμερών περιβαλλοντικών συμφωνιών με παρόμοια διεθνή εμβέλεια, θα τεθεί σε ισχύ το νωρίτερο το 2031, όταν οι επιστήμονες λένε ότι πρέπει να προστατεύσουμε το 30% του ωκεανού ΜΕΧΡΙ το 2030[3].
Αυτή η έλλειψη προτεραιότητας και αίσθησης του επείγοντος υπονομεύει τις εξαγγελίες των κυβερνήσεων για την προστασία των ωκεανών, παρόλο που οι ίδιες αυτές κυβερνήσεις συμφώνησαν σε αυτόν τον στόχο 30?30 τον Δεκέμβριο του 2022 στη Σύμβαση για τη Βιοποικιλότητα (CBD) COP15.
Το ελληνικό γραφείο της Greenpeace καλεί τον Έλληνα πρωθυπουργό να προχωρήσει στη διαδικασία επικύρωσης της συνθήκης το συντομότερο δυνατό, όπως δεσμεύτηκε ότι θα κάνει κατά το Our Oceans Conference του περασμένου Απριλίου. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο: η Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς πρέπει να επικυρωθεί από τη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς που θα πραγματοποιηθεί στη Νίκαια της Γαλλίας τον Ιούνιο του 2025, έτσι ώστε να ξεκινήσει η σκληρή δουλειά για τη δημιουργία θαλάσσιων καταφυγίων.
“Η Ανοιχτή Θάλασσα φιλοξενεί εκατομμύρια είδη και οικοσυστήματα, αλλά λιγότερο από το 1% προστατεύεται πλήρως. Δέχονται αυξανόμενη πίεση από μια σειρά απειλών, συμπεριλαμβανομένης της βιομηχανικής αλιείας, της ρύπανσης και της αναδυόμενης βιομηχανίας εξόρυξης βαθέων υδάτων”, υπενθυμίζει ο Αντώνης Μπούγιας, υπεύθυνος για την εκστρατεία για τους Ωκεανούς του Ελληνικού γραφείου της Greenpeace. Οι ωκεανοί μας εξαντλούνται - η εποχή της καταστροφής των ωκεανών πρέπει να τελειώσει, αλλά για να προστατεύσουμε το 30% των ωκεανών μέχρι το 2030, πρέπει να προστατεύουμε περισσότερα από 11 εκατομμύρια km² ωκεανού κάθε χρόνο.[2]
Αντίστοιχα, στην Ελλάδα, είναι αδήριτη ανάγκη να προχωρήσουν άμεσα οι διαδικασίες για τη θέσπιση των Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών τις οποίες ανακοίνωσε η κυβέρνηση στο πρόσφατο Our Oceans Conference που πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας, και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες που θα οδηγήσουν στην προστασία του 30% των Ελληνικών θαλασσών μέχρι το 2030.
Η Συνθήκη του ΟΗΕ για τον Ωκεανό είναι η πιο σημαντική πολυμερής περιβαλλοντική συμφωνία από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα του 2015. Μόλις επικυρωθεί και τεθεί σε ισχύ, η Συνθήκη θα συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση της υγείας και της ανθεκτικότητας του ωκεανού.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Αντώνης Μπούγιας, υπεύθυνος εκστρατείας για τους ωκεανούς, ελληνικό γραφείο
Greenpeace, abougias@greenpeace.org, 6983 599231
Σημειώσεις προς τους συντάκτες:
[1] Παλάου, Χιλή, Μπελίζ, Σεϋχέλλες, Μονακό, Μαυρίκιος, Ομόσπονδα κράτη της Μικρονησίας, Κούβα.
Το γραφείο της Greenpeace στον Ην. Βασίλειο δημιούργησε έναν διαδραστικό χάρτη όπου μπορεί να παρακολουθείται η επικύρωση της συνθήκης, μαζί με απειλές στους ωκεανούς: https://maps.greenpeace.org/maps/gpuk/30x30/
[2] Βλέπε "Μοντέλα αξιολόγησης αποθεμάτων υπερεκτιμούν τη βιωσιμότητα της παγκόσμιας αλιείας" (2024) https://www.science.org/doi/10.1126/science.adl6282
[3] «Από το 1970, 27 ΜΕΑ [πολυμερείς περιβαλλοντικές συμφωνίες] με παρόμοιο διεθνές πεδίο εφαρμογής με τη Συμφωνία BBNJ χρειάστηκαν κατά μέσο όρο 1.678 ημέρες για να περάσουν από το άνοιγμα για την υπογραφή στην έναρξη ισχύος, ενώ οι πέντε ΜΕΑ επικεντρώθηκαν ειδικά σε ζητήματα των ωκεανών - MARPOL, CCAMLR, UNCLOS, UNFSA και PSMA - χρειάστηκαν κατά μέσο όρο 2.688 ημέρες. Εάν η Συμφωνία BBNJ ακολουθήσει οποιαδήποτε από αυτές τις τροχιές, θα τεθεί σε ισχύ τον Απρίλιο του 2028 ή τον Ιανουάριο του 2031, αντίστοιχα. Για παράδειγμα, 115 κράτη υπέγραψαν τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) την ημέρα που άνοιξε για υπογραφή, αλλά στη συνέχεια χρειάστηκαν 12 χρόνια για να τεθεί σε ισχύ. Δείτε "Πότε θα αποφέρει αποτελέσματα η Συμφωνία BBNJ;" (2024) https://www.nature.com/articles/s44183-024-00058-6
Όλες οι κυβερνήσεις συμφώνησαν να προστατεύσουν τουλάχιστον το 30% των ωκεανών του κόσμου μέχρι το 2030 βάσει της Σύμβασης για τη Βιοποικιλότητα (CBD) το 2022.
Εάν η συνθήκη BBNJ επικυρώνεται από μόνο 8 χώρες κάθε χρόνο, όπως συνέβη το περασμένο έτος, οι 60 επικυρώσεις θα επιτευχθούν το 2031.