Το Ισραήλ είναι αυτή τη στιγμή ο αδιαμφισβήτητος ευνοημένος από τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, τις οποίες άλλωστε καθόρισε.
Ο μεγάλος αντίπαλός του, το Ιράν, έχει υποστεί συντριπτική, στρατηγικού χαρακτήρα, ήττα και όσοι συνιστούσαν απειλή για την ασφάλεια του Ισραήλ είναι σε σημαντικό βαθμό προσώρας εξουδετερωμένοι.
Ωστόσο, παρά την ανατροπή του καθεστώτος Aσαντ, στενού εταίρου της Τεχεράνης, στην υπό διαμόρφωση περιφερειακή αρχιτεκτονική πρωταγωνιστικό ρόλο επιχειρεί να αναπτύξει η Τουρκία.
Η τελευταία δεν κρύβει τις αναθεωρητικές της τάσεις, οι οποίες βρίσκονται στον πυρήνα τόσο της νεοοθωμανικής αντίληψης της ηγεσίας της όσο και ορισμένων εκφραστών του κεμαλικού εθνικισμού, όπως ο Μπαχτσελί.
Συνεχείς δε δηλώσεις για απελευθέρωση της Ιερουσαλήμ, από τα πλέον υπεύθυνα χείλη του προέδρου Ερντογάν, του γιου του, αλλά και του κυβερνητικού του εταίρου, δεν πρέπει να αποδοθούν μόνο στις εγχώριες δυναμικές και στην ανάγκη του πρώτου να προσεταιριστεί και τα πιο ακραία στρώματα της τουρκικής κοινωνίας στην προσπάθειά του να αλλάξει το σύνταγμα και τους εγχώριους συσχετισμούς, αλλά πρωτίστως απηχούν την άποψη της Aγκυρας για τη θέση της στη Μέση Ανατολή.
Πώς το Ισραήλ έχει αλλάξει τον χάρτη
Στην προσπάθεια καθιέρωσής της ως κυρίαρχης δύναμης και εκφραστή, όπως και προστάτη, του Ισλάμ, αφενός στοχοποιεί και δαιμονοποιεί το Ισραήλ, αφετέρου αυτοπροσδιορίζεται ως υπερασπιστής των δικαιωμάτων των μουσουλμάνων και δη των Παλαιστινίων.
Εξάλλου, για την Aγκυρα ούτε η Χαμάς ούτε η Χεζμπολάχ νοούνται τρομοκρατικές ομάδες, αντιθέτως συχνά αποθεώνονται από τον πρόεδρο Ερντογάν – και ως προς την πρώτη προσφέρεται καταφύγιο στα στελέχη της και διπλωματική στήριξη στις επιλογές της.
Συνέπεια των παραπάνω, το Ισραήλ αντιμετωπίζει την Τουρκία ως το νέο Ιράν, μία δηλαδή απειλή δυνάμει ζωτική για την ασφάλεια και τα συμφέροντά του.
Από την άλλη, παρότι οι θέσεις τους συγκρούονται σε διάφορα επίπεδα, δεν αποκλείεται –σε πρώτη τουλάχιστον φάση– να τους ζητηθεί από τον Τραμπ να βρουν ένα modus operandi, λειτουργώντας ως οιονεί τοποτηρητές των αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή.
* O κ. Κωνσταντίνος Φίλης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων (IGA) και καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.