Κατά τη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου Δήμου Ερμούπολης της 17 Μαΐου 2010, συζητήθηκε η υπόθεση επιβολής δημοσιονομικής διόρθωσης ύψους 123.000 € εις βάρος του Δήμου μας. Η συγκεκριμένη απόφαση εκδόθηκε την 22.2.2010 από τον Υφυπουργό Οικονομικών κ. Φ. Σαχινίδη [1], σε εκτέλεση έκθεσης της Επιτροπής Δημοσιονομικού Ελέγχου [2] μετά από έκτακτο έλεγχο στο έργο «Αναβάθμιση Αστικού περιβάλλοντος συνοικιών Ερμούπολης».
Η απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Ο κύριος όγκος του, τροφοδοτούμενος από την ανικανότητα της δημοτικής αρχής να διαχειριστεί ένα μεγάλο έργο, πλησιάζει σιωπηλά κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας για να προκαλέσει εκτεταμένες οικονομικές ζημιές στο Δήμο μας.
Πλησιάζει η επιβάρυνση του Δήμου μας με 596.000 €, ποσό που αποτελεί το 20% της δαπάνης του 1ου Ανακεφαλαιωτικού Πίνακα Εργασιών, και κρίθηκε μη επιλέξιμο από την Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου (Ε.Δ.ΕΛ.). Στο μεταξύ ο εργολάβος αξιώνει την εξόφληση του τελευταίου λογαριασμού που, όπως φαίνεται, θα την επιβαρυνθεί ο Δήμος και κατ' επέκταση ο κάθε δημότης.
Ύποπτη υπεκφυγή
Ακολούθως, η Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου (Ε.Δ.ΕΛ.), συνιστά στο Δήμο μας να επιβάλει ποινική ρήτρα ύψους 120.000 € στον εργολάβο, λόγω υπέρβασης της συνολικής προθεσμίας κατασκευής του έργου από υπαιτιότητα του αναδόχου. Η δημοτική αρχή επιμένει, 11 μήνες μετά από την κοινοποίηση των οριστικών αποτελεσμάτων του ελέγχου, να μην επιβάλει τις ποινικές ρήτρες που όρισε η Ε.Δ.ΕΛ.
Μάλιστα, σε ερώτησή μου κατά τη συζήτηση του θέματος στη δημαρχιακή επιτροπή, για το λόγο της μη συμμόρφωσης του Δήμου στις υποδείξεις της επιτροπής, έλαβα την απάντηση ότι η επιτροπή διατύπωσε απλή σύσταση προς το Δήμο!!!
Έχω την εντύπωση ότι η δημοτική πλειοψηφία δεν έχει καταλάβει το νόημα του πορίσματος της Ε.Δ.ΕΛ. Όταν η Ε.Δ.ΕΛ., μετά από παραγγελία του Εισαγγελέα Πρωτοδικών, διεξάγει διαχειριστικό έλεγχο προς διακρίβωση πράξεων κακοδιαχείρισης και στο τέλος συνιστά την επιβολή ποινικής ρήτρας, η σύσταση έχει έννοια διαταγής.
Για να κατανοήσετε την αυστηρότητα αυτής της σύστασης, να σας αναφέρω ότι για τη διαχειριστική αρχή, το έργο δεν θεωρείται ως «καλώς έχει», μέχρι να «κλείσουν» οι συστάσεις (όπως λέγεται στη γλώσσα των έργων), δηλαδή να επιβληθούν οι ποινικές ρήτρες. Και γνωρίζετε καλά τι μπορεί να συμβεί αν ένα έργο παραμένει σε εκκρεμότητα: το έργο θα απενταχθεί και τότε η οικονομική ζημιά για το δήμο μας θα φθάσει τα 2,5 εκατομμύρια ευρώ.
Βέβαια, το πιθανότερο είναι η απένταξη του έργου να βαρύνει τους εθνικούς πόρους και όχι τον προϋπολογισμό του Δήμου μας. Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, με δεδομένη τη δημοσιονομική κρίση της χώρας μας, η χρέωση στον κρατικό προϋπολογισμό ποσού 2,5 εκατομμυρίων ευρώ, από υπαιτιότητα της δημοτικής αρχής, θα αποτελέσει χείριστη εξέλιξη.
Η επιμονή σας να μην συμμορφώνεστε με τη σύσταση για την επιβολή ποινικής ρήτρας μέχρι σήμερα, κύριε δήμαρχε, μας δίνει δικαίωμα να αναρωτιόμαστε τους λόγους της εμμονής σας.
Ελλιπείς μελέτες
Όμως, ας ξεκινήσουμε από την αρχή, να δούμε γιατί ένα έργο, το μεγαλύτερο έργο από πλευράς προϋπολογισμού που έχει αναλάβει ο Δήμος Ερμούπολης την τελευταία δεκαετία, κατέληξε να πάει τόσο στραβά.
Πρώτα απ’ όλα,
οι μελέτες του έργου, η αρχή και η βάση όλου του σχεδιασμού,
ήταν ελλιπείς και ανεπαρκείς για ένα τόσο μεγάλο έργο. Και αυτό δεν το λέω εγώ, αλλά διαπιστώνεται από την Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών σε έκθεση
[2] που κοινοποιήθηκε στο Δήμο μας την 12.6.2009.
Αίτηση και απόφαση ένταξης με παρωχημένα στοιχεία
Όλα λοιπόν ξεκίνησαν στραβά, και εξελίχθηκαν στραβά...
Ο διαγωνισμός για το έργο έγινε το 1999 και την ίδια χρονιά συμβασιοποιήθηκε το έργο. Στην πορεία μεσολάβησε, το Μάιο 2000, Απόφαση του Υπουργού Αιγαίου
[3], με την οποία επιβλήθηκαν περιορισμοί ως προς τη διατήρηση των οδοστρωμάτων παραδοσιακών οδών, ως προς τα υλικά, τη μορφολογία και την αισθητική, μεταβάλλοντας το φυσικό αντικείμενο του έργου.
Παρά την ύπαρξη αυτής της υπουργικής απόφασης, ο δήμος υπέβαλε αίτηση ένταξης στο ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου το Σεπτέμβριο 2001, με τις ελλιπείς και πλέον χρονικά απαξιωμένες μελέτες. Το έργο
εντάχθηκε στο ΠΕΠ τον Οκτώβριο 2001 [4],
με στοιχεία που ίσχυαν πριν το 2000. Για αυτό, προτού περάσουν 3 μήνες από την ένταξη του έργου, ο δήμος συνέταξε τον πρώτο Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών και τον υπέβαλε για έγκριση, για να επικαιροποιήσει τη μελέτη.
Ελλιπής επίβλεψη
Θα μπορούσα να κατανοήσω τη δημοπράτηση του έργου με ελλιπείς μελέτες, ως Συριανός, εάν αυτό γινόταν με το σκεπτικό της άμεσης υλοποίησης ενός μεγάλου έργου για το καλό του τόπου.
Όμως δεν μπορώ να καταλάβω την πλημμελή επίβλεψη του έργου, την μη εφαρμογή ποιοτικών ελέγχων υδατοστεγανότητας στο δίκτυο ύδρευσης και την ανυπαρξία σχεδίων «ως κατασκευάσθη». Πρόκειται για εργασίες οι οποίες περιλαμβάνονται στα συμβατικά τεύχη της εργολαβίας, εργασίες για τις οποίες έχει πληρωθεί ο εργολάβος. Με αυτές τις σκόπιμες παραλείψεις, η δημοτική αρχή παρείχε αδικαιολόγητο όφελος στον εργολάβο και οικονομική ζημία στο δήμο μας.
Εκτός από την άμεση ζημία του δήμου μας, όλοι οι κάτοικοι της πόλης νοιώθουν στην τσέπη τους τις έμμεσες συνέπειες των παραλείψεων της δημοτικής αρχής. Καθώς ο δήμος παραλάμβανε ένα-ένα τα τμήματα του έργου, χωρίς την πραγματοποίηση ελέγχων υδατοστεγανότητας, άφηνε πίσω του ένα έργο προβληματικό από την κατασκευή του, που σήμερα, εξαιτίας των διαρροών νερού σε ποσοστό 30%, επιβαρύνει όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους της Ερμούπολης με το υψηλό κόστος παροχής νερού.
Μείωση φυσικού αντικειμένου
Εξαιτίας των ελλιπών και χρονικά απαξιωμένων μελετών, καταλήξαμε στην πορεία του έργου, με τους δύο ανακεφαλαιωτικούς πίνακες, να αφαιρεθούν από το έργο εργασίες σε οδούς συνολικού μήκους 1.500 μέτρα. Από αυτή τη μείωση του φυσικού αντικείμενου, προκύπτει η αφαίρεση από τις επιλέξιμες δαπάνες των 596.000 € από το συμβατικό προϋπολογισμό του έργου και η συνακόλουθη επιβολή της δημοσιονομικής διόρθωσης των 123.000 €.
Η δημοτική αρχή, επιχειρηματολογεί ότι η άμεση αναγωγή των μέτρων μήκους οδού σε ποσά είναι αυθαίρετη. Όμως η δημοτική αρχή δείχνει ότι αγνοεί ότι αυτή η αναγωγή είναι κοινός τόπος στα αντίστοιχα έργα των ΠΕΠ. Η υπαγωγή του έργου στις διατάξεις του άρθρου 1 του ΠΔ 210/97 ως έργο του οποίου η προμέτρηση είναι δύσκολη ή αδύνατη, καθιστά ανεδαφική την επιχειρηματολογία που διατύπωσε η δημοτική αρχή κατά τη συζήτηση του θέματος στη δημαρχιακή επιτροπή.
Παρατάσεις επί παρατάσεων
Η συμβατική προθεσμία ολοκλήρωσης του έργου ήταν 24 μήνες. Η δημοτική αρχή, κατά την προσφιλή πρακτική της, ανέχθηκε παρατάσεις επί παρατάσεων από τον εργολάβο, για να καταλήξουμε στη συνέχιση του έργου για διπλάσιο χρονικό διάστημα (46 συνολικά μήνες έως την 31.10.2003) !!!
Ο ακριβής χρόνος ολοκλήρωσης του έργου είναι ένα ακόμα θολό σημείο. Την 31.10.2003 ο εργολάβος κατέθεσε αίτημα για παράταση προθεσμίας για 6 μήνες, έως την 30.4.2004. Ο Δήμος ζήτησε προέγκριση παράτασης από την Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή (Ε.Δ.Α.) της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου με καθυστέρηση τριών μηνών, την 6.2.2004! Η Ε.Δ.Α. απέρριψε την παράταση, γεγονός που επέβαλε την επιβολή ποινικής ρήτρας.
Ο ακριβής χρόνος για τον οποίο συνεχίζονταν οι εργασίες είναι αδιευκρίνιστος. Έγγραφα του Δήμου, εμφανίζουν αντικρουόμενες πληροφορίες. Σε έγγραφο της 29.12.2003 αναφέρεται ότι υπήρχαν υλικά επί τόπου, που δεν είχαν ακόμα ενσωματωθεί στο έργο. Από τα τριμηνιαία δελτία παρακολούθησης έργου προκύπτει ότι οι εργασίες συνεχίζονταν για όλο το πρώτο εξάμηνο του 2004.
Ακόμα και σήμερα, δεν μπορούμε να πούμε ότι έχει ολοκληρωθεί το έργο. Η βεβαίωση περαίωσης του έργου, δεν είχε κατατεθεί από το Δήμο στην Ε.Δ.Α, ούτε μετά την παρέλευση τεσσάρων ετών (!!), όπως μας πληροφορεί η Ε.Δ.ΕΛ.
Στο αίτημα του αναδόχου της 31.10.2003 για εξάμηνη παράταση, αναφέρεται ότι απομένουν εργασίες στην οδό Επτανήσου και σε παρόδους της οδού Στ. Πρωίου. Όπως όλοι γνωρίζουμε αυτές οι εργασίες δεν έγιναν τελικά από τον εργολάβο (κυρίως λόγω μη έγκρισης παράτασης) αλλά από άλλη εργολαβία, για την οποία ο δήμος μας δέσμευσε 485.000 € από το πρόγραμμα Θησέας, ανεβάζοντας το λογαριασμό της ζημιάς του Δήμου στα 1.200.000 €.
Η αναστολή εκτέλεσης, οι πολιτικές ευθύνες και ο δήμαρχος
Ασκώντας τα νόμιμα ένδικα μέσα,
ο Δήμος απέσπασε προσωρινή αναστολή εκτέλεσης [5], μέχρι να συζητηθεί στο Ελεγκτικό Συνέδριο η έφεση
[6] που έχει καταθέσει κατά της απόφασης δημοσιονομικής διόρθωσης. Με απλά λόγια, ο Δήμος
κέρδισε πίστωση χρόνου και στο μεταξύ διατηρεί την ελπίδα να απαλλαχθεί από την καταβολή της δημοσιονομικής διόρθωσης των 123.000 €. Όμως, όπως ανέφερα στην αρχή, αυτό αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου. Ο κύριος όγκος του θα συνεχίσει να απειλεί τα οικονομικά του Δήμου μας, δυστυχώς, ακόμα και μετά την αποχώρηση της σημερινής δημοτικής αρχής.
Σε κάθε περίπτωση, το Ελεγκτικό Συνέδριο θα πάρει θέση για τις δημοσιονομικές ευθύνες.
Η πολιτική ευθύνη θα βαρύνει διαρκώς και ακέραια το δήμαρχο γιατί απέτυχε στη διοίκηση της εργολαβίας ενός τόσο μεγάλου έργου, όπως ακριβώς
του καταλογίζει ο Επιθεωρητής Δημοσίων Έργων του Υπουργείου ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. σε σχετική απόρρητη έκθεσή του της 18.9.2008
[7], για το έργο «Αναβάθμιση Αστικού περιβάλλοντος συνοικιών Ερμούπολης».
Προφανώς αυτό το έχει αντιληφθεί και εκείνος αφού κατά τη συζήτηση του θέματος, έχοντας χάσει εμφανώς την ψυχραιμία του, με περισσή αλαζονεία έθεσε εαυτόν πάνω από κυβέρνηση και δικαιοσύνη, λέγοντας προκλητικά: «Θα άφηνα Εγώ το Σαχινίδη (!!!!) να επιβάλει δημοσιονομική διόρθωση! Αφού μπορώ να πάρω δικαστική απόφαση δεν έχω Εγώ ανάγκη κανένα Υπουργό.»
Προσπαθώντας μάλιστα να εξηγήσει τα ανεξήγητα, αποπειράθηκε επανειλημμένα να κρυφτεί πίσω από το προσωπικό της τεχνικής υπηρεσίας, ζητώντας χαρακτηριστικά από τη μειοψηφία "να μη χτυπάει το σαμάρι", υπονοώντας ότι η μειοψηφία εκθέτει υπαλλήλους καθώς αποκαλύπτει τις δικές του πολιτικές ευθύνες.
Όσο και αν θέλει όμως ο κ. δήμαρχος να κρύβεται πίσω από το «σαμάρι», εμείς θα είμαστε εδώ να χτυπάμε το «γαϊδούρι».
Γιώργος Παπαμανώλης
Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Ερμούπολης
- Απόφαση Δημοσιονομικής διόρθωσης Α.Π. 381/0052/22.2.2010/Υπουργείο Οικονομικών/Γενική Διεύθυνση Διοίκησης και Ελέγχου Συγχρηματοδοτούμενων Προγραμμάτων από την ΕΕ
- Έκθεση Οριστικών Αποτελεσμάτων Ελέγχου ως εγκρίθηκαν στην αριθ. 350/8.5.2009 Συνεδρίαση της Ε.Δ.ΕΛ.
- Υπουργική Απόφαση 331/25.5.2000 Υπουργού Αιγαίου (ΦΕΚ 669Β/30.5.2000)
- Απόφαση 10515/ΕΥΔ 2536/18.10.2001 Γ.Γ. Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου
- Πράξη 25/20.4.2010 Τμήματος Ι Ελεγκτικού Συνεδρίου
- Έφεση ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου με αριθμό κατάθεσης 165/15.4.2010
- Έκθεση Έκτακτης Επιθεώρησης Έργου "Αναβάθμιση Αστικού Περιβάλλοντος Συνοικιών Ερμούπολης" ΕΜΠ οικ43/23.9.2008/Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε./Σώμα Επιθεωρητών Δημοσίων Έργων