Θετικό τόνο είχε η σημερινή επίσκεψη – εξπρές του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Ελλάδα και η συνάντησή του με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και νωρίτερα με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, με πολλούς ειδικούς να επισημαίνουν ότι ήταν πολύ πιο επιτυχημένη απ’ όσο προέβλεπαν.
Ο Τούρκος πρόεδρος επέδειξε την καλύτερη δυνατή συμπεριφορά. Σε αντίθεση με την τελευταία επίσκεψή του, το 2017, όταν πέρασε τις «κόκκινες γραμμές» ο ίδιος τήρησε κατά γράμμα όλα όσα επιτάσσει η διπλωματική ευγένεια και θέλησε να στείλει ένα μήνυμα ότι και η Άγκυρα επιδιώκει την κανονικοποίηση των σχέσεών της με την Αθήνα. Μάλιστα, επέλεξε αρκετές φορές τα χαμόγελα, κάτι που δεν το συνηθίζει, επιλέγοντας να προβάλλει το μάλλον αυστηρό προφίλ του.
Ήδη, πριν τη συνάντηση με τον πρωθυπουργό, ξεκαθάρισε τις προθέσεις του στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, στην οποία είπε χαρακτηριστικά: «Καλύτερα για το μέλλον να μιλάμε βλέποντας το ποτήρι μισογεμάτο».
Ως «φάλτσο» καταγράφηκε ο ισχυρισμός του περί δήθεν «τουρκικής» μειονότητας στη Θράκη, τον οποίο επανέλαβε δύο φορές, κατά τη διάρκεια των κοινών δηλώσεων με τον Έλληνα πρωθυπουργό στο Μέγαρο Μαξίμου. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πήρε τον λόγο αμέσως μετά τα όσα είπε ο Τούρκος πρόεδρος. Όπως τόνισε, ο προσδιορισμός της μουσουλμανικής μειονότητας ορίζεται ρητά από τη Συνθήκη της Λωζάνης, ενώ η Θράκη αποτελεί παράδειγμα αρμονικής συνύπαρξης Χριστιανών και Μουσουλμάνων». Εντύπωση προκάλεσε σε πολλούς ότι η Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν επανήλθε, δίνοντας τέλος στο εν δυνάμει διπλωματική επεισόδιο. Αντ’ αυτού, χειροκρότησε τον Έλληνα πρωθυπουργό και έδωσαν τα χέρια, πριν αποχωρήσουν, με τη γλώσσα του σώματος και των δύο πολιτικών να μαρτυρά ότι υπήρξε σύμπνοια.
Οι προετοιμασίες και η κοινή διακήρυξη
Ο θετικός τόνος της συνάντησης που να σημειωθεί ότι κράτησε 45 λεπτά περισσότερο απ' οσο είχε αρχικά προγραμματιστεί δεν ήταν συγκυριακός. Η επίσκεψη ήταν πολύ καλά προετοιμασμένη από τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη με τους στενούς του συνεργάτες, στο πλαίσιο του 5ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας. Η προπαρασκευή έγινε με τη συμβολή της υφυπουργού Εξωτερικών Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου αλλά και της επικεφαλής του διπλωματικού γραφείου του κ. Μητσοτάκη, Άννας Μαρίας Μπούρα.
Χαρακτηριστικές των εντατικών προετοιμασιών ήταν οι υπογραφές των αρμόδιων υπουργών και υφυπουργών Ελλάδας και Τουρκίας σε 15 συμφωνίες, μνημόνια και κοινές δηλώσεις/ διακηρύξεις που αφορούν σε μια ευρεία γκάμα θεμάτων, από την Παιδεία και τον Αθλητισμό, μέχρι την αγροτική παραγωγή και την επιχειρηματικότητα.
Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται από την κυβέρνηση η υπογραφή της Διακήρυξης Φιλίας και Καλής Γειτονίας των Αθηνών από τους Κυριάκο Μητσοτάκη και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που προβλέπει την αποφυγή ενεργειών που θέτουν σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα, όπως και ότι οι δύο χώρες «θα προσπαθήσουν να επιλύσουν οποιαδήποτε διαφορά προκύψει μεταξύ τους με φιλικό τρόπο, μέσω απευθείας διαβουλεύσεων μεταξύ τους ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».
Η διακήρυξη, επισημαίνουν, υπογραμμίζει τη σημασία αποτελεσματικών διαύλων επικοινωνίας σε κάθε επίπεδο και δίνεται έμφαση στην αποφυγή συγκρουσιακών καταστάσεων και δυνητικής κλιμάκωσης. Η υπογραφή της διακήρυξης, όπως είπε ο Έλληνας πρωθυπουργός, γίνεται 100 χρόνια μετά τη συνθήκη της Λοζάνης, και το σύμφωνο του Βενιζέλου – Ινονού το 1930.
Οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ τα επόμενα πιθανά βήματα
Παράλληλα, ο Έλληνας πρωθυπουργός τόνισε στις δηλώσεις του ότι το επόμενο βήμα στις σχέσεις Αθήνας – Άγκυρας μπορεί να είναι η προσέγγιση για την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, ενώ υπενθύμισε την ελληνική θέση ότι η υφαλοκρηπίδα είναι η μόνη διαφορά που θα μπορούσε να οδηγηθεί σε διεθνή διαιτησία, με πυξίδα το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της Θάλασσας.
Παράλληλα ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε και στο Κυπριακό, ζητώντας την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από το σημείο που είχαν διακοπεί, με στόχο μια δίκαιη και βιώσιμη λύση, στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Πάντως σε αυτό το σημείο επίσης καταγράφηκε διαφωνία, με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να ζητά λύση με βάση «τις πραγματικότητες στο νησί». Μετά τον ισχυρισμό περί δήθεν «τουρκικής» μειονότητας, το Κυπριακό ήταν το δεύτερο ορατό «αγκάθι» της συνάντησης.
«Δεν υπάρχει πρόβλημα τόσο μεγάλο που δεν μπορεί να λυθεί»
Από την πλευρά του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις δηλώσεις του χρησιμοποίησε τον όρο «αδέρφια» για Έλληνες και Τούρκους προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει πρόβλημα τόσο μεγάλο μεταξύ μας που δεν μπορεί να λυθεί».
«Είμαστε γειτονικές χώρες που μοιραζόμαστε την ίδια θάλασσα, την ίδια γεωγραφία, το ίδιο κλίμα. Είναι αρκετά φυσικό να υπάρχουν προβλήματα ανάμεσα σε δύο χώρες πόσο μάλλον σε αδέλφια. Το θέμα είναι η βούληση για την επίλυση. Εμείς θέλουμε να μετατρέψουμε το Αιγαίο σε θάλασσα ειρήνης και συνεργασίας. Θέλουμε να γίνουμε παράδειγμα για τα κοινά βήματα» τόνισε ο Τούρκος πρόεδρος.
Τουριστική βίζα «εξπρές» σε Τούρκους για 10 νησιά του Αιγαίου
Παράλληλα, θετικό βήμα θεωρείται και η συμφωνία για παροχή τουριστικής βίζας επτά ημερών σε Τούρκους πολίτες για 10 νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Η άδεια θα δίνεται επί τόπου, με διαδικασίες εξπρές και θα έχει 12μηνη ισχύ. Η πορεία της συμφωνίας θα ελέγχεται, ενώ το «πράσινο φως» δόθηκε μετά και τη θετική απάντηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ειδικότερα, η βίζα αφορά τα παρακάτω νησιά του ανατολικού Αιγαίου:
Λήμνος
Λέσβος
Χίος
Σάμος
Λέρος
Κάλυμνος
Κως
Ρόδος
Σύμη
Καστελόριζο
Νέα συνάντηση στην Άγκυρα την άνοιξη του 2024
Οι δύο πλευρές έδειξαν ότι επιδιώκουν να διατηρήσουν το θετικό μομέντουμ, με το να κρατήσουν ανοιχτό τον δίαυλο επικοινωνίας.
Ήδη, σχεδιάζεται νέα συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που αναμένεται ότι θα γίνει το 2024 στην Άγκυρα, ενώ ο Τούρκος πρόεδρος πρότεινε να παγιωθεί τουλάχιστον μία συνάντηση τον χρόνο.
protothema.gr