H ανάδειξη του μεταλλευτικού τοπίου Σερίφου μεταξύ των 25 παγκόσμιων μνημείων που επιλέχθηκαν από το πρόγραμμα Watch του World Monuments Fund (WMF, Παγκόσμιο Ταμείο Μνημείων) για το 2025, επιβεβαιώνει τα ευρήματα της μελέτης που υλοποίησε το Εργαστήριο Τοπικής και Νησιωτικής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Αιγαίου με τίτλο «Βιώσιμη Ανάπτυξη Σερίφου κάτω από τουριστική πίεση: μια ολοκληρωμένη προσέγγιση», περί της σημαντικότητας του πολιτιστικού μνημείου σε ότι αφορά τη ταυτότητα του νησιού, όπως αναγνωρίστηκε τόσο από τους επισκέπτες, Έλληνες και ξένους, στα ερωτηματολόγια που έγιναν, όσο και από τους κατοίκους κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων.
Αποδείχθηκε και κάτι παραπάνω: τα Μεταλλεία Σερίφου αποτελούν έναν ιστορικό τόπο με ευρύτερη σημασία για την εθνική και τη παγκόσμια κληρονομιά που πρέπει όχι μόνο να διατηρηθεί και να συντηρηθεί αλλά και να αναδειχθεί ως ένας παγκόσμιος πόλος έλξης γεγονός που θα συμβάλει στην αλλαγή του τουριστικού μοντέλου της Σερίφου.
Η πρωτοβουλία που πήραμε μαζί με το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος του ΕΜΠ να στηρίξουμε επιστημονικά τη πρωτοβουλία των τοπικών φορέων, ελπίζουμε ότι θα βοηθήσει όχι απλά στην αναγνώριση της σπουδαιότητας του συγκεκριμένου τόπου, αλλά και στην εξεύρεση πόρων για να γίνουν μια σειρά από παρεμβάσεις στα μνημεία που κινδυνεύουν, όπως οι σκάλες φόρτωσης σε Μ.Λειβάδι και Κουταλά, που συνδυαζόμενες με την επισκευή του Διοικητηρίου θα αποτελέσουν σημεία αναφοράς ενός διαφορετικού τύπου επισκεπτών που θα έρθουν να γνωρίσουν το νησί και την ιστορία του που συνδέεται με τη μεταλλευτική ιστορία του Αιγαίου, της Ελλάδας και του πλανήτη ολοκλήρου, αφού τα μεταλλεία από την αρχαιότητα έδιναν διαχρονικά τις πρώτες ύλες συμβάλλοντας στις διαδοχικές μεταμορφώσεις του παγκόσμιου παραγωγικού συστήματος.
Η πρωτοβουλία αυτή συνδέεται και με άλλες τοπικές πρωτοβουλίες όπως η δημιουργία του Κέντρου Σεριφιακών Μελετών, πού έχει ως στόχο την ανάδειξη και άλλων πτυχών της ιστορίας του νησιού ώστε να δοθεί στη τοπική κοινωνία μια διαφορετική, βιώσιμη αναπτυξιακή διέξοδος.
Πιστεύουμε ότι η ανακήρυξη αυτή θα αποτελέσει την αφορμή ώστε το Υπουργείο Πολιτισμού να πάρει όλες τις πρωτοβουλίες που είναι απαραίτητες για τη διάσωση των κτιρίων και των κινητών μνημείων αλλά και να συνεργαστεί με τη Δημοτική Αρχή, τη τοπική κοινωνία και την επιστημονική κοινότητα για την ανάδειξη του μοναδικού αυτού στοιχείου της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ταυτότητας του νησιού.
Γιάννης Σπιλάνης
Ομ. Καθηγητής
Εργαστήριο Τοπικής και Νησιωτικής Ανάπτυξης ( https://llid.aegean.gr/)
Παρατηρητήριο Βιώσιμου Τουρισμού Αιγαίου ( http://tourismobservatory-n.ba.aegean.gr/)
Τμήμα Περιβάλλοντος - Πανεπιστήμιο Αιγαίου