Στην τελική ευθεία για το «ψηφιακό ευρώ» μπαίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση, με πολλούς να υποστηρίζουν ότι πρόκειται για το πρώτο βήμα προς την ολοκληρωτική αντικατάσταση των μετρητών.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Alpha το ψηφιακό ευρώ βρίσκεται στις τελευταίες φάσεις υλοποίησής του και θα περιλαμβάνει πληθώρα επιλογών χρήσης του, για τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) σκοπός της πρωτοβουλίας είναι το «να το καταστήσει όσο το δυνατόν πιο κοντά στα μετρητά από άποψη προστασίας της ιδιωτικής ζωής, ασφάλειας και προσβασιμότητας».
Θα καταργηθούν τα μετρητά;
Παρά τις διαβεβαιώσεις όμως αρκετοί ενδιαφερόμενοι φορείς εξακολουθούν να ανησυχούν για τον σχεδιασμό και την αναγκαιότητά του.
Χαρακτηριστικά τα όσα δήλωσε τον Μάρτιο του 2024 ο Γερμανός ευρωβουλευτής Patrick Breyer που προειδοποίησε: «Αυτός ο πόλεμος της ΕΕ κατά των μετρητών θα έχει δυσάρεστες επιπτώσεις! Για χιλιάδες χρόνια, οι κοινωνίες σε όλο τον κόσμο ζούσαν με μετρητά που προστατεύουν την ιδιωτική ζωή. Με τη σταδιακή κατάργηση των μετρητών, υπάρχει η απειλή των αρνητικών επιτοκίων και ο κίνδυνος οι τράπεζες να διακόψουν την προσφορά χρήματος ανά πάσα στιγμή. Η εξάρτηση από τις τράπεζες αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό. Αυτού του είδους η οικονομική στέρηση των δικαιωμάτων πρέπει να σταματήσει».
Τα τελευταία χρόνια, και ιδίως μετά την πανδημία COVID-19, οι ψηφιακές πληρωμές και οι ηλεκτρονικές αγορές έχουν αυξηθεί στη ζώνη του ευρώ, ενώ τα μετρητά έχουν μειωθεί ως συνολικό μερίδιο των πληρωμών από 72% σε 59% μεταξύ 2019 και 2022 και ο αριθμός των τραπεζογραμματίων σε κυκλοφορία μειώθηκε για πρώτη φορά πέρυσι.
Ακολουθώντας αυτή την τάση, τον Οκτώβριο του 2021 η ΕΚΤ ξεκίνησε μια φάση μελέτης σχετικά με τη δυνατότητα έκδοσης του δικού της ψηφιακού νομίσματος κεντρικής τράπεζας (CBDC), του ψηφιακού ευρώ, ώστε να παρέχει μια πρόσθετη μορφή δημόσιου χρήματος στη ζώνη του ευρώ.
Τον Ιούνιο του 2023, η Επιτροπή της ΕΕ πρότεινε το νομικό πλαίσιο που θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο στην ΕΚΤ για να κάνει πραγματικότητα το σχέδιο του ψηφιακού ευρώ – και τώρα εναπόκειται στους Ευρωπαίους νομοθέτες να το οριστικοποιήσουν.
Η «βιασύνη» της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να μεταβούν οι Ευρωπαίοι πολίτες σε ηλεκτρονικές αγορές, αντιμετωπίζεται από κάποιους ως μια προσπάθεια να καταργηθούν στην πράξη τα μετρητά, ειδικά όταν συνδυάζεται με τους ολοένα και αυστηρότερους νόμους για τη χρήση τους, στο όνομα συνήθως της καταπολέμησης του μαύρου χρήματος, όπως αυτός που πέρασε στις αρχές του έτους και που ξεσήκωσε πλήθος αντιδράσεων.
Με κάποιους να σημειώνουν ότι η ΕΕ επιχειρεί επί της ουσίας να «απαγορεύσει» τα μετρητά στην Γηραιά Ήπειρο και την πλήρη αντικατάστασή τους από το ψηφιακό ευρώ ή ακόμη και άλλα ψηφιακά νομίσματα.