Επιχειρηματικός κατάλογος

Μερικά από τα χαρακτηριστικά της φυσιολογικής ανάπτυξης τους πρώτους μήνες της ζωής είναι τα εξής:

1ος μήνας

Όσον αφορά στην όραση, στην αρχή βλέπει μόνο στην περιφέρεια του οπτικού πεδίου ενώ στη συνέχεια εστιάζει το βλέμμα σε κεντρικά σημεία του αμφιβληστροειδούς. Μπορεί να παρατηρήσει αντικείμενα που απέχουν 10-20 εκατοστά από το πρόσωπό του. Μέχρι το τέλος του πρώτου μήνα μπορεί να παρακολουθεί κινούμενα αντικείμενα. Στην περίοδο αυτή τραβούν την προσοχή του εικόνες ασπρόμαυρες ή με έντονες αντιθέσεις όμως ακόμη δεν αναγνωρίζει τα χρώματα. Οι κινήσεις του στην αρχή είναι σπασμωδικές αλλά σταδιακά με την ωρίμανση του νευρικού συστήματος γίνονται πιό ώριμες. Συνήθως καταφέρνει να στηρίξει το κεφάλι του όταν βρίσκεται στην πρηνή θέση (μπρούμυτα) αλλά δεν τα καταφέρνει στην καθιστή θέση. Τα χέρια του σχηματίζουν γροθιά και τα σφίγγει πιό δυνατά όταν κάποιος τοποθετήσει το δάκτυλό του σε αυτά. Είναι πολύ ευαίσθητα σε έντονους ήχους και θορύβους.

2ος μήνας

            Σημαντική εξέλιξη αυτής της ηλικίας είναι ότι στηρίζει το κεφάλι του στην πρηνή θέση (μπρούμυτα) και το γυρίζει για να κοιτάξει γύρω του. Όταν το κρατάτε αγκαλιά το κεφάλι του δεν πέφτει προς τα εμπρός αλλά συνήθως είναι σε ευθεία γραμμή με την πλάτη του. Επίσης κλωτσάει με περισσότερη δύναμη στα πόδια και αρχίζει να παρατηρεί τα χέρια του τα οποία κρατάει ακόμη σε γροθιά αλλά πιό χαλαρή σε σχέση με τον πρώτο μήνα ζωής. Αρχίζει να επικοινωνεί με το περιβάλλον καθώς χαμογελάει συνειδητά στα πρόσωπα που περνάει περισσότερο χρόνο μαζί τους. Παρακολουθεί τα κινούμενα αντικείμενα.

3ος μήνας

            Αν το κρατήσετε όρθιο με τα πόδια σε επίπεδη επιφάνεια, στηρίζεται σε αυτά και προσπαθεί να λυγίσει τα γόνατα. Ανοίγει τη γροθιά του και εάν του δώσουμε ένα αντικείμενο το κρατάει και προσπαθεί να το μεταφέρει στο στόμα του. Αρχίζει να δείχνει ενδιαφέρον για άλλες φωνές και ιδιαίτερα οι παιδικές που προσελκύουν το ενδιαφέρον του. Παρατηρεί τα παιχνίδια που κρέμονται από την κούνια του και κάνει προσπάθεια για τα τα φτάσει. Στηρίζει το κεφάλι του στην όρθια θέση και προσπαθεί να σηκώσει το θώρακά του όταν είναι μπρούμυτα.

4ος μήνας

            Μεταφέρει τα αντικείμενα που συλλέγει με μεγαλύτερη ευκολία από το ένα χέρι στο άλλο. Αρχίζει να γυρίζει από την πρηνή θέση (μπρούμυτα) στην πλάγια θέση όταν είναι ξαπλωμένο. Απλώνει τα χέρια για να φθάσει στην αγκαλιά των οικείων του. Ως πρός την ομιλία αρχίζει να ‘’μπαμπαλίζει’’ και να μεταλλάσει τη φωνή του.

5ος μήνας

Προσπαθεί να γυρίσει από μπρούμυτα ανάσκελα, γεγονός που απαιτεί μεγαλύτερη προσοχή από μέρους των γονιών προκειμένου να αποφύγουν μία πιθανή πτώση από ύψος. Χρησιμοποιεί τα χέρια του για να πιάσει με ευκολία τα διάφορα αντικείμενα. Καταφέρνει να πιάνει τα πόδια του και τα μεταφέρει στο στόμα του όταν είναι ξαπλωμένο.

6ος μήνας

            Όταν το βάλετε να καθήσει με υποστήριξη, το σώμα πέφτει προς τα εμπρός και προσπαθεί να ισορροπήσει με τα χέρια του. Μεταφέρει τα αντικείμενα στο στόμα του και κατόπιν τα πετάει. Μιμείται τους ήχους που ακούει και προφέρει συλλαβές χωρίς νόημα.

7ος μήνας

            Γυρίζει με μεγάλη ευκολία μπρούμυτα και ανάσκελα. Κάθεται χωρίς υποστήριξη αλλά μπορεί να πέφτει εύκολα. Ενδιαφέρεται έντονα για τα αντικείμενα που το περιτριγυρίζουν. Οι γονείς θα πρέπει να στρέφουν την προσοχή του σε αντικείμενα που δεν έχει ξαναδεί και να επαναλαμβάνουν συχνά τη λέξη ώστε να αρχίζει να ταυτίζει τα αντικείμενα με τον αντίστοιχο ήχο.

8ος μήνας

            Προσπαθεί να μπουσουλήσει και όταν κρατιέται από άλλα άτομα χοροπηδάει δυναμικά. Αρχίζει να εκδηλώνει τα στοιχεία της προσωπικότητάς του ενώ τα οικεία πρόσωπα αναγνωρίζουν τα εμφανή χαρακτηριστικά της ιδιοσυγκρασίας του. Οι γονείς θα πρέπει να αρχίζουν να τα κατανοούν και τα χειρίζονται ανάλογα χωρίς να αγχώνονται να τους επιβάλουν στην παρούσα φάση κανόνες και τρόπους ορθής συμπεριφοράς. Άλλα παιδιά είναι ‘’γκρινιάρικα’’ και πολύ απαιτητικά ενώ άλλα είναι πιό ήρεμα.

9ος μήνας

            Σε αυτή την ηλικία δε μένει για πολλή ώρα στην ίδια θέση. Αρχίζει να μπουσουλάει ενώ οι γονείς μπορούν να το ενθαρρύνουν τοποθετώντας τα παιχνίδια του μακρυά ώστε το παιδί να προσπαθήσει να τα προσεγγίσει μόνο του. Μιμείται τις λέξεις που του υποδεικνύουν οι γονείς του και αρχίζει να συνδέει τις έννοιες ‘’μαμά’’ και ‘’μπαμπά’’ με τα αντίστοιχα πρόσωπα.

10ος μήνας

               Συχνά σε αυτή την ηλικία γνέφει κουνώντας το χέρι του στη φράση ‘’γειά σου’’, στέλνει ‘’φιλάκια’’ και χτυπάει παλαμάκια. Ανοίγει ντουλάπια και εξετάζει τα πράγματα με προσοχή. Αυτή η εξερεύνηση έχει ως αποτέλεσμα να αρχίζει να ξεχωρίζει την υφή των πραγμάτων (μαλακό, σκληρό κτλ), το σχήμα (πράγματα που κυλάνε ή που στέκονται) και ψάχνει ενεργά για τα παιχνίδια του. Με βοήθεια μπορεί να σταθεί όρθιο και να πραγματοποιήσει κάποια βήματα ακόμη κι αν η ισορροπία του δεν είναι ακόμη πολύ ανεπτυγμένη.

11ος  μήνας

            Μπορεί μόνο του να κάνει κάποια βήματα στηριζόμενο στα έπιπλα όμως συνεχίζει και πέφτει συχνά. Αναγνωρίζει πολλά αντικείμενα από την καθημερινή του ζωή και σταδιακά γνωρίζει τον τρόπο που το καθένα λειτουργεί. Για παράδειγμα, μπορεί να παίζει και να χτυπάει ένα παιχνίδι –τηλέφωνο αλλά σε αυτή την ηλικία το φέρνει στο αυτί, μιμούμενο τα άτομα που το φροντίζουν.

12ος μήνας

            Μπορεί να είναι ικανό να περπατάει μόνο του. Ήδη κατανοεί ένα μεγάλο αριθμό λέξεων, εκτελεί εντολές που του υποδεικνύουν οι οικείοι του και ανταποκρίνεται όταν το καλούν με το όνομά του. Οι γονείς οφείλουν να το ενθαρρύνουν να συμμετέχει ενεργητικά στα παιχνίδια. Για παράδειγμα αν σκεπάσουμε το πρόσωπο του με ένα σεντόνι και το ανασηκώσουμε και το ανασηκώσουμε ρωτώντας ‘’πού είναι το μωρό;’’ θα καταλάβει σταδιακά το νόημα του παιχνιδιού και θα συμμετάσχει το ίδιο γελώντας συχνά ξεκαρδιστικά.

Οι γονείς θα πρέπει να μιλούν στα παιδιά τους όσο περισσότερο μπορούν, για παράδειγμα να περιγράφουν τις κινήσεις την ώρα του φαγητού ή του μπάνιου. Προτείνεται να διαβάζουν βιβλία που αντιστοιχούν στην ηλικία του παιδιού και να το ενθαρρύνουν να χρησιμοποιεί τη δική του ‘’γλώσσα’’. Καλό είναι πριν το έτος να μη το διορθώνουν στο θέμα της ομιλίας αλλά οι ενήλικες να αρθρώνουν καθαρά τις λέξεις.

Συνοπτικά μέχρι το έτος ένα παιδί θα πρέπει:

-Να κάθεται σταθερά χωρίς να πέφτει.

-Να μπουσουλάει ή να στέκεται όρθιο στηριζόμενο σε ένα σταθερό σημείο. Επίσης ορισμένα παιδιά μπορούν να κάνουν λίγα βήματα χωρίς βοήθεια.

-Να δείχνουν ένα αντικείμενο με το δάκτυλο.

-Να μεταφέρουν αντικείμενα από το ένα χέρι στο άλλο και όταν κρατούν ένα αντικείμενο σε κάθε παλάμη να τα κτυπούν μεταξύ τους.

-Να προσπαθεί να μιμηθεί ήχους που ακούει και να λέει ‘’μαμά’’ και ‘’μπαμπά’’.

-Να κατανοεί όταν του λέμε ‘’όχι’’.

-Να δείχνει ενδιαφέρον όταν του μιλούν και να ανταποκρίνεται στις εντολές που του δίνονται.

Τέλος, οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η ψυχοκινητική εξέλιξη του κάθε παιδιού είναι ξεχωριστή και δεν παρουσιάζει τον ίδιο ρυθμό σε όλα τα παιδιά. Υπάρχουν πάντα οι φυσιολογικές αποκλίσεις στην κατάκτηση κάθε βαθμίδας εξέλιξης του παιδιού. Οι γονείς επομένως δε θα πρέπει να αγχώνονται απαιτώντας το παιδί τους κάθε φορά που αλλάζει μήνα ηλικιακά να είναι ώριμο και ικανό να πραγματοποιεί όλα τα στάδια της εξέλιξης που απαιτεί η ηλικία του. Βεβαίως, θα συμβουλεύονται την άποψη του παιδιάτρου που το παρακολουθεί κι εκείνος θα κρίνει αν πρόκειται για μία φυσιολογική παραλλαγή ή για μία καθυστέρηση που οφείλεται σε παθολογικά αίτια τα οποία απαιτούν περαιτέρω έλεγχο. Οι γονείς οφείλουν να βοηθούν το παιδί τους να αναπτύξει τις ικανότητές του δίνοντάς του την κατάλληλη ευκαιρία την σωστή χρονική περίοδο χωρίς να το ωθούν να ‘’ωριμάσει’’ νωρίτερα από την ηλικία του.  

Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται σημαντική αύξηση της συχνότητας των αλλεργικών νοσημάτων τόσο στους ενήλικες όσο και στον παιδικό πληθυσμό. Τα αλλεργικά νοσήματα αφορούν πάνω από το 25% του γενικού πληθυσμού στις ανεπτυγμένες χώρες.

Οι συχνότερες αλλεργικές διαταραχές που εμφανίζουν τα παιδιά είναι το βρογχικό άσθμα, η αλλεργική ρινίτιδα, η αλλεργική επιπεφυκίτιδα, η ατοπική  δερματίτιδα, η κνίδωση, το αγγειοοίδημα και η αναφυλακτική αντίδραση. Αλλεργικές αντιδράσεις μπορούν να εκδηλωθούν κι έπειτα από τη λήψη ορισμένων φαρμάκων καθώς κι έπειτα από το δήγμα (τσίμπημα) εντόμων. Συχνές είναι επίσης και οι τροφικές αλλεργίες.

Τι ονομάζεται αλλεργία;

Η αλλεργία είναι το αποτέλεσμα της υπερβολικής αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος σε διάφορες ουσίες (πχ. γύρη φυτών, τροφές) οι οποίες φυσιολογικά δε θεωρούνται επιβλαβείς για τον οργανισμό.

Η αλλεργία σε κάποια ουσία είναι δυνατό να εμφανιστεί για πρώτη φορά σε οποιαδήποτε ηλικία ακόμη κι αν το άτομο δεν παρουσίαζε στο παρελθόν τέτοιου είδους αντίδραση. Φαίνεται ότι για την εκδήλωση της αλλεργικής αντίδρασης σε κάποια ουσία δεν παίζει ρόλο μόνο το περιβάλλον αλλά η αλληλεπίδραση αυτού με το γενετικό υπόβαθρο του κάθε ατόμου.

Οι ουσίες που προκαλούν την αλλεργική αντίδραση ονομάζονται αλλεργιογόνα. Η συχνότερη κατηγορία των αλλεργιογόνων είναι τα εισπνεόμενα τα οποία προκαλούν κυρίως αναπνευστικές εκδηλώσεις. Τα γνωστότερα εισπνεόμενα αλλεργιογόνα είναι τα ακάρεα της σκόνης τα οποία είναι παράσιτα που δε διακρίνονται με γυμνό μάτι και τρέφονται αποκλειστικά από νεκρά κύτταρα του οργανισμού μας (πχ. δέρμα). Τα ακάρεα εντοπίζονται στα στρώματα, στα σεντόνια, στα χαλιά και γενικά στην οικιακή σκόνη.

Αλλεργική ρινίτιδα

Η αλλεργική ρινίτιδα είναι η συχνότερη διαταραχή που αφορά τα παιδιά,  ιδιαίτερα τα αγόρια, σχολικής ηλικίας. Μετά την εφηβεία φαίνεται ότι η συχνότητα είναι μεγαλύτερη στα κορίτσια. Σπάνια η αλλεργική ρινίτιδα εμφανίζεται σε μικρότερα παιδιά.

Κατά την πλειοψηφία τα συμπτώματα προέρχονται έπειτα από τη δράση εισπνεόμενων αλλεργιογόνων στο ρινικό βλεννογόνο, αν και τροφικά αλλεργιογόνα μπορούν σε ορισμένες περιπτώσεις να προκαλέσουν τη νόσο. Συχνότερα η αλλεργική ρινίτιδα συνυπάρχει με άσθμα και αποτελεί έναν προδιαθεσικό παράγοντα για να εκδηλώσει κάποιο άτομο άσθμα.

Η αλλεργική ρινίτιδα διακρίνεται σε εποχιακή (άνοιξη-καλοκαίρι) ή χρόνια (σε όλη τη διάρκεια του έτους). Η έξαρση της εποχιακής ρινίτιδας οφείλεται συνήθως σε γύρη φυτών (άνοιξη) ή γρασίδι (καλοκαίρι), ενώ η χρόνια στην παρουσία ακάρεων ή αλλεργιογόνων που είναι παρόντα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

            Τα κυριότερα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας είναι η ρινική συμφόρηση και καταρροή συνοδευόμενη από διαυγές συνήθως έκκριμα, η φαγούρα στον ουρανίσκο, στο φάρυγγα και στα αυτιά, φταρνίσματα και βήχα. Συχνά συνυπάρχει αλλεργική επιπεφυκίτιδα και πονοκέφαλος. Η ρινική απόφραξη μπορεί να συνοδεύεται από ανορεξία, κόπωση και έλλειψη ύπνου με αποτέλεσμα το παιδί να παρουσιάζει πτώση των σχολικών του επιδόσεων. Εφόσον τα συμπτώματα είναι έντονα και χρόνια μπορεί να επηρεαστούν και οι δραστηριότητες του παιδιού.

Η διάγνωση τίθεται κυρίως από το ιστορικό και την κλινική εξέταση του παιδιού ενώ δεν υπάρχει κάποια ειδική εξέταση η οποία να θέτει τη διάγνωση με σιγουριά.      

Επιπλοκές της αλλεργικής ρινίτιδας είναι η παραρρινοκολπίτιδα, η οποία όμως δεν είναι συχνή στα νεότερα παιδιά. Είναι δυνατό να επηρεαστεί ο ύπνος και η ακοή των παιδιών και απώτερα, σε εμμονή των συμπτωμάτων, η σχολική τους επίδοση.

Η θεραπεία αφορά στην αποφυγή επαφής με το αλλεργιογόνο εφόσον αυτό είναι εφικτό. Για παράδειγμα, αν τα συμπτώματα οφείλονται στην παρουσία των ακάρεων, συνιστάται συχνός αερισμός των δωματίων και των κλινοσκεπασμάτων.

            Η φαρμακευτική αγωγή είναι είτε τοπική (χρήση αποσυμφορητικών, αντιισταμινικών και κορτιζονούχων σκευασμάτων), είτε συστηματική με από του στόματος χορήγηση αντιισταμινικών.

Τέλος, σε δύσκολες περιπτώσεις, με παραμονή έντονων συμπτωμάτων παρά τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, συνιστάται η απευαισθητοποίηση του ασθενούς χορηγώντας σε μικρές και σταδιακά αυξανόμενες ποσότητες το υπεύθυνο αλλεργιογόνο. Προϋπόθεση για αυτού του είδους τη θεραπεία είναι να είναι μοναδικό και γνωστό το αλλεργιογόνο. Να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη μέθοδος είναι δυνατό να παρουσιάσει σοβαρές επιπλοκές και δε συνιστάται σε πολύ μικρά παιδιά με ήπια συμπτώματα.

Όσον αφορά στην πρόγνωση της νόσου, εφόσον το υπεύθυνο αλλεργιογόνο δεν είναι δυνατό να απομακρυνθεί από το περιβάλλον του παιδιού τα συμπτώματα συχνά παραμένουν και στην ενήλικη ζωή. Στην εποχιακή αλλεργική ρινίτιδα φαίνεται ότι τα συμπτώματα παρουσιάζουν έξαρση μετά την περίοδο της εφηβείας.

ΓΡΙΠΗ: Μετάδοση - Συμπτώματα- Αντιμετώπιση

Η γρίπη οφείλεται στον ιό της γρίπης. Συμπτωματικές λοιμώξεις είναι συχνότερες στα παιδιά λόγω έλλειψης επαφής του ανοσοποιητικού τους συστήματος με το συγκεκριμένο ιό. Η δραστηριότητα της γρίπης εμφανίζεται τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες ενώ στη χώρα μας παρουσιάζει έξαρση μεταξύ των μηνών Δεκεμβρίου και Φεβρουαρίου.

Τα συμπτώματα της γρίπης στα μεγαλύτερα παιδιά και τους εφήβους είναι ο υψηλός πυρετός, η έντονη μυαλγία, η κεφαλαλγία συνοδευόμενα  συχνά από ρίγος. Συνήθως συνυπάρχει ρινική καταρροή, φαρυγγαλγία και βήχας. Πυρετός, διάρροια, έμετοι και κοιλιακό άλγος εμφανίζονται συχνά στα μικρότερα παιδιά. Τα νεογνά είναι δυνατό να παρουσιάσουν σηπτικό σύνδρομο και άπνοια.

Ο συνηθέστερος τρόπος μετάδοσης του ιού της γρίπης είναι μέσω των σωματιδίων που εκπέμπει ο ασθενής όταν βήχει ή φτερνίζεται. Σπανιότερα η μετάδοση πραγματοποιείται μέσω των αντικειμένων που άγγιξε το άτομο που νοσεί. Ο χρόνος επώασης (ο χρόνος μεταξύ εισόδου του ιού στον οργανισμό και της εκδήλωσης της νόσου) κειμένεται μεταξύ 2-7 ημερών. Ο άρρωστος μεταδίδει τον ιό μία ημέρα πριν την εμφάνιση των συμπτωμάτων έως και επτά ημέρες μετά την έναρξη αυτών.

Η αντιμετώπιση της γρίπης περιλαμβάνει ξεκούραση, κατανάλωση υγρών και χορήγηση αντιπυρετικών (όχι ασπιρίνης). Αντιιική αγωγή ενδείκνυται σε ορισμένες κατηγορίες του πληθυσμού (πχ. ανοσοκατεσταλμένα άτομα). Αντιβιοτική αγωγή χορηγείται σε επιπλοκές της γρίπης (πχ. πνευμονία, οξεία μέση ωτίτιδα).

Τα άτομα που κινδυνεύουν περισσότερο από τη γρίπη είναι παιδιά ηλικίας μικρότερης των δύο ετών, ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών και έγκυοι που διανύουν το 2^ο και το 3^ο τρίμηνο της κύησης.

Οι επίσημες συστάσεις στη χώρα μας σχετικά με τον εμβολιασμό έναντι στη γρίπη αφορούν στα άτομα που ανήκουν σε ομάδες αυξημένου κινδύνου καθώς και στο οικογενειακό τους περιβάλλον (στρατηγική cocooning).

Οι συστάσεις σχετικά με την πρόληψη της νόσησης από τον ιό της γρίπης αφορούν στην τήρηση των κανόνων υγιεινής. Πιό συγκεκριμένα συνιστάται συχνό πλύσιμο των χεριών, κάλυψη του στόματος και της μύτης με μαντήλι κατά τη διάρκεια βήχα ή πταρνίσματος καθώς και αποφυγή στενής επαφής με άτομα που νοσούν.

Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto (χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα) είναι μία πάθηση που ανήκει στην κατηγορία αυτοάνοσων νοσημάτων. Αποτελεί τη συχνότερη διαταραχή του θυρεοειδούς αδένα στην παιδική και την εφηβική ηλικία. Εμφανίζεται σπάνια πριν από την ηλικία των 4 ετών και είναι συχνότερη στα κορίτσια.

Κύριο ρόλο στην ανάπτυξη των αυτο-αντισωμάτων έναντι του θυρεοειδούς αδένα φαίνεται να έχει η αλληλεπίδραση του γενετικού υποστρώματος ορισμένων ατόμων με τους περιβαλλοντικούς παράγοντες. Ένας σημαντικός περιβαλλοντικός παράγων που έχει ενοχοποιηθεί για την εκδήλωση αυτοανοσίας είναι το ιώδιο. Η νόσος είναι πιο συχνή σε περιοχές με αυξημένη πρόσληψη ιωδίου ενώ σπανίζει σε ιωδοπενικές περιοχές.

Όσον αφορά στην κλινική εικόνα, η νόσος συνήθως προβάλει ως διόγκωση του θυρεοειδούς (βρογχοκήλη) με φυσιολογικά επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών στον ορό του αίματος. Όμως σε 5-10% των ασθενών εκδηλώνεται υποθυρεοειδισμός με ή χωρίς διόγκωση του θυρεοειδούς. Λίγοι ασθενείς (λιγότερο από 5%) παρουσιάζουν κατά τη διάγνωση της νόσου συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού τα οποία είναι συνήθως παροδικά.

Η διάγνωση βασίζεται στην παρουσία υψηλού τίτλου αντισωμάτων κυρίως έναντι της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης (anti-TPO) αλλά και έναντι της θυρεοσφαιρίνης (anti-TG). Να σημειωθεί ότι το 10-15% του γενικού πληθυσμού παρουσιάζει θετικά anti-TPO αντισώματα χωρίς να εμφανίζει τη νόσο.

Στην αρχή της νόσου τα παιδιά είναι ευθυρεοειδικά (φυσιολογικές τιμές ορμονών TSH , T4 και T3) όμως έπειτα από μήνες ή χρόνια είναι δυνατό να αναπτύξουν υποκλινικό υποθυρεοειδισμό (φυσιολογικά επίπεδα Τ4 με υψηλή TSH). Αργότερα είναι δυνατό το παιδί να εκδηλώσει κλινικό υποθυρεοειδισμό με χαμηλά επίπεδα Τ4 και υψηλά επίπεδα TSH του ορού του αίματος.

Θεραπευτικά η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα Hashimoto αντιμετωπίζεται με χορήγηση θυρεοειδικών ορμονών (θυροξίνη Τ4) εφόσον το παιδί παρουσιάζει κλινικό υποθυρεοειδισμό. Συνιστάται συχνή παρακολούθηση των μικρών ασθενών καθώς σε μεγάλο ποσοστό παιδιά με υποθυρεοειδισμό παραμένουν υποθυρεοειδικά εάν δε χορηγηθεί αγωγή υποκατάστασης. Αντίθετα, το 50% των παιδιών που στη διάγνωση δεν παρουσιάζουν ορμονική διαταραχή εμφανίζουν αυτόματη ίαση μετά από 5 χρόνια ενώ το 10-20% αυτής της κατηγορίας είναι δυνατό να αναπτύξουν υποθυρεοειδισμό.

Μία από τις σημαντικότερες απολαύσεις των παιδιών είναι τα καλοκαιρινά μπάνια στη θάλασσα. Ταυτόχρονα όμως γεννάται έντονη ανησυχία στους γονείς σχετικά με τα ατυχήματα τα οποία μπορεί να συμβούν στην παραλία. Σε κάθε περίπτωση, η πρόληψη των ατυχημάτων αυτών με απλές οδηγίες είναι δυνατό να εξασφαλίσει ένα ασφαλές κι ευχάριστο παιχνίδι δίπλα στην ακρογιαλιά.

Αρχικά οι ενήλικες οφείλουν να ελέγξουν την καταλληλότητα της παραλίας που θα φιλοξενήσει τα παιδιά τους. Για παράδειγμα, τα νερά θα πρέπει να είναι καθαρά (πιθανή παρουσία γαλάζιας σημαίας) και να αποφεύγονται μέρη όπου υπάρχει συχνή κίνηση σκαφών ή πραγματοποίηση θαλάσσιων σπορ κοντά στην ακτή.

Οι συνοδοί των παιδιών θα πρέπει να τα κατατοπίζουν μέχρι ποιο σημείο μπορούν αυτά να κολυμπούν και να τα συμβουλεύουν να αποφεύγουν τις βουτιές με το κεφάλι. Επίσης θα πρέπει να αποφεύγεται το κολύμπι κοντά σε βραχώδη σημεία διότι αν εμφανιστούν κύματα μπορεί να τα παρασύρουν προς αυτά.

Η σημαντικότερη συμβουλή είναι ότι τα παιδιά πρέπει πάντα να συνοδεύονται από έναν ενήλικο. Ιδιαίτερα στα παιδιά προσχολικής ηλικίας συνιστάται επίβλεψη τόσο κοντινή ώστε σε περίπτωση ατυχήματος ο γονιός να μπορεί άμεσα να πλησιάσει και να πιάσει το παιδί.

Τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες θα πρέπει να μπαίνουν στο νερό τουλάχιστον 3 ώρες μετά την κατανάλωση γεύματος και ιδιαίτερα κρέατος διότι υπάρχει ισχυρός κίνδυνος εισρόφησης θαλάσσιου νερού στους πνεύμονες. Επίσης τα φρούτα πέπτονται με αργό ρυθμό οπότε πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωσή τους σε μεγάλες ποσότητες πριν το μπάνιο στη θάλασσα.

Όσον αφορά τα φουσκωτά βοηθήματα κολύμβησης (μπρατσάκια, κουλούρες) δεν εξασφαλίζουν την πλήρη κάλυψη του παιδιού διότι ένα υδάτινο ρεύμα είναι δυνατό να παρασύρει το συνήθως μικρού βάρους παιδί. Αντίθετα, συνιστώνται κολυμβητικά γιλέκα κατάλληλα για παιδιά.

Τα παιδιά πριν την έναρξη του μπάνιου πρέπει να ενημερώνονται ότι απαγορεύεται να απομακρύνονται από τους ενήλικες που τα συνοδεύουν και ότι σε περίπτωση που συμβεί κάποιο ατύχημα να σπεύσουν να τους ενημερώσουν. Θα  πρέπει επίσης να αποφεύγεται η είσοδος στη θάλασσα αν δεν ενημερώσουν πρώτα τους συνοδούς τους  και να αποφεύγονται τα βίαια παιχνίδια , τα σπρωξίματα και τα βυθίσματα στο νερό μεταξύ τους.

Παιδική και Εφηβική παχυσαρκία: Μια σύγχρονη επιδημία

Η συχνότητα της παιδικής παχυσαρκίας έχει αυξηθεί δραματικά τις τελευταίες δεκαετίες ιδιαίτερα στις χώρες της νοτίου Ευρώπης. Στην Ελλάδα έχει λάβει σχεδόν διαστάσεις ‘’επιδημίας’’ καθώς τα ποσοστά της παχυσαρκίας κειμένονται στο 20% των ενηλίκων και στο 7-10% των παιδιών. Συμπληρωματικά να αναφερθεί ότι το 35% των ενηλίκων και το 15% των παιδιών είναι υπέρβαροι. Με τις παραπάνω τιμές, η χώρα μας κατέχει τα υψηλότερα ποσοστά παιδικής κι εφηβικής παχυσαρκίας παγκοσμίως. Όλα τα παραπάνω καθιστούν την παχυσαρκία ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα δημόσιας υγείας του 21ου αιώνα.

Ο υπολογισμός του Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ ή BMI: Body Mass Index)  προσδιορίζει το βαθμό παχυσαρκίας ενός ατόμου. Αναφέρεται ότι για τα παιδιά υπάρχουν ειδικές καμπύλες ΔΜΣ κατ’αντιστοιχία με τις καμπύλες ανάπτυξης για το βάρος και το ύψος ανάλογα με την ηλικία.

Πρόσφατες μελέτες συσχέτισαν την αύξηση νοσηρότητας και θνησιμότητας με την προοδευτική αύξηση του ΔΜΣ κατά την παιδική κι εφηβική ηλικία. Αυτό ερμηνεύεται από γεγονός ότι οι ενήλικες παρουσιάζουν περισσότερες επιπλοκές (καρδιαγγειακά νοσήματα, αρτηριακή υπέρταση, υπερλιπιδαιμία, αντίσταση στην ινσουλίνη, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ορθοπαιδικές επιπλοκές) όταν στην ηλικία 7-13 ετών ως παιδιά και ως έφηβοι υπήρξαν παχύσαρκοι. Γίνεται κατανοητό ότι η παχυσαρκία παρουσιάζει σοβαρότατες επιπτώσεις στην ατομική και στη δημόσια υγεία αυξάνοντας παράλληλα το κόστος της ιατρικής περίθαλψης μίας χώρας.

Η αύξηση της συχνότητας της παιδικής κι εφηβικής παχυσαρκίας τα τελευταία χρόνια δεν είναι δυνατό να αποδοθεί αποκλειστικά σε κάποια γενετική προδιάθεση αλλά αντιθέτως καθορίζεται από μία σειρά παραγόντων οι οποίοι αφορούν στη διατροφική συμπεριφορά του ατόμου καθώς και στο οικογενειακό, κοινωνικό και φυσικό του περιβάλλον.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι η διατήρηση του σωματικού βάρους αποτελεί ένα ισοζύγιο ανάμεσα στην πρόσληψη και στην κατανάλωση ενέργειας, παρατίθενται ορισμένοι παράγοντες που επηρεάζουν τη λεπτή αυτή ισορροπία.

Σχετικά με την ενεργειακή πρόσληψη: Πρόσφατες μελέτες αναφέρουν ότι οικογένειες χαμηλού οικονομικού εισοδήματος και χαμηλού μορφωτικού επιπέδου εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας. Ένας από τους λόγους είναι το ότι αυτές οι οικογένειες επιλέγουν τρόφιμα πιό προσιτά οικονομικά τα οποία όμως είναι πλουσιότερα σε θερμίδες. Αυτό συμβαίνει διότι το είδος αυτών των τροφών έχει χαμηλότερο κόστος ανά θερμίδα. Ένας επιπλέον παράγοντας είναι η διαφήμιση των προιόντων από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας η οποία διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό την προτίμηση των παιδιών με άκριτο τρόπο. Επίσης , η διαθεσιμότητα κάποιων τροφών (πχ. φρούτα ή λαχανικά) στο σπίτι ή στα κυλικεία των σχολείων ωθεί στην κατανάλωσή τους. Αντίθετα η έλλειψή τους οδηγεί, όπως αναμένεται, σε μειωμένη κατανάλωσή τους. Ακόμη  τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της ποσότητας (μερίδας) της τροφής έτσι ώστε να καταλήγουμε σε περιπτώσεις όπου τα παιδιά καταναλώνουν ποσότητες τροφής ίσες με αυτές ενός ενήλικα.

Στο αντίβαρο της ενεργειακής πρόσληψης βρίσκεται η κατανάλωση ενέργειας. Στα παιδιά και στους εφήβους εκδηλώνεται με  το μη οργανωμένο παιχνίδι, τη συμμετοχή σε φυσικές δραστηριότητες στο σχολείο ή σε κάποιο οργανωμένο αθλητικό κέντρο. Είναι προφανές ότι σε οικογένειες όπου οι ίδιοι οι γονείς συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες τα παιδιά ενθαρρύνονται ευκολότερα να ακολουθήσουν το πρότυπο αυτό. Ευκολότερη επίσης είναι η συμμετοχή σε περίπτωση όπου συμμετέχουν και φίλοι του παιδιού.

Η πραγματοποίηση κάποιας δραστηριότητας δεν προϋποθέτει κατ’ ανάγκη και σπατάλη χρημάτων καθώς υπάρχουν το περπάτημα από και προς το σχολείο, παίξιμο στη γειτονιά κ.α . Να σημειωθεί ότι ένα παιδί πρέπει να ασκείται (με την ευρύτερη έννοια) τουλάχιστον μία ώρα την ημέρα. Αντίθετα, συμπεριφορές όπως παρακολούθηση τηλεόρασης, ενασχόληση με ηλεκτρονικά παιχνίδια ή υπολογιστές, καθηλώνουν το παιδί, εμποδίζοντάς το να καταναλώσει ενέργεια. Συνήθως μάλιστα κατά τη διάρκεια των παραπάνω ενασχολήσεων καταναλώνονται παραπάνω θερμίδες με διάφορες τροφές όπως πατατάκια, γλυκίσματα, χυμούς, αναψυκτικά κτλ.

Οι γονείς πρέπει να κατανοήσουν ότι κατέχουν ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης καθώς εκείνοι πραγματοποιούν τα ψώνια για τις προμήθειες του σπιτιού κι επιλέγουν το είδος των τροφών, των γλυκισμάτων καθώς και της ποσότητας που καταναλώνουν τα παιδιά. Οι ίδιοι οι γονείς, ως πρότυπο, πρέπει να καταναλώνουν περισσότερα φρούτα και λαχανικά και να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους στην ίδια συμπεριφορά. Το σημαντικότερο στοιχείο που πρέπει να κατανοήσουν οι γονείς είναι ότι τα παιδιά αναζητούν κυρίως τη ‘’συναισθηματική τροφή’’. Ας ρωτήσουμε ένα παιδί αν προτιμά να φάει ένα γλύκισμα ή να μοιραστεί κάποια ώρα παίζοντας με τους γονείς του; Ο σύγχρονος τρόπος ζωής απαιτεί πολύωρη απουσία των γονιών από το σπίτι, οπότε το παιδί με την πρώτη ευκαιρία αναζητά τη φυσική παρουσία ή το χάδι των γονιών του και όχι ένα γλύκισμα.

Συμπερασματικά γίνεται σαφές ότι η πρόληψη της παιδικής κι εφηβικής παχυσαρκίας  αποβλέπει στην ελάττωση των επιπτώσεων στη σωματική και ψυχική υγεία τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Η αγωγή που ένας παιδίατρος επιβάλλεται να χορηγήσει στα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά είναι:

- Ισορροπημένη διατροφή σύμφωνα με τα πρότυπα της μεσογειακής διατροφής.

- Δραστηριότητα τουλάχιστον μία ώρα την ημέρα.

-‘’Συναισθηματική τροφή’’ των παιδιών με ενεργή συμμετοχή των γονιών σε κοινές δραστηριότητες και παιχνίδια.

Τα τελευταία χρόνια αυξάνεται η ανησυχία των γονέων, των ειδικών αλλά και του γενικού πληθυσμού όσον αφορά στην επίδραση της τηλεόρασης στα παιδιά ηλικίας μικρότερης των δύο ετών.

Στις μέρες μας σε ένα τυπικό ελληνικό νοικοκυριό υπάρχουν κατά μέσο όρο δύο συσκευές τηλεόρασης. Επίσης σημειώνεται μία έκρηξη στην αύξηση του αριθμού των καναλιών έτσι ώστε σχεδόν κάθε μέλος να έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει το πρόγραμμα που επιθυμεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι η τηλεθέαση των βρεφών αποτελεί ένα μεγάλο τμήμα της διεθνούς τηλεοπτικής βιομηχανίας καθώς πραγματοποιήθηκε μία απερίγραπτη αύξηση των ΄΄προϊόντων΄΄, δηλαδή των εκπομπών, των καναλιών, της παραγωγής DVD που ανέρχεται σε εκατομμύρια χρημάτων ετησίως.

Οι ίδιοι οι γονείς δηλώνουν ότι το 90% των παιδιών μικρότερα των δύο ετών έρχονται σε καθημερινή επαφή με κάποια μορφή ηλεκτρονικών μέσων. Τα ερωτήματα που κυριαρχούν απέναντι σε αυτό το φαινόμενο είναι: παρουσιάζει η τηλεθέαση των παιδιών κάτω των δύο ετών εκπαιδευτικά οφέλη; Προάγει τη γλωσσική ανάπτυξη, τη λογική και την αναλυτική σκέψη ενός τόσο νεαρού παιδιού;

Σύμφωνα με τις συστάσεις της παιδιατρικής κοινότητας δε συνίσταται οι γονείς να επιτρέπουν σε παιδιά κάτω των δύο ετών να παρακολουθούν τηλεόραση. Προκειμένου να κατανοήσει καλύτερα κάποιος την παραπάνω οδηγία θα πρέπει να αναφερθούμε στο ότι κατά τη γέννηση ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένος και κατέχει το 25% του βάρους του εγκεφάλου ενός ενήλικα. Έως τα 2 έτη ζωής ο ανθρώπινος εγκέφαλος κατέχει το 75% του ενήλικου βάρους του. Αυτή η ραγδαία αύξηση είναι αποτέλεσμα των εξωτερικών ερεθισμάτων (απτικά ερεθίσματα, ήχοι, εικόνες, οσμές). Αυτή η πληθώρα των εισερχόμενων πληροφοριών προκαλεί τη δημιουργία ενός πλουσιότατου δικτύου νευρικών συνδέσεων (συνάψεων) και κατ΄επέκταση την αύξηση του εγκεφαλικού ιστού.

Το ερώτημα το οποίο εύλογα γεννάται είναι στην κρίσιμη αυτή περίοδο της διαμόρφωσης του νευρικού συστήματος μπορεί η τηλεόραση ή όλων των ειδών τα ηλεκτρονικά μέσα να επηρεάσει αρνητικά την εγκεφαλική λειτουργία; Τα χρώματα που αναβοσβήνουν, η γρήγορη εναλλαγή των σκηνών, η γρήγορη πλοκή, οι ηχητικές διακοπές πιθανόν να υπερδιεγείρουν τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο. Συμπληρωματικά, λόγω της παρακολούθησης αυτών των προγραμμάτων χάνεται πολύτιμος χρόνος από άλλες εποικοδομητικές δραστηριότητες όπως το παιχνίδι, το διάβασμα, η κουβέντα, η συνάντηση με φίλους, οι αθλητικές δραστηριότητες.

Τα υψηλής ποιότητας προγράμματα οφελούν με εκπαιδευτικό τρόπο τα μεγαλύτερα σε ηλικία παιδιά. Τα παιδιά μικρότερα των 2 ετών αφομοιώνουν την πληροφορία έπειτα από ζωντανή παρουσίαση και όχι από μία εικόνα σε οθόνη. Τα μικρά παιδιά αδυνατούν να ακολουθήσουν την αλληλουχία των σκηνών ή των διαλόγων καθώς δεν παρουσιάζουν το απαιτούμενο επίπεδο ανάπτυξης ώστε να επικεντρωθούν στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Η ικανότητα συγκέντρωσης αποκτάται περί τα 2-2,5 έτη.

Όσον αφορά στη γλωσσική ανάπτυξη είναι εμφανές ότι τα βρέφη μαθαίνουν τη γλώσσα από ζωντανό ομιλητή και ιδιαίτερο ρόλο στη διαδικασία αυτή κατέχει η μητέρα ή το άτομο που περνάει περισσότερη ώρα με το παιδί. Έρευνες σχετικά με την επίδραση της τηλεόρασης στη γλωσσική ανάπτυξη έδειξε ότι βρέφη ηλικίας 7-16 μηνών που παρακολουθούν τηλεοπτικά προγράμματα εμφανίζουν φτωχότερο λεξιλόγιο. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν έγκυρα επιστημονικά δεδομένα τα οποία να υποστηρίζουν ότι η παρακολούθηση των τηλεοπτικών προγραμμάτων σε ηλικίες κάτω των 2 ετών μπορεί να επιδράσουν θετικά στην ανάπτυξη της γλωσσικής διαδικασίας αντίθετα υπάρχουν ενδείξεις για καθυστέρηση αυτής. Παρόμοια δεδομένα υπάρχουν στη σύγχρονη βιβλιογραφία σχετικά με τη βλαπτική επίδραση της παρακολούθησης τηλεοπτικών εκπομπών και τη μειωμένη γνωστική ικανότητα παιδιών κάτω των 3 ετών. Η παρακολούθηση βίαιων και μη βίαιων ψυχαγωγικών προγραμμάτων πριν την ηλικία των 3 ετών φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων προσοχής. Αντίθετα τα εκπαιδευτικά προγράμματα δε φαίνεται να τα αυξάνουν.

Η τηλεόραση φαίνεται να επιδρά στην αναπτυξιακή εξέλιξη του παιδιού και κατά τη διάρκεια της παθητικής έκθεσης αυτού. Σε πολλά νοικοκυριά η τηλεόραση παραμένει σε λειτουργία ακόμη κι αν δεν παρακολουθεί κανείς. Μπορεί επίσης το παιδί να παίζει πλάι στο γονιό ενώ εκείνος παρακολουθεί κάποιο πρόγραμμα. Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις η προσοχή του παιδιού δεν είναι πλήρως επικεντρωμένη στο παιχνίδι  και ο γονιός δεν μπορεί να να ασχοληθεί αποκλειστικά και δημιουργικά με το παιδί του. Στον αντίποδα πρέπει να αναφερθεί ότι η πολύωρη τηλεθέαση ή η τηλεόραση σε συνεχή λειτουργία αποτελεί συνήθεια ορισμένων οικογενειών, οπότε αυτοί οι γονείς πιθανά και να μην αφιέρωναν τον απαιτούμενο χρόνο για να ασχοληθούν και να επικοινωνήσουν με τα παιδιά τους ούτως ή άλλως. Σε αυτές τις οικογένειες οι γονείς  συζητούν λιγότερο με τα παιδιά τους, διαβάζουν λιγότερο και έχουν λιγότερες κοινωνικές δεξιότητες.

Οι συστάσεις προς τους παιδιάτρους είναι η ενημέρωση των γονιών σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις της τηλεθέασης στην ανάπτυξη των παιδιών καθώς μειώνεται η ώρα της δημιουργικής απασχόλησης με αυτά. Οι συστάσεις προς τους γονείς είναι η αποφυγή παρακολούθησης της τηλεόρασης και γενικά όλων των ηλεκτρονικών μέσων σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των 2 ετών. Σε περιπτώσεις όπου δεν μπορεί να αποφευχθεί το παραπάνω οι γονείς πρέπει να παρακολουθούν ή να επιβλέπουν το πρόγραμμα με τα παιδιά τους. Συστήνεται επίσης να αποφεύγεται η τοποθέτηση τηλεοπτικών συσκευών στο παιδικό δωμάτιο.

Το παιχνίδι ακόμη κι αν δεν είναι οργανωμένο επηρεάζει θετικά την αναπτυξιακή διαδικασία του εγκεφάλου ενός βρέφους και σχετίζεται με την απόκτηση κοινωνικών, συναισθηματικών και γνωστικών δεξιοτήτων.

Η βρογχιολίτιδα αποτελεί λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος που αφορά παιδιά μικρότερα των 2 ετών. Η συχνότερη αιτία είναι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV). Άλλοι ιοί που μπορεί να προκαλέσουν τη λοίμωξη αυτή είναι ο ιός της παραγρίππης, της γρίππης και οι αδενοιοί. Ο ιός RSV παρουσιάζει μεγάλη μεταδοτικότητα και προσβάλει όλα σχεδόν τα άτομα στα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Δεν αφήνει μόνιμη ανοσία γι’αυτό και η επαναλοίμωξη είναι συχνή. Σοβαρότερα νοσούν από τον ιό RSV άτομα μικρότερα των 2 ετών. Επιδημίες του ιού εμφανίζονται στα εύκρατα κλίματα όπως η χώρα μας, από το Νοέμβριο έως τον Απρίλιο με μεγαλύτερη αιχμή μεταξύ των μηνών Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου.

Τι είναι η βρογχιολίτιδα: η λοίμωξη που προκαλεί φλεγμονή στα τοιχώματα των μικρών αγωγών των πνευμόνων (βρογχιόλια)  και έχει ως αποτέλεσμα την παγίδευση του αέρα στις κυψελίδες. Η φλεγμονή αυτή εμποδίζει τη μεταφορά του οξυγόνου στα αιμοφόρα αγγεία και κατ’επέκταση τους ιστούς του οργανισμού.

Μετάδοση: γίνεται με την άμεση επαφή με τις εκκρίσεις του μολυσμένου ατόμου καθώς και τα αντικείμενα που έχει αυτό αγγίξει (πχ. παιχνίδια, ρούχα, προσωπικά αντικείμενα). Συχνή είναι η διασπορά στο οικογενειακό περιβάλλον, στον παιδικό σταθμό και τους θαλάμους του νοσοκομείου.

Η μόλυνση με τον ιό RSV γίνεται από τη μύτη, τα μάτια και λιγότερο από το στόμα. Στη συνέχεια ο ιός εξαπλώνεται στα κύτταρα των πνευμόνων και προκαλεί φλεγμονή των βρογχιολίων όπως αναφέρθηκε παραπάνω.

Κλινικές εκδηλώσεις: Ο χρόνος επώασης είναι 2 έως 8 ημέρες. Αρχικά εμφανίζονται συμπτώματα κοινού κρυολογήματος όπως ρινική συμφόρηση, καταρροή, βήχας, μειωμένη πρόσληψη τροφής, ευερεθιστότητα και συχνά πυρετός. Στα μεγαλύτερα παιδιά και τους ενήλικες η λοίμωξη εκδηλώνεται ως νόσος του ανώτερου αναπνευστικού και είναι δυνατό να επιδεινώσει το άσθμα ή άλλη χρόνια νόσο των πνευμόνων.

Εάν η λοίμωξη εξελιχθεί, τα μικρά παιδιά μπορεί να εμφανίσουν ταχύπνοια (γρήγορη αναπνοή) , δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή), συρρίτουσα αναπνοή και επίμονο βήχα. Ορισμένες φορές, ιδιαίτερα στα μικρότερα παιδιά εμφανίζονται επεισόδια άπνοιας (διακοπή της αναπνοής για 15-20 δευτερόλεπτα).

Άμεση ιατρική εκτίμηση απαιτείται όταν το βρέφος:

- εμφανίζει εισολκές, δηλαδή το δέρμα γύρω από τις πλευρές ή το λαιμό εισέχει.

- άνοιγμα των πτερυγίων της μύτης.

- βογγυτό.

- κυάνωση (μπλε απόχρωση των χειλιών, μύτης, δακτύλων) που δείχνει το χαμηλό οξυγόνο στο αίμα.

Συχνές επιπλοκές στα βρέφη κατά την οξεία φάση της νόσου είναι η οξεία μέση ωτίτιδα και η πνευμονία.

Θεραπεία: αρχικά είναι υποστηρικτική και απαιτείται καθαρισμός της μύτης και ενυδάτωση. Ο βήχας, αν και ανησυχεί τους γονείς, βοηθά στο καθαρισμό  των πνευμόνων από τις εκκρίσεις και με την πάροδο των ημερών βελτιώνεται. Τα αντιβιοτικά χορηγούνται εάν διαπιστωθεί ωτίτιδα ή πνευμονία. Περίπου το 3% των βρεφών με βρογχιολίτιδα απαιτεί παρακολούθηση στο νοσοκομείο και πιθανή χορήγηση οξυγόνου. Η πλειοψηφία των παιδιών βελτιώνεται σε 3-5 ημέρες, ωστόσο η συρρίτουσα αναπνοή μπορεί να παραμείνει για παραπάνω από 4 εβδομάδες.

Πρόληψη: τα σημαντικότερα σημεία είναι

- Συχνό πλύσιμο των χεριών με νερό και σαπούνι πριν την επαφή με τα βρέφη.

- Αποφυγή συγχρωτισμού με παιδιά ή ενήλικες που παρουσιάζουν λοίμωξη του αναπνευστικού.

- Αποφυγή καπνίσματος στο περιβάλλον του παιδιού.

- Εμβολιασμός με το αντιγριπικό εμβόλιο στους ενήλικες που φροντίζουν τα παιδιά.

- Σε βρέφη με ιστορικό προωρότητας ή βρογχοπνευμονικής δυσπλασίας χορηγείται το μονοκλωνικό αντίσωμα με ενδομυική ένεση κατά τη διάρκεια των μηνών με αυξημένη συχνότητα τη

Η λαρυγγίτιδα χαρακτηρίζεται από την οξεία απόφραξη του λάρυγγα και συνήθως οφείλεται σε ιούς με συχνότερο τον ιό της παραiνφλουένζας. Άλλοι συχνοί ιοί είναι οι ρινοiοί, οι αναπνευστικοί ιοί και ο ιός της γρίπης.

Η  συχνότερη περίοδος εμφάνισης είναι κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών διότι τότε συνυπάρχουν οι περισσότεροι αναπνευστικοί ιοί με τις ιδιαίτερες καιρικές συνθήκες (ημέρες που πνέουν νότιοι άνεμοι και αυξάνεται η υγρασία).

Συνήθως προσβάλλονται παιδιά μικρότερα των 5 ετών. Να σημειωθεί ότι όσο νεαρότερο είναι το παιδί τόσο σοβαρότερο μπορεί να είναι το επεισόδιο της λαρυγγίτιδας. Αυτό συμβαίνει διότι τα μικρότερα παιδιά έχουν στενότερες αναπνευστικές οδούς οι οποίες όταν υφίστανται φλεγμονή και οίδημα (κατά τη διάρκεια της λαρυγγίτιδας) γίνονται ακόμη στενότερες. Η παραπάνω διαδικασία έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται η δίοδος του αέρα που φθάνει στους πνεύμονες του παιδιού μέσω του λάρυγγα και συνεπώς σε ορισμένες περιπτώσεις ο μικρός ασθενής παρουσιάζει βαρύτερη κλινική εικόνα.

Η λαρυγγίτιδα ταξινομείται στην σπασμωδική (σπασμωδικό croup) και στην οξεία καταρροϊκή λαρυγγίτιδα. Με τον όρο σπασμωδική λαρυγγίτιδα (σπασμωδικό croup) ονομάζονται τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια λαρυγγίτιδας στο ίδιο παιδί . Συνήθως εμφανίζονται στην προνηπιακή ηλικία χωρίς προηγουμένως να δώσουν ιδιαίτερα συμπτώματα. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα όπου το παιδί εμφανίζει τις νυκτερινές ώρες βήχα που μοιάζει με γαύγισμα σκύλου (υλακώδης βήχας), συχνά με τα χέρια του στηριγμένα στο πλάι του σώματος. Επίσης μπορεί να εμφανίζει εισολκές (λακουβίτσες) στο άνω και κάτω τμήμα του στέρνου καθώς και στα διαστήματα ανάμεσα στις πλευρές (μεσοπλεύρια διαστήματα).

Με τον όρο οξεία καταρροϊκή λαρυγγίτιδα ονομάζεται το επεισόδιο λαρυγγίτιδας το οποίο εμφανίζεται κατά τη διάρκεια μίας λοίμωξης του αναπνευστικού. Συνήθως είναι ιογενούς αιτιολογίας οπότε το παιδί μπορεί να εμφανίζει πυρετό, ρινική συμφόρηση και φταρνίσματα. Το χαρακτηριστικό είναι ότι το παιδί εμφανίζει βράγχος φωνής και σταδιακή δυσκολία στην αναπνοή η οποία εκδηλώνεται με εισπνευστικό συριγμό. Μάλιστα ο συριγμός, είναι εντονότερος όταν το παιδί κλαίει ή προσπαθεί να αναπνεύσει πιο έντονα, πραγματοποιεί δηλαδή εργώδη αναπνοή.

Να σημειωθεί ότι το παιδί λόγω της σταδιακής δυσκολίας στις αναπνευστικές κινήσεις που εμφανίζει στην πορεία της νόσου, εκδηλώνει αγωνία και φόβο που προκαλεί έναν φαύλο κύκλο και επιφέρει μεγαλύτερη αγωνία και δυσκολία στην είσοδο αέρα κατά την αναπνοή. Οπότε η σημαντικότερη συμβουλή προς τους γονείς για την αντιμετώπιση ενός επεισοδίου λαρυγγίτιδας είναι να εξασφαλίσουν την ηρεμία του παιδιού όσο αυτό είναι εφικτό σε ένα άρρωστο παιδί προσχολικής ηλικίας.

Για τον μικρό ασθενή που παρουσιάζει σπασμωδική λαρυγγίτιδα προτείνεται να υπάρχει αφυγραντήρας στο δωμάτιό του έτσι ώστε να εξαλείφονται οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που μπορεί να εκκινήσουν το επεισόδιο. Ταυτόχρονα οι γονείς πρέπει να μεταφέρουν το παιδί στο μπαλκόνι (αφού το έχουν ντύσει επαρκώς) ώστε να εισπνεύσει ψυχρό αέρα ο οποίος φαίνεται ότι μειώνει τα συμπτώματα. Αν με τα παραπάνω μέτρα τα συμπτώματα δεν βελτιωθούν, συνιστάται εκτίμηση από τον παιδίατρο. Συχνή και αποτελεσματική αγωγή στις παραπάνω περιπτώσεις αποτελεί το πόσιμο διάλυμα κορτιζόνης. Στην περίπτωση της οξείας καταρροϊκής λαρυγγίτιδας που συμβαίνει όπως αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια κάποιας λοίμωξης, συνιστάται εξέταση από τον παιδίατρο προκειμένου να εκτιμήσει τη βαρύτητα του επεισοδίου και να καθορίσει το είδος της θεραπευτικής αγωγής.

Τι είναι οι ιοί Coxsackie;

Ανήκουν στο γένος των εντεροiών και ταξινομούνται στις ομάδες Α και Β. Οι ιοί της ομάδας Α συσχετίζονται συνήθως με το σύνδρομο χεριών – ποδιών - στόματος όπου εμφανίζεται κηλιδώδες, κηλιδοβλατιδώδες ή φυσαλιδώδες εξάνθημα στις παλάμες, στις πατούσες και στο στόμα. Μερικές φορές εκδηλώνεται πυρετός που διαρκεί 2-4 ημέρες. Οι ιοί της ομάδας Β προκαλούν πλευροδυνία, δηλαδή ξαφνικό πόνο στο θώρακα ή το κοιλιακό τοίχωμα που επιδεινώνεται με την αναπνοή και το βήχα και μπορεί να διαρκέσει από 2 έως 15 ημέρες. Επίσης μπορεί από ιούς της ομάδας Β να προκληθεί φλεγμονή στον καρδιακό μυ (μυοκαρδίτιδα) ή συλλογή υγρού γύρω από την καρδιά (περικαρδίτιδα). Και οι δύο ομάδες των ιών μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος (ρινική καταρροή, φαρυγγαλγία, μυαλγίες), γαστρεντερίτιδας ή νοσημάτων  του κεντρικού νευρικού συστήματος. Συχνότερα εμφανίζονται την περίοδο του καλοκαιριού και του φθινοπώρου.

Μετάδοση

Ο ιός ανεβρίσκεται στο σάλιο, τις ρινικές εκκρίσεις, τα κόπρανα και το υγρό των φυσαλίδων στο δέρμα. Η λοίμωξη μεταδίδεται με την πρωκτο-στοματική οδό, δηλαδή ο ιός αποβάλλεται από τα κόπρανα του πάσχοντος και λόγω της ελλιπούς υγιεινής μεταφέρεται μέσω των χεριών του σε άλλα υγιή άτομα. Είναι κατανοητό ότι στα παιδιά λόγω της συνήθειάς τους να μεταφέρουν τα χέρια στο στόμα τους η μετάδοση του ιού είναι αυξημένη. Ο ιός εξαπλώνεται από το στόμα στα χέρια και στο πρόσωπο και προσβάλλει συνήθως παιδιά ηλικίας 6 μηνών έως 10 ετών. Επίσης μπορεί να μεταδοθεί μέσω σταγονιδίων αέρα με το βήχα ή το φτέρνισμα. Η μετάδοση του ιού είναι ιδιαίτερα αυξημένη σε παιδικούς σταθμούς, νηπιαγωγεία, σχολεία και παιδότοπους. Τα αντικείμενα του περιβάλλοντος (παιχνίδια, σκεύη φαγητού, αλλαξιέρες, ρούχα) που έχουν έρθει σε επαφή με εκκρίσεις του πάσχοντος (σάλιο, υγρό φυσαλίδων) λειτουργούν ως πηγή μετάδοσης στα υγιή άτομα.

Συνήθως οι ενήλικες νοσούν σπανιότερα διότι πιθανά νόσησαν σε παιδική ηλικία και απέκτησαν μόνιμη ανοσία.

Συμπτώματα

Ο χρόνος επώασης κυμαίνεται από 2-10 ημέρες. Στις περισσότερες περιπτώσεις το παιδί είναι ασυμπτωματικό, δηλαδή παράγει αντισώματα χωρίς να εκδηλώσει τη νόσο.

Στο σύνδρομο χεριών – ποδιών - στόματος το στόμα προσβάλλεται από φυσαλίδες οι οποίες εξελίσσονται σε έλκη. Τα πέλματα και οι παλάμες εμφανίζουν ερυθρό μικροκηλιδώδες ή φυσαλιδώδες εξάνθημα που συνήθως σε παιδιά κάτω των 10 ετών προκαλεί έντονο κνησμό. Λιγότερο συχνά το εξάνθημα εμφανίζεται στη γεννητική περιοχή και στους γλουτούς. Σπανιότατα η λοίμωξη από ιούς Coxsackie επιπλέκεται από μυοκαρδίτιδα, περικαρδίτιδα ή ασηπτη (ιογενή) μηνιγγίτιδα. Η πλειοψηφία των παιδιών παρουσιάζει ήπια νόσο, με τα συμπτώματα να αυτοπεριορίζονται μετά από 7-10 ημέρες και τον ασθενή να αναρρώνει πλήρως.

Θεραπεία

Συνιστάται συμπτωματική θεραπεία με αναλγητικά για την ελάττωση του πόνου στο στόμα και αντιπυρετικά σε περίπτωση πυρετού. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δωθεί στην ενυδάτωση του παιδιού με χλιαρά ή κρύα υγρά (διότι ανακουφίζει από τον πόνο των ελκών στο στόμα) καθώς και η χορήγηση μαλακών τροφών. Να αποφεύγονται οι όξινες τροφές (πχ. χυμοί φρούτων, γιαούρτι).

Ανοσία

Η λοίμωξη αφήνει μόνιμη ανοσία για το στέλεχος του ιού Coxsackie από το οποίο νόσησε κάποιος. Το άτομο δεν προστατεύεται από τα υπόλοιπα στελέχη της οικογένειας ιών Coxsackie.

Πρόληψη

Συνιστάται τήρηση των κανόνων υγιεινής με τη συχνή πλύση των χεριών να αποτελεί την καλύτερη προληπτική μέθοδο. Επίσης το παιδί που νοσεί δε θα πρέπει να μοιράζεται τις ίδιες πετσέτες, ρούχα, ποτήρια, οδοντόβουρτσες κτλ με άλλα άτομα. Παραμένει στο σπίτι έως ότου ξεραθούν όλες οι φυσαλίδες στο στόμα ή στο δέρμα και δεν έχουν πλέον υγρό. Λόγω του κινδύνου επιμόλυνσης δεν πρέπει να σπάμε τις φυσαλίδες